تسلیحات کیمیایی؛ اسد و دشمنانش

ولادیمیر پوتین؛ رییس جمهور روسیه می‌گوید دشمنان بشار اسد در حال برنامه‌ریزی برای حملات کیمیایی دیگری هستند تا دولت سوریه را بدنام کنند.
همزمان وزیر دفاع ایران گفته است که حمله موشکی اخیر امریکا به سوریه "بی پاسخ نخواهد ماند."
با این حال وزرای خارجه گروه ۷ در پایان نشست دو روزه ‌شان برای تشدید تحریم‌های روسیه و سوریه به نتیجه نرسیدند.
همزمان، رکس تیلرسون؛ وزیر خارجه امریکا در سفر به روسیه گفت که اتحاد این کشور با ایران، سوریه و حزب الله در درازمدت به ضرر روسیه است.
مسکو هم اعلام کرده که تا پایان این هفته مذاکراتی سه‌جانبه با حضور وزرای خارجه سوریه، ایران و روسیه در مسکو برگزار خواهد کرد.

همچنین در بیانیه ای که "مرکز فرماندهی مشترک" متشکل از سوریه، روسیه، ایران و حزب الله، منتشر کرد، آمده است: "از این پس با قوت به هرگونه متجاوزی یا هرگونه تعرضی به خطوط قرمز از سوی هر کسی که باشد پاسخ خواهیم داد و امریکا به خوبی از توانایی ما برای پاسخگویی آگاه است."

هشدار روسیه در مورد برنامه ریزی «دشمنان بشار اسد» برای حملات بیشتر به سوریه، دو دلیل می تواند داشته باشد: یکی ابهام در مورد عوامل اصلی حمله کیمیایی منسوب به دولت سوریه که واکنش سریع امریکا را به دنبال داشت و واشنگتن در این زمینه به اندازه ای، عجولانه، بی محابا و سریع عمل کرد که نه منتظر انجام تحقیقات بین المللی در مورد ادعاهای مطرح شده ماند و نه حتی بر پایه عرف معمول، اقدام به دریافت مجوز شورای امنیت سازمان ملل یا دست کم، کنگره امریکا کرد.

این اقدام، خشم روسیه و سایر متحدان دولت سوریه را برانگیخت؛ هرچند که روسیه قبلا از انجام چنین حمله ای آگاه شده بود؛ اما این برای روس ها بسنده نبود؛ زیرا امریکا ادعای روسیه مبنی بر وقوع حمله هواپیماهای سوری بر یک کارخانه تولید سلاح های کیمیایی متعلق به تروریست ها در ادلب را نادیده گرفته و بر عقیده خود مبنی بر انجام این حمله توسط دولت بشار اسد، سماجت ورزیده بود.

اکنون بخشی از انگیزه پوتین برای هشدار در مورد برنامه ریزی امریکا و متحدانش برای انجام حملات بیشتر بر سوریه، ناشی از این است که امریکا بار دیگر به بهانه استفاده دولت سوریه از سلاح های کیمیایی، قصد براندازی دولت دمشق و تقویت نقش خود در معادلات سوریه را دارد؛ کاری که پیشتر در دوره دولت اوباما هم صورت گرفته بود؛ اما با تعهد روسیه مبنی بر خلع سلاح دولت سوریه از سلاح های کیمیایی، به صورت صلح آمیز پایان یافته بود.

در آن زمان، بازرسان منسوب به سازمان ملل و زیر نظر مستقیم امریکا و سایر سرویس های جاسوسی منطقه و فرامنطقه، تأیید کردند که دولت سوریه تمامی ذخایر و زرادخانه های تسلیحات کیمیایی خود را نابود کرده است.

اینک اما بار دیگر ادعای وقوع حمله کیمیایی توسط دولت بشار اسد‌ تکرار می شود؛ ادعایی که از یکسو تأییدیه بازرسان سازمان ملل را نقض می کند و از جانب دیگر، این بهانه بزرگ و مهم را برای مشروعیت بخشیدن به دخالت امریکا در امور سوریه، بازسازی می کند و این همان چیزی است که بخش دوم انگیزه پوتین در هشدار نسبت به برنامه ریزی دشمنان بشار اسد برای انجام حملات بیشتر د‌ر آینده را تشکیل می دهد.

پوتین و متحدانش شامل ایران و حزب الله، نگران اند که استفاده از تسلیحات کیمیایی به مثابه خط سرخ برساخته غرب، به پاشنه آشیل دولت اسد تبدیل شده و زمینه ساز ورود امریکا به جنگ علیه سوریه یا تقویت حضور نظامی امریکا در خاور میانه قرار بگیرد.

به همین دلیل، محور متحدان بشار اسد چنانچه تاکنون نشان داده اند، نسبت به حمله محدود و کم آسیب امریکا به سوریه، واکنش های بسیار شدید و هماهنگی نشان دادند و بیانیه اخیر "مرکز فرماندهی مشترک" متشکل از سوریه، روسیه، ایران و حزب الله، در کنار اخطار صریح و بی پرده وزیر دفاع ایران به امریکا در مورد حملات مشابه دیگر در آینده، همگی ذیل یک هدف، طبقه بندی می شوند و آن، ارسال یک پیام قوی به واشنگتن است تا دولت ترامپ را از تکرار آنچه رهبری ایران «خطای راهبردی» توصیف کرده، برحذر دارد.

در این میان، البته شکاف های عمیق موجود میان متحدان امریکا که در اجلاس اخیر گروه ۷ به خوبی، آشکار شد نیز به روسیه کمک می کند تا مطمئن تر از همیشه، در برابر ماجراجویی امریکا در سوریه بایستد و مانع از تبدیل استفاده از تسلیحات کیمیایی به پاشنه آشیل دولت اسد و متحدانش در برابر دشمنان آنها شود.

محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور