ثروت های سرشار افغانستان

زمین شناسان در پروژه مخصوصی توسط هواپیما سرزمین افغانستان را بازرسی و عکاسی نمودند و معادن سرشار گرانبها شامل فلزات و سنگها را در این سرزمین تثبیت و علایق تصدی و سرمایه گذاری خارجی را بخود جلب نمودند.
مشاهده ارقام جیولوجیکی طبیعت سرشار افغانستان نمایانگر آینده امیدوار کننده می باشد. زیرا میلیون ها سال قبل برخورد طبقات تکتونیک زمین در این منطقه باعث فوران آتشفشان شده و مقادیر عظیمی موادخام فلزات را در سطح زمین انتقال داده است. از این معادن سرشار افغانستان اسکندرکبیر و چنگیزخان نیز اطلاع داشتند.
در قرن ۲۰ ابتدا ممالک غربی ازجمله آلمان این معادن را بررسی و تفحص نمودند و بعدها روسها نمونه هایی را باخود بردند.
شناخت موادخام افغانستان توسط نقشه ها یا کارت های موجود که بسیارشان با مرمی تفنگ ها سوراخ، سوراخ شده اند، تنها مقدار کوچک منابع این کشور را نشان میدهد.
در حال حاضر پژوهشگران جئوفیزیک، سرزمین افغانستان را از فضا با نور جستجو و تحقیق نموده و ذخایر معدنی آن را تثبیت و نقشه گنج های نهفته آنرا تکمیل و آماده نموده اند. فعلاً صِرفاً ۲۴ ساحه تحت بررسی و مطالعه بوده و مابقی نواحی این سرزمین نیز تحت غور و بازرسی قرار خواهد گرفت. امید میرود که روزی افغانستان از برکت این ثروت خود، یک مملکت باقدرت، کامیاب و توسعه یافته گردد.

رؤیاهای زمین شناسان (جیولوجیست ها)
بعد از سقوط طالبان، دانشمندان امریکایی از شعبه ( USGS / USA خدمات زمین شناسی امریکا) ساحه های افغانستان را از فضا جستجو و مطالعه نموده اند. زیرا در روی زمین مشکلات امنیتی از طرف تروریستان بوده و مانع این کارشان می شدند.
این دفتر جیولوجیستیک امریکا در ظرف ۴۳ روز ۳۷ هزار کیلومتر تنها در فضای افغانستان پرواز نموده و از پرواز بالای مناطق مرزی آن اجتناب ورزیدند.
محققین امریکایی میگویند که سطح زمین افغانستان «این رؤیای زمین شناسان» بسیار کم توسط گیاهها پوشیده شده و به آسانی میتوان سنگ ها را شناسایی نمود.
اولین بار است که ۷۰ % معادن سرشار افغانستان از فضا توسط دستگاه های Hyperspektral Messung به کمک موسسه USGS / امریکایی صورت گرفته است. زیرا انعکاس نور آفتاب از سطح زمین نشان دهنده آنست که کدام فلز در دل این زمین نهفته است.

دستگاه آخذه هواپیماهای اکتشافی، این نورهای وارده را به امواج دارای طول های مختلف، تجزیه نموده و توسط دستگاه تشخیص طول موج و رنگ ها ( بنام (Spektralanalyseتحلیل و تفریق میگردد. از این دستگاهها برای تشخیص و تثبیت مواد و ترکیبات آن در لابراتوارهای ساینس استفاده میشود.

ابزار فوق العاده
این دستگاه ها نور خورشید را فیلتر می کند، به نحوی که رنگین کمان ها را در قطرات آب می بینیم، انعکاس امواج رنگ های متنوع ترکیبات زمین، مینرال های روی زمین را تشخیص داده و ساختار مینرالی زمین را نشان میدهد. محققین باتجربه از مشاهده نتایج تحلیل رنگ ها و امواج، نوعیت فلزات و مقدار آنها را در ساحات عکاسی شده، تعیین میکنند.
به گفته Jim Billion نماینده دفتر وزارت دفاع امریکا TFBSO نقشه ها یا کارت های جدید آماده شده توسط موسسه امریکایی یک دستاورد خیلی مفید برای دولت افغانستان می باشد و با این مدارک میتوان هزاران ذخایر سرشار معادن را پیدا نمود. اما آقای Carsten drübersteht از آکادمی معادن آلمان در شهر فرایبورگ عقیده دارد که این کار چندان ساده نمی باشد. اما با این وجود، این اطلاعات جدید سررشته ی آغاز استخراج معادن می باشد. اما برای تثبیت موثق نوعیت و مقدا ر مینرال ها باید در روی زمین جستجو نمود و اکتشافات را دنبال کرد.
امید است این اسناد و نقشه های گرانبهای علمی، تخنیکی و اقتصادی را که محققین مؤسسه جیولوجی USGS امریکایی با مدرنترین دستگاههای تخنیکی، سروی و بررسی نموده اند، در آرشیف های سردرگم افغانستان به باد فنا نروند و ملت فقیر این مرز وبوم، حال و در آینده از آن استفاده لازم را ببرند.

این ثروت سرشار را در کدام ساحات میتوان یافت؟
در نواحی هلمند و جنوب افغانستان ( Hightechmetall) ذخایر فلزات عالی تکنالوجی به عبارت دیگر، فلزات خاکی کمیاب تثبیت گردیده است. نقشه برداری این ساحات، سنگهای کاربنات را (که مقدار زیاد این فلزات گرانبها در ترکیب آنها موجود است) نشان میدهد. این فلزات کمیاب برای ساختمان دستگاههای الکترونیک، کمپیوتر، دستگاه نیروی باد و امثال آن خیلی ضروری است.

سنگ مس عینک:
در مناطق مرکزی افغانستان، بزرگترین ذخایر مس دنیا می باشد که ارزش آن، هفتاد میلیارد یورو می باشد.

لیتیوم و بقیه فلزات:
در شرق مملکت Magma Pegmatite جامد است که آنرا سنگ خارا می نامند. تقریباً یک میلیون سال قبل این آتشفشان خاموش گردیده است. سنگ ها دارای مینرالهای بسیار غنی می باشند.

سنگهای آهن: در شمال غرب کابل

سنگهای مس : در هرات در غرب مملکت

طلا : در جنوب شرق افغانستان

قابل یادآوری است که تابحال از این دخایر بزرگ افغانستان بسیار کمی از آن مورد استفاده و قابل بهره برداری است. فعلاً نفت وگاز در شمال افغانستان توسط تصدی های کانادایی و چینایی ها استخراج میگردد و چند معدن کوچک ذغال سنگ و همچنین توسط مردم محل، سنگهای قیمتی مانند یاقوت و زمرد از سنگلاخ ها استخراج میشود.

جیولوجیست یا زمین شناس افغانی به حیث تاکسیران!
کارشناسان میگویند: تصدیهای ممالک مختلف به استخراج ذخایر افغانستان علاقمند اند. فعلاً تصدیهای چینایی، استخراج ذخایر مس عینک را قرارداد نموده اند و استخراج معادن دیگر را نیز در نظر دارند و ۱۵ کشور دیگر نیز علاقمند استخراج این ذخایر می باشند. شاید هند هم در این اواخر اجازه استخراج معادن را بگیرد. کارشناسان، اظهار می دارند که از امضای معاهده و قرارداد تا استخراج معدن در افغانستان، مدت زیادی سپری می گردد. حتی ممالک خوشبین، به این نظرند که بهره برداری و استخراج فلزات در این کشور، مدت طولانی را دربرخواهد گرفت. زیرا در مناطقی که ذخایر معادن است فعلاً نه برق است ونه آب، نه جاده و نه خط آهنی و نه کارخانه ای.
این وضیعت استخراج معادن شبیه اشتیاق طلاجویی مردمان قرن ۱۹ در امریکا است .
نمی توان فلزات را از سنگهای این منابع به این زودی ها بدون سرمایه گذاری از خارج استخراج نمود. علاوه بر همه مشکلات موجود، ثبات سیاسی و امنیتی نیز در استخراج معادن، نقش بسیار مهم دارد. باید علاوه نمود که با این ساختار امنیتی، مقامات محلی، بسیار مشکل است که موادخام را استحصال، سرپرستی و هماهنگ کرد.
به گفته کارشناسانِ موسسه امریکاییUSGS دفاتر خدمات جیولوجی افغانستان، به خاکدان مبدل گردیده و انجام کارمفید و درست توسط کارشناسان در این ادارات ناممکن است و از طرف دیگر، کار شناسان جیولوجی افغانستانی برای به دست آوردن پول و درآمد، مشغول تاکسیرانی هستند.

دولت عجله در معامله استخراج معادن را متوقف ساخت
دولت افغانستان نگران است که منابع کشور به سادگی به خارج انتقال یابد. زیرا قوانینی که سرمایه گذاری خارجی ها را ضمانت کند، هنوز تصویب نگردیده و حکومت کرزی این تصاویب را به اصطلاح به روی یخ تحریر نموده است. نیویارک تایمز می نویسد: «آقای کرزی بررسی میکنند که آیا این قوانین جدید به مفاد افغانستان است یا نه ؟»
در قرارداد استخراج معدن مس عینک با چینایی ها تذکر رفته است که نه تنها استخراج سنگ مس صورت گیرد بلکه مکتب، شفاخانه، جاده و منازل رهایشی نیز آباد گردد. معلوم و مشخص نیست که آیا این معیارها در قراردادها محترم شمرده شده و عملی خواهند گردید یا نه!
همچنین احتمال زیاد رشوه ستانی در عقد قراداد برای دریافت این اجازه نامه ها با شرکای خارجی نیز میرود.
سفیر امریکا در کابل آقا ی Ryan Crocker به نیویارک تایمز اظهار داشت: افغانها امنیت و اطمینان بیشتررا در قراردادها می خواهند تا کشورشان مورد سوء استفاده قرار نگیرد و بزودی معلوم خواهد شدکه استخراج ثروت معادن افغانستان به کجا منجر خواهد شد. شاید سرنوشت افغانستان در رفاه یا در فقر، مانند کشورهای شیلی و کنگو که آنان نیز منابع خام و سرشاری دارند بینجامد!
افغانستان وقتی میتواند به معادن سرشار خود دست یابد که اشخاص فنی و ورزیده را در کشور تربیه کنند و ساختار آکادمی های زمین شناسی (جیولوجی) و محیط زیست را در شهرهای بزرگ به کمک کشورهای دوست، مانند هندوستان آماده ساخته در ارتقای سویه علمی جوانان کوشش بعمل آید.
در قراردادهایی که با تصدی های خارج در مورد استخراج معادن صورت می گیرد باید تعلیم وتدریس عملی و نظری مسلکی جوانان افغان توسط این تصدی ها تامین و تضمین گردد و بر این نکته که نباید محیط زیست، آلوده و صدمه بببیند تاکید و پافشاری لازم است.
انجنیر عنایت الهآ حبیب- هامبورگ
ارسالی به خبرگزاری جمهور