چرا پاکستان، هشدارهای امریکا را جدی نمی‌گیرد؟

وزارت خارجه پاکستان در واکنش به اظهارات مایک پنس گفته مقام‌های امریکایی هنگام دیدار با مقام‌های پاکستانی موضعی متفاوت دارند و در افغانستان سخنان دیگری می‌گویند.

مایک پنس؛ معاون ترامپ در سفر به افغانستان گفته بود که "دوران پناه دادن به گروه‌های تروریستی در پاکستان به سرآمده است."

وزارت خارجه پاکستان گفته اظهارات آقای پنس با موضع نمایندگان امریکا در ملاقات‌های مفصل با مقام‌های پاکستانی، تفاوت دارد.

پاکستان با تاکید بر اینکه متحدین هرگز به یکدیگر هشدار نمی‌دهند، گفته است: امریکا باید عواملی را تنبیه کند که در افغانستان، به طور تصاعدی، مسؤول افزایش تولید مواد مخدر، فساد گسترده و فراهم کردن زمینه برای نفوذ داعش هستند.

پاکستان تاکید کرده که با اتهام زدن به سایر کشورها و دیگران را مسؤول شکست دانستن، صورت مساله حل نخواهد شد.

مایک پنس در سفر به افغانستان گفته بود:"پاکستان برای سال‌ها به طالبان و گروه‌های تروریستی دیگر پناه داده؛ اما آن دوران دیگر به سر آمده است."

نگاه انتقادی و موضع مخالف واشنگتن در قبال حمایت های همه جانبه اسلام آباد از تروریزم، بی تردید نخستین پیش نیاز آغاز روند تحقق آرزوی دیرینه‌ افغانستان در مبارزه و مهار تروریزم بین المللی است؛ زیرا اگر قرار باشد صلحی در افغانستان برقرار شود، راه دست ‌یافتن به این مأمول مهم، از واشنگتن می‌گذرد و به اسلام‌آباد منتهی می‌شود.

حامد کرزی؛ رییس جمهوری پیشین، سعی فراوانی کرد تا سیاستمردان مسلط بر کاخ سفید را متقاعد کند که بر پاکستان فشار وارد کنند تا مواضع خود در قبال صلح و جنگ در افغانستان را تغییر دهد؛ اما این خواسته به دلیل وضعیت غالبا تنش‌آلود و فضای آکنده نفرت و انزجاری که بر رابطه‌ کابل و واشنگتن در اواخر دوره‌ زمامداری کرزی حاکم بود، از یکسو و نگاه دوگانه و نفاق آلود امریکا نسبت به نقش پاکستان در افغانستان، هرگز در عمل برآورده نشد.

یکی دیگر از خواسته ‌های مهم کرزی از امریکا و به تبع آن پاکستان، تغییر موضع آنها در قبال طالبان بود. او اگرچه هرگز سعی نکرد در برابر طالبان و تروریزم به عنوان یک جانب جدی و سازش‌ناپذیر ظاهر شود؛ اما به صورت غیر مستقیم و از مجاری دیپلماتیک، انرژی، فرصت و امکانات معنوی سنگینی را صرف متقاعد کردن واشنگتن و اسلام‌آباد در خصوص تغییر نوع نگاه آنان به طالبان و مبارزه با تروریزم کرد؛ ولی موفق نشد.

به عنوان نمونه در یکی از موارد، آقای کرزی از امریکا خواست تا موقف خود را در قبال مسایلی چون روند صلح،‌ افزایش ناامنی‌ها و انتخابات ریاست جمهوری افغانستان روشن سازد.

این همان پرسش‌ها و ا نتظاراتی بود که همه‌ کسانی که در روزهای نخست هجوم و حضور امریکا در افغانستان به نمایندگی از ملت افغانستان با آن کشور و هم‌پیمانانش وارد معامله شدند می‌بایست از آن کشور می‌پرسیدند.

به بیان دیگر، امریکا از همان ابتدا باید مشخص می‌کرد که در افغانستان برای چه هدفی حضور دارد، دوست و دشمن آن کشور کیست، صلح و جنگ در قاموس ایالات متحده به چه معناست و دایره‌ نفوذ و صلاحیت آن کشور در افغانستان تا کجاست و در این میان، در تقابل تاریخی افغانستان و پاکستان، جانب کدامیک را می گیرد؟

در یکی دیگر از موارد، آقای کرزی اواخر پاییز سال ۹۰ در واکنش به سخنان جو بایدن؛ معاون ریاست جمهوری امریکا در قبال طالبان مبنی بر اینکه طالبان لزوما دشمن امریکا نیستند گفت:«بسیار خوشحال هستیم که حکومت امریکا اعلان کرد که طالبان دشمن آنها نیستند. ما در مورد این خبر بسیار خوشحال هستیم که دیگر بهانه اذیت، درد و کشتن مردم افغانستان گم خواهد شد.»

صرف نظر از اینکه امریکا بر عهد خود با طالبان مبنی بر عدم دشمنی، تا امروز پایدار مانده است؛ اما رویاهایی که آقای کرزی برای تحقق صلح در افغانستان از این مسیر می‌ پخت، هرگز به واقعیت نیانجامید.

اکنون اما با اعلام مواضع تند و هشدارآمیز رهبران امریکا بر علیه پاکستان در پی اعلام استراتژي ترامپ در باره افغانستان و جنوب آسیا و همچنین تدوین و اعلام راهبرد امنیت ملی دولت ترامپ، نخستین نشانه‌ها از تغییر موضع امریکا در قبال طالبان و پاکستان نیز در حال آشکار شدن است.

این یک پشتوانه‌ سیاسی قدرتمند و فرصتی ارزنده در اختیار دولت کابل خواهد بود تا اسلام‌آباد را در خصوص قطع حمایت از تروریزم و همکاری مسؤولانه و صادقانه با روند صلح افغانستان تحت فشار قرار دهد.

البته شرط لازم استفاده‌ مؤثر از این برگ برنده توسط کابل، همراهی صادقانه امریکا است. دستگاه‌ سیاسی امریکا باید با صداقت و مسؤولیت در ظاهر و باطن، بر موضع خود در برابر پاکستان بایستد و از آن در جهت تامین صلح و ثبات در افغانستان و فشار بر پاکستان استفاده کند.

با این وصف، نباید از یاد برد که واکنش سرد و ناشی از بی تفاوتی اسلام‌آباد نسبت به این هشدارها، نشان می‌دهد که این تغییر موضع واشنگتن در قبال دوست و هم‌پیمان استراتژیک اش پاکستان، هنوز به اندازه کافی، جدی، صادقانه و برآمده از نگاه راهبردی آن کشور نیست.

در این میان، کابل باید بر پایه‌ تعهدات امنیتی و استراتژيک دوجانبه‌ای که با امریکا دارد آن کشور را وادار کند تا دست از بازی‌های دوگانه، ریاکارانه و نفاق آلود و امتیازگیری‌های یکجانبه از افغانستان بردارد و به تمامی مسؤولیت‌های خود در قبال تامین امنیت، برقراری صلح و قطع مداخلات پاکستان در امور داخلی افغانستان و حمایت رژيم اسلام آباد از تروریزم صادقانه عمل کند.

اینکه رهبران امریکا به مقام های افغانستان، چیزی بگویند و در دیدار با پاکستانی ها، درست عکس آن را بیان کنند و به این ترتیب، بازی را همچنان به نفع حمایت های پاکستان و بقا و حیات تروریزم پاکستانی در افغانستان، ادامه دهند، چیزی تغییر نخواهد کرد.

عبدالمتین فرهمند- خبرگزاری جمهور