برای پاکستانی ها حضور هند در افغانستان به معنای دوری کابل از اسلام آباد است و این همان چیزی است که به کابوسی ترسناک و رویدادی غیر قابل پذیرش برای سران پاکستان، بدل شده است.

نخست‌وزیر پاکستان گفته است که هند نباید هیچ نقش سیاسی و نظامی در افغانستان داشته باشد.
شاهد خاقان عباسی در نشست شورای روابط خارجی امریکا، در پاسخ به این سؤال که با توجه به استراتژی جدید امریکا برای منطقه، نقش هند در افغانستان را تا چه اندازه می‌داند، گفت: صفر.
آقای عباسی افزود که نقش سیاسی و نظامی هند در افغانستان اوضاع را پیچیده می‌سازد و هیچ مشکلی را حل نمی‌کند. او اما گفت که داشتن نقش اقتصادی در افغانستان به خود هند بستگی دارد.

دونالد ترامپ؛ رئیس جمهوری امریکا در زمان اعلام استراتژی جدید کشورش برای افغانستان و جنوب آسیا از هند خواست که نقش بیشتری در افغانستان داشته باشد.
پاکستان اما نگران است که هند با سرمایه‌گذاری گسترده و گسترش روابط با کابل، در پی ایجاد یک حکومت دوست در افغانستان است تا به کمک آن، در مناطق آسیب‌پذیر پاکستان عناصر ضد دولتی از جمله جدایی‌طلبان بلوچ و افراط گرایان مخالف اسلام‌آباد را تقویت کند.

اظهارات جدید نخست وزیر پاکستان در مورد افغانستان، آشکارا مداخله جویانه و ماهیتا بیان کننده رویکرد غالب در سیاست خارجی و امنیتی پاکستان در قبال افغانستان و منطقه است.
پاکستان حضور هند در افغانستان را تحمل نمی کند و از روابط «استراتژیک» کابل و دهلی نو، به صورت جدی، خشمگین است.

برای پاکستانی ها حضور هند در افغانستان به معنای دوری کابل از اسلام آباد است و این همان چیزی است که به کابوسی ترسناک و رویدادی غیر قابل پذیرش برای سران پاکستان، بدل شده است.

همان گونه که شاهد خاقان عباسی نیز اذعان کرده است، همکاری نظامی و سیاسی هند با افغانستان، به معنای ایجاد دولتی متحد هند در کابل است و این از اساس، با راهبرد همیشگی پاکستان که مبتنی بر نگاه به افغانستان به مثابه حیاط خلوت و عمق استراتژيک پاکستان است، در تضاد قرار دارد.

از این منظر، پاکستان تنها با حضور هند در افغانستان، مشکل ندارد؛ بلکه هر کشور دیگری که به تقویت و اقتدار و پایداری و استقلال دولت کابل کمک کند؛ دولتی که پاکستان را حامی تروریزم می داند، خط مرزی دیورند را به رسمیت نمی شناسد و به رقبای منطقه ای اسلام آباد، شراکت های استراتژیک برقرار می کند، برای پاکستان قابل تحمل نخواهد بود.

استمرار پروژه حمایت از تروریزم در افغانستان از سوی پاکستان، علیرغم حضور صوری این کشور در جبهه ضد تروریزم به رهبری امریکا و دریافت سالانه صدها میلیون دالر از این رهگذر، تأییدکننده همین برداشت است.
پاکستان از تروریزم حمایت می کند تا نیروهای خارجی و دولت و ارتش مورد حمایت آن در کابل را تحت فشار قرار دهد و مانع از ایجاد صلح و ثبات و آرامش در افغانستان شود. این بدان معناست که تا زمانی که اسلام آباد مطمئن نشود که یک دولت کاملا مطیع، گوش به فرمان، تابع دستورات، مجری اهداف و تأمین کننده منافع راهبردی اسلام آباد در کابل، به میان آمده، به این رویکرد خود ادامه خواهد داد.

با توجه به این تحلیل، خط و نشان جدید نخست وزیر پاکستان در باره حضور هند در افغانستان، تابع یک رویکرد کلی و کلان است که بر پایه آن، پاکستان در صدد تبدیل افغانستان به عمق استراتژيک خود می باشد و در این میان، هر کشوری – هند یا امریکا- که در این مسیر، مانع ایجاد کند، پاکستان به آن به عنوان دشمن نگاه خواهد کرد و مانع از حضور و استقرار آرام و بلامنازع اش در افغانستان خواهد شد.

با این وجود، نباید این مهم را از نظر دور داشت که این اظهارات، یکبار دیگر نیاز به اتخاذ سیاست های معقول و حساب شده از سوی کابل در قبال روابط خارجی اش با کشورهای همسایه و قدرت های منطقه را بازگو می کند.
توسعه حساب نشده روابط راهبردی همه جانبه با هند بدون آنکه کابل تمهیدات و آمادگی های اطمینان بخشی را در قبال مهار توابع و پیامدهای ویرانگر آن از جانب پاکستان در نظر گرفته باشد، یک اشتباه بزرگ به حساب می آید و حاصل آن، چنانچه در سال های اخیر شاهد بوده ایم، چیزی جز استمرار جنگ و قدرت گیری تروریزم و تحمیل کشتارها و خون ریزی ها و خشونت های بیشتر بر مردم افغانستان از جانب تروریست های پاکستانی نیست.
دولتمردان کابل و مسؤولان دستگاه دیپلماسی افغانستان، باید با اتخاذ رویکردی میانه و معتدل، راه را برای تبدیل تهدیدهای جاری به فرصت های بالقوه و ارتقای جایگاه افغانستان از تقاطع تقابل نیابتی قدرت های رقیب به عرصه ای نمونه از همکاری های سودبخش و صلح جویانه این قدرت ها هموار سازند.

در خصوص هند و پاکستان، شاه کلید تحقق این آرمان، ورود به گفتگویی بی پرده، مستقیم و صریح بر سر مسایل مورد اختلاف با پاکستان از جمله خط دیورند، سرنوشت نامشخص قبایل دوسوی خط و نیز نحوه مهار افراط گرایان ضد دولتی مستقر در مناطق ماورای مرز است.

عبدالمتین فرهمند- خبرگزاری جمهور