در ابتدا گفته می شد سیاست دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا پیرامون افغانستان واضحاً بیان نشده، از سویی هم برخی ها کلید جنگ و خشونت را در نابودی طالبان و داعش می بینند و نیز پاکستان را حمایت کنندۀ اصلی این گروه ها دانسته تاکید می دارند که در عدم حمایت پاکستان از این گروه ها، صلح در افغانستان تأمین می شود. آیا اصل مسئله چنین است و یا چیزیهای مهم تر از این هم جریان دارد؟
جنرال ویلیم سالوین، سخنگوی امریکایی ناتو در افغانستان گفته است: «داعش تا پایان سالِ۱۳۹۶ شکست می خورد،» دیده شود که چنین استراتیژی تا پایان سال جاری بدست خواهد آمد یا خیر؛ آنچه که به نظر میرسد در پانزده سال گذشته امریکا و ناتو با بیش از ۱۵۰هزار نیرو نتوانستند -و یا نخواستند- که حتی امنیت کابل را تأمین کنند.
عده ای تصور می کنند که امریکا در افغانستان تنها هدفِ نظامی دارد، به همین خاطر دارای ۹ پایگاه مهم و استراتیژیک می باشد. برخی دیگر اما می گویند که امریکا بیشتر بر ذخایر دست نخورده ای افغانستان چشم دوخته است.
از شواهد پیداست امریکا حتی قبل از حمله بر افغانستان دیدگاه های کلانِ استراتیژیک که همانا داشتن پایگاه نظامی و نیز تشدید جنگ برای مهار قدرت هایی که احتمالاً به لحاظ اقتصادی-نظامی امریکا را به چالش بکشد، داشت؛ حال که بیشتر از یک و نیم دهه از حضورش می گذرد و چین به عنوان دومین اقتصاد برزگ جهانی تبارز کرده است امریکا در استراتیژی اش دو هدف کلان را برای مهار چین از افغانستان دنبال می کند:
نخست، در سال جاری با تشدید جنگ در جنوب-ظاهراً با طالبان- و در شمال- ظاهراً با داعش- به دنبالِ متقاعد کردن روسیه مبنی بر پذیرفتن تهدیدِ تروریزم در نزدیکی مرزهایش با آسیای میانه و تن دادن بر همکاری با امریکا برای مهار چین، می باشد.
دوم، درین اواخر دیده می شود که رابطۀ پاکستان با افغانستان به پایین ترین سطح خود رسیده تا جایی که برخی ها حتی از انزوای پاکستان سخن می گویند. درین میان هندوستان برعکس رابطه ای خوبی با افغانستان دارد. چنانچه از روابط تیره و تارِ پاکستان با افغانستان و برعکس روابط دوستانه با هندوستان-نسبت به آغاز حکومت کنونی-نشان دهنده آن می باشد. امریکا از این زاویه در تلاش تقویت هند به عنوان رقیبِ دردسرسازِ چین در آسیا استفاده می نماید.
از اینجا معلوم می شود که امریکا استراتیژی بزرگتری را از افغانستان به عنوان دهلیز کمین در پیش گرفته که از یک سو با تشدید جنگ در شمال در تلاش وادار ساختن روسیه بر همکاری با امریکاست، و از سویی هم در پی تقویت هندوستان با هزینه ای انزوای پاکستان برای مهار چین برآمده است.
بدون شک چنین استراتیژی از یک سو دامنۀ جنگ را تشدید خواهد کرد و از سوی هم مشکلات زیادی اقتصادی را در قبال خواهد داشت؛ ولی از صلح و آرزوی دروغینِ دولت افغانستان هیچ خبری نخواهد بود.
با توجه به این، کلید صلح افغانستان نه در دست طالب و نه هم داعش و پاکستان و حتا دولت افغانستان است، بلکه کلید اصلی آن در دست امریکاست؛ امریکایی که قبل از همه دنبال اهداف و منافع از قبل تعیین شده ای خود است که در شرایط کنونی با صلح دروغن دولت افغانستان هیچ گونه سازگاری ندارد.
احمدصدیق احمدی- نویسنده و پژوهشگر مسایل سیاسی
خبرگزاری جمهور