سایه کرزی بر سیاست خارجی

معاون جدید وزارت خارجه می گوید که تلاش خواهد کرد تا سیاست خارجی افغانستان را بیشتر از پیش تقویت کند.
حکمت خلیل کرزی، تنظیم و تطبیق سیاست خارجی رئیس جمهور و مدیریت مناسب آن را بخشی از اولویت های کاری اش عنوان کرد.
آقای کرزی افزود که بر اساس هدایت رئیس جمهور، به وضعیت مهاجرین افغان بیرون از کشور رسیدگی خواهد کرد.
وی می گوید: «تلاش ما این خواهد بود که در این شرایط حساس، تصویری از افغانستان نشان دهیم که از چوکات سیاسی و نظامی بیرون باشد و بر بنای سیاست اقتصادی استوار باشد.»
پیش از این حکمت خلیل کرزی، مسؤول و بنیانگذار "مرکز مطالعات جنگ و صلح" و رئیس دفتر سیاسی سفارت افغانستان در واشنگتن بوده است.
حکمت خلیل بر اساس فرمان رئیس جمهور غنی به تاریخ اول ماه دلو سال جاری به عنوان معاون سیاسی وزارت خارجه مقرر شد.
این در حالی است که انتصاب خلیل کرزی به این سمت از دید برخی از کارشناسان، نشانگر نوعی تلاش برای استمرار سایه حامد کرزی بر سیاست خارجی افغانستان در پنج سال آینده ارزیابی شده است.
بر بنیاد کارکردی که در این مدت شاهد بوده ایم، معاونت سیاسی وزارت امور خارجه از سمت های حساس و مهمی در دستگاه دیپلماسی کشور محسوب می شود و پس از وزیر خارجه، این معینیت، دومین مقام ارشد تصمیم گیرنده و تاثیرگذار در حوزه سیاست خارجی افغانستان است.
کارشناسان می گویند که انتصاب حکمت خلیل کرزی به این سمت به یک معنا نشانگر آن است که وزارت امور خارجه نیز در واقع میان دو تیم تشکیل دهنده حکومت وحدت ملی، سهمیه بندی شده است که بر پایه آن، وزارت خارجه به داکتر عبدالله رسیده و در مقابل، اشرف غنی با گماشتن مهره مورد نظر خود به عنوان معاون سیاسی وزیر امور خارجه، نیمه دیگر این وزارت استراتژیک را تصاحب کرده است.
از جانب دیگر، انتصاب آقای کرزی پیش از آنکه صلاح الدین ربانی؛ نامزد وزارت امور خارجه بتواند از فیلتر پارلمان عبور کند و این وزارت، در واقع صاحب یک وزیر رسمی شود، نوعی رفتار برخلاف ضوابط اداری محسوب می گردد و نشان می دهد که اصولا نظر و مشورت وزیر امور خارجه به عنوان مقام مافوق معین سیاسی اش در این میان، هیچ اهمیتی نداشته است.
این امر از دید صاحب نظران، احتمال گسترش دامنه تنش های پیدا و پنهان جاری میان سران حکومت وحدت ملی را به تشکیلات وزارت خارجه و دستگاه دیپلماسی کشور افزایش داده و تقویت می کند و این نگرانی را به همراه دارد که این اقدام ممکن است دودستگی در دستگاه سیاست خارجی را بیشتر از پیش پررنگ تر سازد.
نکته مهم دیگر در این زمینه اما این است که با انتصاب فردی از دودمان کرزی ها در رأس یکی از کلیدی ترین سمت های وزارت امور خارجه، یکبار دیگر گمانه بازگشت کرزی به ویژه در حوزه سیاست خارجی تقویت می شود و این ظن را به وجود می آورد که مبادا به رغم خداحافظی ظاهری کرزی از دولت و قدرت، سایه او همچنان بر دولت وحدت ملی به خصوص در بعد سیاست خارجی، مستولی باشد.
فراموش نمی کنیم که سیاست خارجی دوران کرزی نیز مانند دیگر عرصه های حکومت داری وی در طول ۱۳ سال گذشته، هرگز به ثبات و استقرار نرسید و دلیل آن نیز موضع گیری های احساسی و موردی او، نبود یک راهبرد کلان، بلندمدت، جامع و فراگیر، ترکیب و تشکیل سهمیه بندی شده حکومت او میان سهامداران قومی و حزبی و گروهی و سلطه و نفوذ کشورهای خارجی بود.
اگر با انتصاب حکمت خلیل کرزی به عنوان معاون سیاسی این وزارت، در کنار عوامل یادشده، تنش و دو دستگی دو جناح تشکیل دهنده حکومت جدید نیز بر آن اضافه شود، بدون تردید بار دیگر شاهد یک سیاست خارجی علیل، منفعل، آٔفت زده و آسیب پذیر خواهیم بود.