اردوغان، رییس جمهوری ترکیه، امروز وارد کابل شد و قرار است با اشرف غنی، سرک پل سوخته – دارالامان را افتتاح کند. ترکیه اگرچه یکی از کشورهایی است که از روابط خوبی با افغانستان برخوردار است و همین اکنون در چارچوب ناتو حضور نظامی نیز در کشور دارد، اما در طول پنجدهه گذشته هیچگاهی رییس جمهوری آن کشور به افغانستان سفر نکرده است. سفر اردوغان به افغانستان، نخستین سفر رییس جمهوری آن کشور در طول پنجدهه به کابل میباشد.
یکی از مسایلی که همزمان با ورود آقای اردوغان به کابل در شبکههای اجتماعی و رسانهها مطرح گردیده است، انگیزههای سفر او به کابل میباشد. همه میپرسند که چرا رییس جمهوری ترکیه، پس از پنج دهه، تازه به افغانستان آمد؟ چرا در دوره حامد کرزی نیامد؟ دلیل علاقهمندی آنها به حکومت وحدت ملی چیست؟
جنرال ترکتباردر توجیه این سفر تا هنوز حدسها و گمانههای بسیاری مطرح گردیده است. برخیها عمدهترین علت سفر آقای اردوغان به افغانستان را حضور جنرال دوستم، جنرال ترکتبار کشور به حیث معاون اول ریاست جمهوری در کابل میدانند. آگاهان میگویند که علت سفر رییس جمهوری ترکیه به کابل در این مقطع زمانی، حضور یک ترکتبار در پست معاونیت نخست ریاست جمهوری میباشد. جنرال دوستم، نخستین ترکتباری است که پس از سدهها به این مقام رسیده است.
اردوغان و حزب عدالت و توسعه اگرچه یک حزب اسلامگرا است، اما خط مشی نژادگرایانه نیز داشته و مبلّغ پان ترکیسم در منطقه میباشد. حمایت بیچون و چرای ترکیه در چنددهه گذشته از جنبش ملی به رهبری جنرال دوستم چیزی نیست که بر کسی پنهان باشد. این درست است که دولت اردوغان در یکدهه گذشته چندباری تلاش کرد تا به جای دوستم کسی دیگری را به رهبری ترکتباران برساند، اما نباید فراموش کرد که آن اختلافنظرها فصلی و زودگذر بود و به زودی جای خود را به رابطه حسنه خالی کرد.
رقابت با ایراندومین دلیلی که برخیها برای سفر آقای اردوغان به کابل در این مقطع زمانی یادآوری میکنند، حمایت از تیم تحول و تداوم است. در دوره کمپاینهای انتخاباتی شایعاتی وجود داشت مبنی بر اینکه تیم تحول و تداوم از حمایت ترکیه و عربستان سعودی برخوردار است. گفته میشود که دولت ترکیه حتا در ایجاد تیم تحول و تداوم و ایستادگی جنرال دوستم در کنار اشرفغنی و مقاطعهاش با تیم اصلاحات و همگرایی نقش داشته است. آگاهان بدین عقیدهاند که تیم تحول و تداوم از حمایت ترکیه و عربستان سعودی و تیم اصلاحات و همگرایی از حمایت جمهوری اسلامی ایران برخوردار بودند. اگر این حدس و گمانهها را اساس ارزیابی قرار دهیم گفته میتوانم که عمدهترین علت سفر اردوغان به کابل اعلام حمایت از اشرفغنی احمدزی و تقویت جایگاه تیم تحول و تداوم در حکومت وحدت ملی و تضعیف جایگاه ایران در معاملات سیاسی افغانستان میباشد. او میخواهد کاری را که غرب در دوره کرزی نتوانست انجام دهد ترکیه در دوره احمدزی انجام دهد. غرب در دوره کرزی بسیار تلاش کرد تا روابط افغانستان را با ایران تیره و تار سازد، اما رییس جمهور پیشین این زیرکی را داشت که حتا در حضور جورج بوش از ایران دفاع نماید.
یادم میآید که کرزی باری در کنفرانس مطبوعاتی مشترکی که با جورج بوش داشت هرگونه نقش تخریبی ایران در افغانستان را رد کرد و از کمکهای آن کشور سپاسگزاری نمود.
اتهام حمایت از داعشاردوغان به هردلیلی که به افغانستان سفر کرده باشد، اما چیزی که قابل انکار نیست همزمانی این رویداد با موجی از احساسات ضدترکی است که امروزه در میان کاربران شبکههای اجتماعی وجود دارد. کاربران شبکههای اجتماعی، اردوغان را همان دیکتاتوری میدانند که با سیاستهای قلدرمآبانه خود خاورمیانه را به صحنه جنگ و منازعه مبدل نموده است. کاربران شبکههای اجتماعی او را حامی داعش و مسوول جنایتهایی میدانند که امروزه در عراق و سوریه اتفاق میافتد. امروز وقتی درباره حمایت ترکیه از داعش نوشتم به وضوح دیدم که چهقدر مردم از این دیکتاتور متنفرند.
حمایت اردوغان از داعش، نه تنها وجهه ترکیه را در افغانستان بل در سراسر جهان تخریب کرده است. با چنین سیاستی، ترکیه هیچگاهی جایگاهی خوب در میان ملتهای منطقه پیدا نخواهد کرد. ترکیه فکر نکند که میتواند با تمویل پروژههای سمبولیکی مانند جاده پل سوخته – دارالامان میتواند در افغانستان محبوبیت پیدا کند. مردم افغانستان میدانند که سیاستهای جهانی و منطقهای آن کشور که اغلباً در حمایت از گروههای تکفیری قرار دارد، در درازمدت بر افغانستان نیز تأثیر گذاشته و موجبات بدبختی کشورمان را نیز فراهم خواهد کرد.
عبدالشهید ثاقب-
خبرگزاری جمهور