چین و دورنمای استراتژيک رابطه با افغانستان

در نحستین روز از سفر چهارروزه اشرف غنی احمدزی؛ رئیس جمهور به چین، دوطرف چهار توافقنامه در زمینه همکاری‌های سیاسی و اقتصادی امضا کردند.
این توافقنامه‌ها پس از دیدار آقای احمدزی با شی جین پینگ؛ رئیس جمهور چین امضا شده و شامل برداشتن شرط ویزای ورود برای گذرنامه‌های سیاسی دو کشور، ارائه خدمات بشردوستانه از سوی چین به افغانستان، گسترش همکاری‌های فنی و اقتصادی و روابط میان اتاق‌های تجارت افغانستان و فدراسیون صنعت و تجارت چین می‌شود.
دو رهبر در مورد گسترش روابط میان افغانستان و چین در عرصه‌های سیاسی، امنیتی، اقتصادی، آموزشی، تجارتی و فرهنگی، مبارزه با تروریزم، مسایل منطقه‌ای و بین المللی و سایر موضوعات مورد علاقه گفتگو کردند.
رئیس جمهور چین همچنین وعده کمکی به ارزش ۵۰۰ میلیون یوان را به افغانستان تا پایان سال جاری میلادی داد و گفت در سال‌های آینده میزان این کمک‌ها تا یک و نیم میلیارد یوان افزایش خواهد یافت.
آقای احمدزی روابط استراتیژیک با چین را از اولویت‌های سیاست خارجی دولتش خوانده گفت که افغانستان همکاری‌های امنیتی خود را با این کشور، به ویژه در زمینه مبارزه علیه تروریزم، مواد مخدر و جرایم سازمان یافته افزایش خواهد داد.
این توافق ها از دید کارشناسان اگر از سوی دولت افغانستان به درستی مدیریت و عملیاتی شوند به نظر می رسد استارت یک تحول عظیم در عرصه های اقتصادی و توسعه و پیشرفت در افغانستان را خواهد زد و حتی تاثیرات ملموس و عملی آن را می توان در زمینه هایی مانند مبارزه با تروریزم و جرایم سازمان یافته نیز شاهد بود.
چین کشور بزرگی است که قدرتی مؤثر و انکارناپذیر دارد.
از سوی دیگر، این کشور در گذشته نیز نشان داده است که در راستای حضوری مؤثری و فعال در تمامی عرصه ها در افغانستان، تصمیم و تعهدی جدی دارد و در این زمینه از هیچ تلاشی فروگذار نمی کند.
چینی ها مصمم اند؛ تا در کشوری که در تمامی عرصه ها نیاز به متحدان و همکارانی نیرومند دارد حضور همه جانبه و فعالی داشته باشند.
اگر این عزم و اراده با مدیریت درست و مسئولانه کابل نیز همراه شود، کارشناسان می گویند صرف نظر از توافقاتی که بر روی کاغذ با دیگر قدرت های جهانی به ویژه امریکا صورت گرفته است، این چین خواهد بود که در قامت بزرگ ترین، مهم ترین و اصلی ترین متحد استراتژیک در زمینه های مهم و راهبردی در افغانستان ظاهر خواهد شد؛ امری که البته در وضعیت کنونی افغانستان بدون خطر هم نیست.
سیاست خارجی افغانستان از دوره ریاست جمهوری آقای کرزی تاکنون که این میراث به اشرف غنی احمدزی رسیده است، مبتنی بر دوستی دیرینه و بی کینه با تمامی طرف های معارض در عرصه بین المللی بوده است.
جمع بین هند و پاکستان، ایران و امریکا، چین و روسیه و همچنین چین و امریکا، قطر و عربستان و... از ویژگی های منحصر به فرد دیپلماسی افغانستان در حوزه رابطه با جهان است؛ با این حال، ناظران می گویند که این رویکرد ممکن است برای کشوری مانند افغانستان که نمی تواند در بازی های مبتنی بر تضاد منافع یا تعارض های سیاسی و ایدئولوژیک قدرت های مهم و بزرگ، به عنوان طرف، ظاهر شود، رویکردی ناگزیر باشد؛ اما برای کشورهایی که بر پایه این رویکرد، با افغانستان، طرح دوستی های بلندمدت و فراگیر می ریزند، به تمامی بی آسیب نیست.
به عنوان نمونه، در طول سال های حکومت داری آقای کرزی، اگرچه شرکتی چینی با سرمایه گذاری میلیاردها دالری تلاش کرد؛ تا معدن مس عینک که دومین معدن بزرگ مس در نوع خود در سطح جهان به شمار می رود را استخراج کند؛ اما این روند، به دلیل ناامنی های وسیع، بارها متوقف شد.
همچنین در موردی دیگر، ده کارگر چینی که مشغول کار در یک پروژه جاده سازی در شرق افغانستان بودند، از سوی افراد ناشناس کشته شدند.
در سال های اخیر نیز درست در پی آنکه حامد کرزی در دیداری از چین، با مقام های آن کشور، بر سر احیای جاده تاریخی و راهبردی ابریشم که بخشی از آن از مناطق شمال شرقی افغانستان می گذرد توافق کردند، طالبان در بخش های وسیعی از ولایت امن بدخشان، دست به ایجاد ناامنی های خونین زدند و این ناامنی ها در این اواخر و در آستانه سفر اشرف غنی به چین یکبار دیگر، خبرساز شد.
بر این اساس، مدیریت درست و مسئولانه این توافق ها و ایجاد زمینه های عملی برای اجرایی شدن آنها از مهم ترین مسایلی است که آینده رابطه استراتژیک چین و افغانستان را بیمه خواهد کرد؛ در غیر آن، حضور چین در افغانستان به دلیل تعارض و تضاد منافع اقتصادی، سیاسی و حتی ایدئولوژيک قدرت های بزرگ، با چالش های سنگین مواجه خواهد بود.
سیدعلی حسینی- خبرگزاری جمهور