سفر معاون وزارت خارجه پاکستان به افغانستان؛ پاکستان به دنبال چیست؟

معین وزارت خارجه پاکستان طی سفری به کابل با رییس جمهور غنی و معین وزارت خارجه کشور دیدارهای را انجام داده‌ که از دید سیاسی و دیپلماتیک قابل تامل است.
به گزارش خبرگزاری جمهور؛ تهمینه جنجوا معاون وزارت خارجه پاکستان روز گذشته ابتدا با حکمت خلیل کرزی معین سیاسی وزارت خارجه و سپس با رییس جمهور غنی در ارگ ریاست جمهوری دیدار کرده و روی بهبود روابط دو جانبه بحث و گفتگو کرده است.
بربنیاد اعلامیه‌ای که از سوی وزارت خارجه به نشر رسیده، معینان وزارت خارجه افغانستان و پاکستان بر بازسازی اعتماد متقابل میان دو کشور تاکید و آن را "فوق العاده حایز اهمیت" خوانده اند.
در این نشست دو طرف توافق کرده اند تا با استفاده از میکانیزم های گوناگون در راستای گسترش دامنه اعتماد متقابل میان دو کشور همکاری نمایند.
افغانستان پس از آنکه دولت پاکستان از انجام تعهدات نشست های چهار جانبه (افغانستان، پاکستان، چین و امریکا) سرباز زد روابط سیاسی خود را با پاکستان کاهش داد و تقریباً در حالت تعلیق در آورد. در آن نشست‌ها پاکستان تعهد کرده بود که علیه لانه‌های تروریستی در خاک خود اقدام می‌کند؛ اما به این تعهد عمل نکرد.
همچنین، در اعلامیه وزارت خارجه افغانستان تذکر یافته که حکمت خلیل کرزی و همتای پاکستانی اش، پیرامون مسایلی چون روند صلح افغانستان، امنیت در امتداد خط فرضی دیورند و موضعات تجارتی و ترانیزتی میان دو کشور بحث و گفتگو کرده اند.
این در حالی است که در بیشتر از یک و نیم سال گذشته تلاش‌های زیادی از جمله از سوی سناتوران امریکایی و دولت چین صورت گرفت تا میان دو کشور دوباره اعتماد سازی کنند.
اما دولت افغانستان می گوید که بازهم دولت پاکستان پا پس کشیده و آنطوری که سناتورهای امریکایی می خواستند، به تعهد خود عمل نکرده است.
پاکستان حدود دو ماه پیش به سناتورهای امریکایی که به پاکستان و افغانستان سفر کرده بودند، تعهد کرده بود که عملیات نظامی را برای سرکوب هراس افگنان زیر نظارت امریکا وچین در امتداد خط دیورند راه اندازی می کند؛ اما دولت افغانستان گفت که پاکستان خود سرانه عملیات کرده و طبق وعده خود با دولت افغانستان و امریکا و چین هماهنگی نکرده است.
با این وجود، معینان وزارت خارجه افغانستان و پاکستان در دیدار روز گذشته خود، پیرامون تحکیم پایه های روابط تجارتی میان کابل و اسلام آباد که در روزهای اخیر سیر نزولی را تجربه کرده است، نیز گفتگو کرده اند.
در اعلامیه وزارت خارجه آمده است: "در همین رابطه، توافق بعمل آمد تا سهولت‌های کافی برای تاجران افغانی و پاکستانی فراهم گردیده و عواملی که منجر به تأخیر وایجاد موانع در راستای گسترش مناسبات تجاری میان دوکشور همسایه میشوند، در اسرع وقت از میان برداشته شوند".
روابط تجاری افغانستان و پاکستان نیز همواره زیر سایه روابط سیاسی دو کشور قرار دارد و در پیشتر از یک سال گذشته، روابط تجاری دو کشور بیشتر از هرزمان دیگری تیره تر شده است.
تاجران افغان می گویند، هرباری که در روابط سیاسی دو کشور تنش به وجود می آید، بلا فاصله دولت پاکستان محدودیت‌هایی را بر تاجران افغان وضع می کند.
سر انجام چندی پیش، رییس جمهور غنی در یک اقدام تلافی جویانه به مسوولان گمرکی و سرحدی کشور دستور داد تا زمانیکه پاکستان به لاری های تاجران افغان اجازه انتقال اموال به بندر گوادر را ندهد، آنان نیز اجازه عبور به لاری های پاکستانی را ندهند.
اتاق تجارت کشور نیز اعلام کرده است که سطح روابط تجاری افغانستان با پاکستان به ۲۵ درصد کاهش یافته است. در حالیکه پیش از این تمامی اموال تجاری افغانستان از طریق پاکستان تامین می شد.
براساس گزارش‌های غیر رسمی، تنش‌های روابط تجاری میان دو کشور برعلاوه به ضرر رساندن اقتصادی به تاجران افغان، تاجران پاکستانی نیز ضررهای مالی هنگفتی را متحمل شده اند.
این مساله دولت پاکستان را نیز زیر فشار شدید اقتصادی و افکار عمومی داخل آن کشور قرار داده است.
با این وجود، دولت افغانستان همچنین امیدوار است که با روی کار آمدن رهبری جدید در پاکستان، در روابط مختلف دو کشور هم بهبود آید و دراین راستا، تلاش های هم از سوی دوطرف انجام می شود که سفر معین خارجه پاکستان به افغانستان جز این تلاش ها است. اما دولت افغانستان باید از این چاشنی های دیپلماتیک استفاده درست نماید.
همچنین خانم جنجوا روز گذشته با رییس جمهور غنی نیز دیدار کرد. رییس جمهور غنی نیز با اشاره به حملات راکتی پاکستان بر خاک افغانستان و نگرانی‌های امنیتی افغانستان از جانب پاکستان، به خانم جنجوا گفته است تا این نگرانی‌ها را با رهبری جدید پاکستان شریک سازد.
آقای غنی همچنین گفته است که دولت پاکستان نباید هیچ تفکیک میان تروریزم خوب و بد کند، زیرا این یک خطر جدی و مشترک برای دو کشور است.
معین وزارت خارجه پاکستان نیز وعده داده است که نگرانی های افغانستان را با رهبری جدید پاکستان شریک سازد.
هرچند پیش از این نیز دولت پاکستان وعده‌های بر بهبود روابط خود با افغانستان داده است؛ اما به هیچ یکی از آن ها عمل نکرده است.
گمانه‌ها در افغانستان بر این است که دولت ملکی پاکستان همواره می خواهد که با افغانستان روابط بهتری داشته باشد؛ اما نظامیان آن کشور مانع چنین امری می شود. نظامیان پاکستان حرف اول و آخر را در تعیین سیاست خارجی آنکشور می زنند.
با این وجود، گذر زمان ثابت خواهد ساخت که تلاش‌های دو طرف برای بهبود روابط افغانستان و پاکستان چه نتیجه‌ای در پی خواهد داشت.
احتمال دیگری نیز وجود دارد، از آنجای که دولت پاکستان زیر فشار جدی امریکا قرار دارد، می خواهد با این گونه تلاش ها نظر دوباره امریکا را به خود جلب کند تا کمک‌های مالی خود را بر پاکستان قطع نکند.
به هرصورت در یک نگاه کوتاه می شود به این نتیجه رسید که دولت پاکستان تحت هیچ شرایط قابل اعتماد نیست و سران دولت افغانستان باید متوجه همه جوانب این قضیه باشد تا بار دیگر پاکستان نتواند بدون عقب نشینی در استراتیژی نظامی، افغانستان، جهان و به ویژه امریکا را فریب داده و فشارهای وارده بر خودش را بدون از دست دادن چیزی کاهش دهد.
عبدالله امینی- خبرگزاری جمهور