استراتژي جدید ترامپ برای افغانستان

دونالد ترامپ؛ رییس جمهوری امریکا سرانجام استراتژي جدیدش را درباره جنگ افغانستان اعلام کرد.
به گفته آقای ترامپ، تعداد نظامیان امریکایی در افغانستان بر اساس شرایط این کشور تعیین خواهد شد.
او گفت: "خروج عجولانه خلأی ایجاد خواهد کرد که تروریست‌ها از جمله داعش و القاعده فورا آن را پر خواهند کرد - همانطور که قبل از ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ اتفاق افتاد... امریکا در سال ۲۰۱۱ عجولانه و به اشتباه از عراق خارج شد..."

دونالد ترامپ همچنین ضمن حمایت از دولت افغانستان خواهان تقویت نیروهای امنیتی این کشور شد و گفت امریکا به همکاری با دولت افغانستان ادامه می‌دهد؛ اما تعیین سرنوشت این کشور در اختیار مردم آن است. ترامپ گفت:"تعهد ما نامحدود نیست و حمایت ما یک چک سفید امضا شده نیست."

استراتژي تازه رییس جمهوری امریکا در باره جنگ افغانستان در شرایطی اعلام می شود که بر اساس گزارش ها او، مشاوران نزدیک و اعضای خانواده اش با اعضای ارشد تیم امنیتی کاخ سفید، در این زمینه دچار اختلاف های شدیدی شده بودند.

ترامپ همچنین زمان زیادی را صرف مطالعه و ارزیابی شرایط میدانی افغانستان، موقعیت امریکا در این کشور و گزینه های گوناگون برای ادامه یا پایان مأموریت نظامی ایالات متحده در افغانستان کرد؛ تأخیری طولانی که حدس و گمان های فراوانی را از احتمال خصوصی سازی جنگ تا خروج کامل نظامیان امریکایی از افغانستان برانگیخته بود.

استراتژي تازه اما برخلاف واکنش های به ظاهر مثبتی که از سوی مقام های دولت افغانستان، به دنبال داشته، دقیقا همان چیزی نیست که کابل انتظار داشت؛ زیرا درخواست تأخیرشده اشرف غنی مبنی بر افزایش نظامیان امریکایی، در این استراتژي، لحاظ نشده و مهم تر از آن اینکه از تعهد نامحدود و چک سفیدامضای امریکا نیز دیگر خبری نیست.

ترامپ به این ترتیب، به دولت و مردم افغانستان هشدار داده که فکری برای آینده منهای امریکا بکنند و کشور شان را بدون چشمداشت کمک از امریکا با تصمیم های درست در مسیری صحیح قرار دهند.

همان گونه که انتظار می رفت، اساس و محور راهبرد تازه دونالد ترامپ در قبال افغانستان، منافع و اهداف استراتژيک امریکا است نه امنیت، ثبات و مبارزه با تروریزم در افغانستان.

اگرچه آنچه در این استراتژي به عنوان رویکردهای آینده امریکا در جنگ افغانستان مطرح شده، در ظاهر امر، فاصله فراوانی با اعتقادات و افکار واقعی رییس جمهوری امریکا نسبت به این جنگ دارد؛ اما با توجه به هشدارهای ضمنی، عدم تعهد جدی و درازمدت به حمایت از دولت افغانستان و تأکید بر تغییر سرنوشت کشور به دست مردم افغانستان، می توان نتیجه گرفت که ترامپ در پوشش این کلیات مبهم، راه را برای هرگونه تصمیم غیر منتظره دیگر در آینده، باز گذاشته است.

نباید فراموش کرد که رییس جمهوری امریکا همان کسی است که در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما، حضور نظامی امریکا در افغانستان را اتلاف منابع مالی دانسته و خواهان خروج نظامیان ایالات متحده از این کشور شده بود.

او همچنین در سال ۲۰۱۱ توییت کرده بود:"چه زمانی به اتلاف پول مان در بازسازی افغانستان پایان می دهیم؟ اول باید کشور خود مان را بازسازی کنیم."
ترامپ در توییتی مشابه در سال ۲۰۱۲ میلادی از راه سازی و احداث مکتب برای مردم افغانستان که به گفته او از امریکا تنفر دارند، انتقاد کرده بود.

با این وجه، هیچ نشانه ای وجود ندارد که نشان دهد اعتقادات باطنی و افکار واقعی ترامپ در باره جنگ امریکا در افغانستان، تغییر کرده است. این همان چیزی است که در استراتژي تازه او در قبال افغانستان نیز به وضوح، منعکس شده است.

بر پایه این راهبرد تازه، امریکای به رهبری ترامپ دیگر حاضر نیست هزینه های بیشتری برای نجات افغانستان بپردازد. احتراز از افزایش نیروهای نظامی امریکا علیرغم درخواست های صریح و مکرر فرماندهان ارشد پنتاگون و سران دولت افغانستان نیز در همین راستا قابل ارزیابی است.

افزون بر این، تأکید بر نامحدود نبودن تعهد امریکا در قبال افغانستان نیز به همین معناست. مفهوم مخالف این سخن آن است که امریکا به صورت محدود و مشروط، از روند جاری در افغانستان حمایت می کند و در صورتی که مردم، دولت و نیروهای امنیتی افغانستان، نتوانند از «حمایت» امریکا در راستای تغییر سرنوشت کشور شان استفاده کنند، امریکا راه دیگری در پیش خواهد گرفت.

از این منظر، استراتژی ترامپ را می توان آغاز یک پایان در نظر آورد؛ آغاز پایان حمایت های به ظاهر سخاوتمندانه و بر بنیاد تصور غلط رهبران دولت کابل، نامحدود امریکا از افغانستان.

با این حال، شاید امیدوارکننده ترین بخش این راهبرد برای دولت افغانستان، موضع گیری صریح و هشدارآمیز ترامپ در قبال پاکستان باشد؛ امری که با توجه به منافع استراتژيک، روابط دیرینه و اهداف راهبردی دو کشور و نیز موقعیت پیچیده پاکستان در منطقه به عنوان یک قدرت اتمی، نیاز به بازخوردهای واقعی در عرصه عمل دارد.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور