چه کسی باید علیه فساد مبارزه کند؟

عالمان دینی و مردم از رئیس جمهور می‌خواهند تا جهاد در برابر فساد را از ارگ و کابینه آغاز کند. این عالمان دینی می‌گویند که فساد اداری در نهادهای دولتی افزایش یافته و حکومت به گونه‌ جدی باید با فساد اداری مبارزه کند.
این در حالی است که اشرف غنی دو روز پیش از عالمان دینی خواست تا در برابر فساد اداری «جهاد» به راه بیاندازند.
آقای غنی تأکید کرد که فساد پیشگان از کابینه گرفته تا قضا حضور دارند.
او گفت:"این مبارزه را انشاءالله با کمک مردم و علما به کامیابی می‌رسانیم".
در همین حال، عبدالهادی هدایت؛ رئیس بنیاد دعوت اسلامی علمای افغانستان می گوید:"جهادی را که رئیس جمهور در برابر فساد اعلام می کند، باید اطرافیان و دفتر کاری‌اش را اصلاح کند تا یک باورمندی در میان مردم برای پیکار با فساد اداری به میان بیاید".
حاجی قندهاری؛ یکی دیگر از علما نیز می گوید:"دو سه وزیر که زیادتر گرفتن نام شان نیاز نیست از حکومت گذشته تاکنون تا گلو در فساد غرق هستند. رئیس جمهور جهاد را در برابر کی آغاز می کند؟"
موضعی که عالمان دینی و مردم در برابر فراخوان اشرف غنی اتخاذ کرده اند به نظر معقول تر و عملی تر از موضع اشرف غنی در خصوص اعلام جهاد علما عیله فساد می آید؛ زیرا عوامل بزرگ اصلی فساد، کسی نیست جز همکاران ارگ نشین آقای غنی، اعضای کابینه، ماموران دولت، نمایندگان پارلمان، والی ها، فرماندهان نظامی و سایر کسانی که به نحوی تحت پوشش دولت به رهبری اشرف غنی قرار می گیرند؛ بنابراین، اگر جهادی هم قرار باشد اعلام شود، باید علیه این افراد باشد. کسانی که اشرف غنی، ریاست آنها را بر عهده دارد. بنابراین نخستین کسی که مسؤول مبارزه با فساد و منابع فساد آنهاست، اشرف غنی در جایگاه رییس جمهور است نه علمایی که هیچ نقش و صلاحیت و مسؤولیتی در دولت ندارند و حد اکثر کاری که می توانند انجام دهند اعلام حرمت شرعی دریافت رشوه و دزدی بیت المال مسلمانان و تاراج دارایی های دولت است.
رییس جمهور وقتی خود نمی تواند در برابر فسادپیشگان دربارش بایستد و چه بسا بسیاری از عناصر آغشته به فساد در کابینه کرزی را بار دیگر زیر عناوینی مانند مشاور و... به کار گماشته است، نباید با درخواست از علما برای اعلام جهاد علیه فساد، اقدام به فرافکنی و فرار از مسؤولیت کند.
اعلام جهاد در ۱۴ سال اخیر به یک ابزار توجیه و فرار مقام های مسؤول از رسالتی که بر دوش دارند بدل شده است؛ در حالی که جهاد در قاموس دینی، تعریف، جایگاه، اصول، اسلوب ها، شرایط و ایجابات خاص خود را دارد و نمی توان از آن به عنوان وسیله و اهرمی برای پیشبرد اهداف خود یا پنهان کردن ناکامی های خویش سود جست.
خود آقای غنی بهتر از هر کس دیگری می داند که چه کسانی عامل اصلی فساد اداری جاری در دولت افغانستان هستند و نیز می داند که چگونه می توان به مصاف آنان رفت؛ اما او ظاهرا نه عزم و اراده ای برای این کار دارد و نه احتمالا قدرت و امکانات اجرایی کردن آن را.
آقای غنی همچنین تجربه شکست خورده حامد کرزی را نیز در پیش روی خود دارد؛ او که تلاش کرد در برابر فساد اداری دست به «انقلاب» بزند و با صدور یک فرمان ۱۶۴ ماده ای، تلاش کرد وانمود کند که برنامه نظری مبارزه با فساد و راه اندازی انقلاب علیه این پدیده را نیز دارد؛ اما در نهایت، آنچه رقم خورد تشدید بی رویه فساد و اختلاس و دزدی و سوء مدیریت بود که سرانجام او را مجبور کرد، برای فرار از زیر بار مسؤولیت، همه مشکلات را بر گردن خارجی ها بار کند و آنها را متهم به «فساد بزرگ» کند و خود و دولت خود را عامل «فساد کوچک» قلمداد نماید.
در حال حاضر نیز تغییر و تفاوتی که در شیوه عمل کرزی و اشرف غنی در مبارزه با فساد، رونما شده، تنها در نوع و نحوه استفاده از ابزارهای فرار از مسؤولیت و فرافکنی است؛ اما در نتیجه، هردو عزم و اراده و توانایی و برنامه مبارزه با فساد را ندارند و اصولا چشم اندازی برای ریشه کن شدن فساد در افغانستان وجود ندارد و فساد بخشی از برنامه بزرگ الگوی حکومت داری قالب ریزی شده، وارداتی و تحمیل شده از خارج است.
عبدالمتین فرهمند- خبرگزاری جمهور