آیا طالبان تهدید پاکستان را جدی می گیرند؟

دولت پاکستان به گروه طالبان افغان هشدار داده است که اگر عملیات بهاری خود در خاک افغانستان را "فورا متوقف نسازد، باید منتظر عواقب آن باشد."
روزنامه پاکستانی "اکسپرس تریبیون" به نقل از یک مقام رسمی که نخواسته نامش فاش شود، گزارش کرده است که این پیام از طریق "واسطه‌هایی" به رهبری طالبان افغان منتقل شده و "مقام‌های افغان" نیز در جریان آن قرار گرفته‌اند.
او گفته اگر طالبان افغان از پاسخ به پیشنهادهای صلح سر باززند، دولت‌های دو کشور به صورت مشترک با این گروه مقابله خواهند کرد.
نواز شریف؛ نخست وزیر پاکستان هم در دیدار اخیر از کابل حملات طالبان در افغانستان را "تروریستی" خواند و گفت که با "شدیدترین الفاظ" آن را محکوم می‌کند.
او گفت که طالبان هیچ گزینه دیگری جز رو آوردن به مذاکرات صلح با دولت افغانستان ندارد.
دیروز نیز سرتاج عزیز؛ مشاور ارشد نواز شریف، در کنفرانس "قلب آسیا" گفت:"دشمن افغانستان، دشمن پاکستان است."
اما اینکه طالبان افغانستان تهدید پاکستان را جدی می گیرند یانه، مساله ای است که هنوز اطمینانی در مورد آن وجود ندارد.
عدم اطمینان در این خصوص، ریشه در تردید دیگری دارد که از جدیت یا عدم جدیت موضع تازه پاکستان ناشی می شود.
هیچکس تاکنون به درستی نمی داند که آیا پاکستان در اعلام موضع تازه اش، واقعا صادق و مصمم است و یا بازهم مانند بارها پیش از این، این موضع را به منظور فریب دولتمردان مسلط بر کابل و در جهت کسب امتیازهای بیشتر از آنها برای کاهش نقش هند در بازی های سیاسی، امنیتی و اقتصادی افغانستان و رویکرد کابل به اسلام آباد، اتخاذ کرده است.
پیش از این هم شاهد مواضعی از این دست از سوی پاکستان در قبال طالبان و مساله صلح افغانستان بوده ایم؛ هرچند شاید هیچیک از موضع گیری های پیشین این کشور در این زمینه، به صراحت و جدیت موضع تازه نبوده یا دست کم، حامل پیامی تهدیدآمیز شمرده نمی شده اند؛ اما انکار نمی توان کرد که پاکستان هیچگاه حمایت ظاهری خود را از روند صلح به رهبری افغان ها پنهان نکرده است یا به تعبیر بهتر، از بیان آن احتراز ننموده است؛ اما یک موضع گیری صرفا لفظی و ظاهری، لزوما تغییری در سیاست های دایمی پاکستان در برابر افغانستان ایجاد نکرده و مهم تر از همه اینکه تاثیری بر پیشرفت روند صلح افغانستان در پی نداشته است.
پس پرسش بالا، ریشه در پرسش دومی دارد به این مضمون که آیا پاکستان در این موضع گیری اش، جدی است یانه؟ شاید با روشن شدن پاسخ این پرسش، بتوان جدی گرفتن یا نگرفتن این موضع هشدارآمیز را از سوی طالبان نیز مورد سنجش و ارزیابی قرار داد.
نکته قابل تأمل دیگر این است که پاکستان به راستی تا چه اندازه بر طالبان افغانستان، سلطه و نفوذ دارد.
در این زمینه به ویژه در پی رویارویی های خونین ماه های اخیر طالبان و حکومت و ارتش پاکستان، مخصوصا بعد از رویداد خونین حمله طالبان بر یک مکتب نظامی در پیشاور، تردیدهای جدی به وجود آمده است.
البته نمی توان انکار کرد که حملات مرگبار هواپیماهای بی سرنشین امریکایی بر طالبان پاکستان و قتل رهبران آن گروه نیز در این زمینه، بی تاثیر نبوده است.
از جانب دیگر، به نظر می رسد پاکستان و افغانستان، به رغم تلاش های فراوان، هنوز نتوانسته اند میان شبه نظامیان وفادار به طالبان پاکستان و افغانستان، یک دیوار حایل ایجاد کنند و همین امر، احتمال کاهش شدید و قابل توجه نفوذ و سلطه پاکستان بر طالبان افغان را هم تقویت می کند.
با این حساب، حتی اگر از صادقانه و جدی بودن موضع تازه اسلام آباد در برابر طالبان افغان، اطمینان کافی وجود داشته باشد، این سؤال به قوت خود باقی است که با توجه به رویدادهایی که در روابط طالبان و پاکستان ایجاد شده است، پشتوانه تاثیرگذار این هشدار بر طالبان افغان و کانون رهبری و تصمیم گیری آن گروه تا چه اندازه است.
پیش بینی می شود روند اتفاقات روزهای آینده در زمینه صلح دولت افغانستان با طالبان، میزان صداقت پاکستان در این موضعگیری و مهمتر از آن، تاثیر این هشدار و تهدید بر مواضع طالبان نسبت به صلح و جنگ را مشخص کند.
اگر طالبان به این تهدید، پاسخ منفی بدهند، برای راستی آزمایی پاکستان، می بایست منتظر آنچه پاکستان روبرو شدن طالبان با عواقب عدم توقف عملیات بهاری خوانده است، باشیم.
آیا پاکستان واقعا تمهیدی برای تنبیه طالبان اندیشیده است؟!
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور