نشست لندن؛ احیای دوباره امیدهای مرده

همزمان با برگزاری نشست سه جانبه افغانستان، پاکستان و بریتانیا در لندن، شماری از نمایندگان مجلس می گویند که همکاری های صادقانه بریتانیا برای حل مشکلات افغانستان و پاکستان، نتیجه مثبت خواهد داد.
این نشست با اشتراک حنیف اتمر؛ مشاور امنیت ملی رییس جمهور افغانستان، سرتاج عزیز؛ مشاور امنیت ملی نخست وزیر پاکستان و مارک لیل گرانت؛ مشاور امنیت ملی نخست وزیر بریتانیا روز گذشته در لندن برگزار شد.
هدف از این نشست، حل مسایل ترانزیتی، چگونگی مبارزه با تروریزم، بهبود روابط سیاسی و جلوگیری از آزار و اذیت مهاجران افغانستان در پاکستان خوانده شده است.

قیس حسن؛ نماینده کابل در مجلس در این باره گفته: امریکا و بریتانیا حامیان اصلی دولت پاکستان هستند و اگر این دو کشور بخواهند مشکلاتی که از سوی پاکستان متوجه افغانستان است، حل خواهد شد.
مجیب الرحمن رحیمی سخنگوی ریاست اجرایی نیز ابراز امیدواری کرد، نشست لندن برای حل مسایل افغانستان و پاکستان نتیجه خوبی در پی داشته باشد.

با این حال و علیرغم امیدواری های کاذبی که پیرامون نشست سه جانبه احیر در لندن به وجود آمده است، هنوز هم امیدهای اندکی وجود دارد که این نشست بتواند به تحول بی سابقه ای در عرصه مهار ناامنی ها، پایان مداخلات لجام گسیخته پاکستان در امور داخلی افغانستا، حل مناقشات دیرینه ارضی و مرزی میان دو کشور همسایه، مبارزه جدی، فراگیر و بی اغمال با تروریزم بین المللی مورد حمایت پاکستان و بهبود وضعیت میلیون ها مهاجر افغانستانی در پاکستان منجر شود.

افزون بر این، در صورتی که کماکان شاهد ادامه سیاست سازش و تنش با پاکستان از سوی دوتل وحدت ملی باشيم، اساسا نمی ‌توان تغییری در حوزه‌ امنیت در کشور را شاهد بود؛ زیرا این همان راهی‌ است که حامد کرزی نیز رفت؛ ولی طرفی نبست و دست خالی برگشت.

فراموش نمی ‌کنیم که در یکی از مهم ترین نشست‌ های سه ‌جانبه‌ لندن، حامد کرزی؛ رییس جمهور پیشین رسما به رسانه ‌ها وعده داد که بر اساس تعهدی که در این نشست میان سه جانب شرکت‌ کننده به وجود آمده است تا شش‌ ماه دیگر در افغانستان صلح خواهد آمد و طالبان، سلاح ‌های خود را بر زمین خواهند گذاشت!

در آن زمان، برای صلحی که سال‌ ها بود از رکود و ابهام و انفعال رنج می ‌برد، این خبر بزرگ و مهمی بود. در این خبر آشکارا نوعی اطمینان و قطعیت بی‌ پیشینه دیده می ‌شد. شاید همین امر هم سبب شد تا امیدهای مرده در باره‌ صلح آقای کرزی با طالبان یکبار دیگر جان بگیرد؛ اما در آن هنگام نیز تحلیلگرانی بودند که این امر را با اشاره به سوء سابقه‌ پاکستان در نقض تعهدات و توافقات دو جانبه‌ خود با افغانستان، مورد تردید و پرسش قرار می‌ دادند.

در این میان اما نکته‌ مهم دیگری نیز وجود داشت که کمتر به آن توجه شد و آن اینکه پاکستان و انگلیس، متحدان سنتی همدیگر اند. پاکستان به کمک انگلیس از هند جدا شد و ساختار، ترکیب و ماهیت سیاست آن کشور نیز عمیقا متاثر از مدل ‌هایی است که استعمار پیر بر کشورهای تحت سلطه‌ خود اعمال و پیاده می‌ کند.

سیاستمردان پاکستانی هم ‌اکنون نیز آشکارا به انگلیس ابراز علاقه می ‌کنند. در طول تاریخ شکل‌ گیری پاکستان، کمترین تنش در روابط دو کشور بروز کرده است.

در زمینه‌ افغانستان نیز دو کشور، به صورت پنهانی و مشترک، در بسیاری از پروژه‌ های سیاسی و امنیتی سال ‌های اخیر دست داشته اند. طالبان، مولودی پاکستانی- انگلیسی است که با حمایت و دخالت چند کشور عربی و برخی دیگر از قدرت ‌های غربی، متولد شد. زخم چرکین دیورند از دیگر رهاوردهای اتحاد پاکستان و انگلیس بر علیه افغانستان به حساب می آید. بنابراین، روند صلح افغانستان هرگز نمی ‌تواند بدون توافق و تبانی استراتژیک این دو کشور، به فرجامی پیروزمندانه برسد.

با این حال، نشست اخیر لندن هم انتظار نمی‌ رود باب تازه‌ ای در روند به بن‌ بست خورده صلح یا جنگ با طالبان و حل مسایل دیرینه میان افغانستان و پاکستان باز کند؛ اما شاید این امر را بیش از پیش تقویت کند که دو متحد سنتی استعمار و مستعمره را در بازی ‌های جدید جاری در افغانستان در کنار هم قرار دهد تا آنان پروژه ‌های جنگ و صلح و... در افغانستان را به صورت مشترک و هماهنگ، به پیش ببرند و در این میان، این دولت افغانستان است که می ‌تواند تصمیم بگیرد آیا مانند دولت به رهبری کرزی با سیاست ‌های منفعلانه، کنش‌ پذیرانه و تزریق امیدهای واهی به افکار سرخورده و مأیوس عمومی، پیش از آن‌ که به دستاورد ملموس و مشخصی دست یابد، بیشتر نقش زمینه‌ سازی برای تسهیل این تعامل استراتژیک را بازی می ‌کند یا نه راه و رسم تازه‌ ای بنا می ‌کند و از آن طریق به صلح و امنیت می ‌رسد.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور