مثلث سیاه تروریزم، ضدتروریزم و موادمخدر

شبکه تلویزیونی "رن تی‌وی" روسیه فاش کرد که فرماندهان امریکایی در افغانستان میلیاردها دالر از قاچاق بین المللی مواد مخدر سود می برند و این کشور به منبع کسب درآمد برخی افراد در امریکا تبدیل شده است.
این رسانه روسی در برنامه «رازهای نظامی» گفت، سال ۲۰۰۱ طالبان کشت خشخاش در افغانستان را تقریبا متوقف کرده و با آن به شدت مبارزه می کرد؛ اما سال ۲۰۰۲ و پس از حضور نیروهای امریکایی میزان تولید مواد مخدر ۵۰ برابر شد.
برپایه آمارهای گزارش رن تی وی، اکنون افغانستان ۹۳ درصد کل مواد مخدر جهان را تولید می کند.
شبکه روسی تأکید کرد: اراضی افغانستان در حالی زیر کشت خشخاش می رود که نظامیان امریکایی حضور گسترده ای در این کشور دارند.
رن تی وی اعلام کرد: احمدولی برادر رییس جمهوری سابق، جاده شماره یک از هلمند تا مرز افغانستان با آسیای میانه را در کنترل داشت که از آن به کشورهای این منطقه، مواد مخدر منتقل می شد.

در این میان، موضوعی که محتوای گزارش شبکه تلویزیونی روسی را برای مخاطب افغانستانی، کاملا واقعی و باورپذیر می سازد، همخوانی بسیار نزدیک و شگفت انگیز آن با واقعیت های روزمره جاری در پیرامون اوست. سال ها است که این انگاره، زبان به زبان می چرخد که جنگی که ۱۶ سال در افغانستان جریان دارد، اساسا جنگ با تروریزم نبود و نیست؛ بلکه تروریست ها خود یکی از طرف های معامله سیاه و پول سازی بودند که تریاک موضوع اصلی آن بود.

شماری از روزنامه نگاران نام این جنگ را «جنگ تریاک» گذاشته اند؛ چیزی که البته بر اساس نتیجه ای که به دست آمده و در گزارش اخیر رسانه روس هم بازتاب یافته، زیاد هم بی ربط نیست.

جنگ جاری در ۱۶ سال گذشته، جنگ بر علیه تریاک نه که برای تریاک بوده است. در این میان، آنچه به مردم و دولت افغانستان از این جنگ رسیده است، جز بدنامی، شرمساری و سرافکندگی بین المللی چیزی نبوده است.

حامد کرزی؛ رییس جمهوری پیشین، بارها به ظرافت به این نکته اشاره می کرد که جنگ جاری، جنگ ما نیست. او البته کمتر به این مساله می پرداخت که تریاک نیز یکی از موضوعات اصلی این جنگ است.

دلایل آن نیز تا حدودی روشن بود. برخی از نزدیکان او از جمله احمد ولی کرزی؛ برادرش که امپراتوری عظیمی از قدرت و ثروت را در قندهار ایجاد کرده بود نیز متهم به دست داشتن در چنین معامله ای بودند؛ دست کم بر اساس اتهام هایی که برخی رسانه های خارجی وارد می کردند.

کاری به صحت و سقم این اتهامات نداریم؛ زیرا این مسؤولیت قاضی و دادگاه و مأموران مجری قانون است؛ اما این اتهامات به اندازه ای قدرت داشت که آقای کرزی، با همان جدیتی که در برابر عملکردهای ناتو و نیروهای خارجی در زمینه مبارزه با تروریزم و ابهامات رابطه امریکا و طالبان و پاکستان، موضع گیری می کرد در قبال مواد مخدر نمی کرد و این برای عده ای از ناظران، معنای مهمی داشت.

در هر حال، اگر قرار باشد مبارزه ای واقعی با مواد مخدر صورت بگیرد، نخستین کشوری که باید در آن پیشگام شود خود افغانستان است؛ نه به این دلیل که افغانستان براساس آمارهای سازمان ملل متحد، بزرگترین تولیدکننده تریاک جهان است؛ بلکه درست به این علت که افغانستان خود یکی از بزرگ ترین قربانیان کشت و تولید مواد مخدر و مهم تر از آن جنگ تریاک است.

اگر مواد مخدر از افغانستان ریشه کن شود، ضرری که یک دهقان هلمندی می بیند در برابر سودی که به او و امنیت و مصونیت وی و خانواده اش می رسد بسیار اندک خواهد بود.

این پرسش، جدی است که چرا وقتی افغانستان و هلمند بزرگ ترین تولیدکننده مواد مخدر جهان است، هنوز هیچ دهقانی در هلمند، میلیاردر نشده است؟

اگر مواد مخدر، سودآور و پول ساز است، پس چرا این پول به جیب تولیدکنندگان اولیه و اصلی آن نرفته است؟

ابهام اصلی در همین نکته نهفته است.

نکته مهم دیگر این است که آمار معتادان افغانستان به بالای دو میلیون نفر بالغ شده است و این یعنی افغانستان، به صورت جدی در معرض آسیب های ناشی از تولید مواد مخدر قرار دارد؛ شاید بیش از هر کشور دیگری در منطقه.

افزون بر همه اینها، افغانستان قربانی اصلی جنگ تریاک است؛ جنگی که سود حاصل از مواد مخدر را به جیب دوطرف جنگ سرازیر می کند؛ ولی قربانیانش را زنان و مردان و کودکان هلمند و قندهار و ننگرهار و بدخشان و... تشکیل می دهند.

از این زاویه، هرسه ضلع مثلث سیاه تروریزم، ضد تروریزم و مواد مخدر در چارچوب «جنگ تریاک» از مردم افغانستان قربانی می گیرند.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور