چشم انداز امنیتی افغانستان در افق چهار ساله

جمعه ۲۷ حوت ۱۳۹۵ ساعت ۱۳:۵۴

رییس جمهور می گوید که برای چهار سال آینده، برنامه واضح اصلاحات و تقویت نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان تهیه شده که هدف آن سرکوب و نابودی کامل تروریست ها می باشد.
اشرف غنی در دیدار با افسران ارشد نیروهای مسلح شامل فرماندهان قول ‌اردوها، پولیس، زون‌ها و رؤسای امنیت ملی، با اشاره به اینکه اکنون تعریفی واضح از دوست و دشمن نزد دولت و مردم افغانستان وجود دارد، گفت: دشمن دشمن است و هرکسی که در مقابل مردم ما سلاح بردارد، دشمن ماست و با تمام قوت مانع رسیدن به اهداف شوم شان می‌شویم. وی تأکید کرد که هیچ شک و شبهه ای باید در پیروزی و کامیابی ما نباشد.
او افزود: برای چهار سال آینده پلان واضح اصلاحات و تقویت نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان ترتیب گردیده که افغانستان را به ثبات، ترقی و رفاه سوق خواهد داد و هدف آن تغییر معادلۀ استعمال قوا می‌باشد.

آقای غنی گفت که هدف تروریست ها تبدیل افغانستان به میدان جنگ است؛ اما ما برای تأمین زندگی مرفه برای پنج نسل آینده مبارزه می‌کنیم.

اظهارات آقای غنی، امیدوارکننده است؛ زیرا اول اینکه قرار است برای نخستین بار یک چشم انداز مشخص چهارساله برای امنیت افغانستان تعریف شود و دوم اینکه اساس و پایه این چشم انداز را سرکوب و نابودی تروریست ها تشکیل می دهد.
با این حال، آیا قرار است افغانستان، صاحب یک استراتژي مدون امنیتی و نظامی شود؟

پاسخ این پرسش را کسی نمی داند؛ زیرا در طول این سال ها، وعده ها و ادعاهای فراوانی مطرح شده که بر بنیاد آنها نیروهای مسلح و نظام امنیت و دفاع در افغانستان باید بر پایه مبارزه برای سرکوب و نابودی تروریزم، ساماندهی می شدند؛ اما در نهایت، نه استراتژي ای ساخته شده و نه وضعیت امنیتی کشور، تغییر کرده است.

در دوره حکومت وحدت ملی هم از این نوع، ادعاهای بزرگ و چشمگیر، فراوان صورت گرفته است؛ اما در عمل، اتفاق خاصی رخ نداده است.

با این حال، اکنون همه چیز مهیای یک تحول بزرگ است؛ تحولی که لازمه آن، پایان جنگ یکجانبه تروریست ها با دولت و مردم افغانستان و ورود مستقیم، بی رحمانه و فارغ از ملاحظه افغانستان به نبرد با تروریزم بین المللی است.
این مهم، محقق نمی شود مگر با تدوین یک استراتژي بلندمدت و زیربنایی امنیتی.

نکته مثبتی که در این میان وجود دارد این است که شاید هیچگاه شرایط و زمینه های لازم برای چنین اقدامی به اندازه امروز، فراهم نبوده است.

بنابراین برای دولت وحدت ملی، این یک فرصت بی همتا و استثنایی است که با استفاده از زمینه های موجود، یک تصمیم قاطعانه، صریح و بنیادی بگیرد تا مسیر امنیت و ثبات افغانستان، طی چهار سال آینده، دگرگون شود.
در این میان، مسأله اصلی این است که استراتژي امنیتی مورد نظر، می بایست مشمول چه مفادی باشد.

به بیان دیگر، ضرورت های اساسی برای بهبود وضعیت امنیتی افغانستان امروز چیست؟
در این زمینه می توان به چند نمونه مهم، اشاره کرد.
نخستین موضوع، مساله رهبری و فرماندهی نیروهای مسلح است. بر بنیاد شواهد موجود، این مسأله هنوز هم یکی از چالش های اساسی فراراه کارآمدی نیروهای امنیتی و از عوامل دخیل در وضعیت وخیم امنیتی است.

قوم گرایی، بی برنامگی، عدم شایستگی، تخصص و اهلیت کاری مسؤولان امنیتی به علاوه تردیدهایی که در خصوص تعهد و وفاداری برخی افراد به منافع و ارزش های ملی افغانستان، وجود دارد، از آفت های دامنگیر عرصه رهبری نیروهای مسلح کشور به حساب می آید.

دومین موضوع، عدم هماهنگی میان نیروهای مسلح وابسته به ارگان های مختلف امنیتی است. دولت برای بهبود این وضعیت، می تواند یک ستاد فرماندهی مرکزی ایجاد کند تا به این ترتیب، از واگرایی و عملکردهای یکجانبه و پراکنده این نیروها کاسته شود و با تجمیع قدرت، ظرفیت و امکانات همه نیروها، نتیجه قناعت بخشی در عرصه مبارزه با تروریزم و تأمین امنیت به دست آید.

نکته سومی که به عنوان یک چالش در برابر چشم انداز امنیتی افغانستان، در حال حاضر و در درازمدت قرار دارد، مشخص نبودن نقش و جایگاه نیروهای خارجی در تأمین امنیت و مبارزه با تروریزم در افغانستان است.

آنگونه که منتقدان می گویند این نیروها تاکنون به آنچه روی کاغذ وجود دارد، وفادار نبوده اند و دولت نیز از قدرت و قاطعیت لازم برای مسؤولیت پذیر کردن نیروهای خارجی طرف قرارداد به افغانستان در حوزه مبارزه با تروریزم و کمک به تأمین امنیت افغانستان، استفاده نکرده است.
انتظار می رود در استراتژي چهارساله مورد بحث، این مشکل نیز حل شود.

و آخرین موضوع، ادعاهای تکان دهنده موجود در مورد حضور و نفوذ گروه های تروریستی و سازمان های جاسوسی بیگانه، در بدنه نیروها و نهادهای امنیتی است؛ چیزی که گفته می شود یکی از عوامل اصلی آسیب پذیری و شکنندگی پرهزینه امنیت افغانستان به حساب می آید.
در راهبرد مورد نظر باید برای غلبه بر این معضل بنیان برانداز و ویرانگر، یک راه حل جدی و بنیادی، تدبیر شود.

عبدالمتین فرهمند- خبرگزاری جمهور

چشم انداز امنیتی افغانستان در افق چهار ساله

عناوین منتخب

پربازدیدترین

آخرین اخبار