فاصله جنگ و صلح؛ از قندوز تا قطر

طالبان بامداد روز شنبه بر شهر قندوز حمله کردند. این گروه تا حوزه سوم این شهر هم پیش‌روی داشتند.
 
اشرف غنی؛ رییس حکومت وحدت ملی می‌گوید که حمله طالبان بر شهر قندوز در تضاد با تعهدات طالبان در مذاکرات دوحه است.
 
غنی گفته است که «اینگونه اعمال طالبان در تضاد با موضوع نشست رهبران شان که در دوحه در جریان است، می باشد. در حالی که مردم افغانستان خواستار قطع جنگ و رسیدن به صلح پایدار اند؛ صلحی که در آن مردم باعزت زندگی کنند».
 
در همین حال، اسدالله خالد؛ سرپرست وزارت دفاع، مسعود اندرابی؛ سرپرست وزارت داخله و اسکات میلر؛ فرمانده عمومی نیروهای خارجی در افغانستان به قندوز سفر کرده‌اند.
 
در رویدادی دیگر در پی یک انفجار انتحاری در میدان مرکزی شهر قندوز، شماری از مقام های محلی پولیس کشته یا زخمی شدند. گفته می شود فرمانده و سخنگوی پولیس قندوز در میان زخمی ها هستند.
 
حمله قندوز یکبار دیگر نشان داد که آنچه در قطر جریان دارد، نه تلاشی برای استقرار صلح و پایان واقعی جنگ؛ بلکه تبانی دوجانبه امریکا و طالبان به منظور معامله ای برای ترک مخاصمه است. این رویداد هرگز نمی تواند به معنای پایان دشمنی طالبان با مردم و دولت افغانستان باشد؛ بلکه بیشتر تحت تأثیر سیاست های داخلی امریکا صورت می گیرد.
 
اینکه اشرف غنی می گوید که حمله طالبان بر قندوز برخلاف تعهدات طالبان در مذاکرات دوحه است، تلاشی فرافکنانه برای معطوف کردن نگاه ها به سمت بازی مزورانه صلح و از آنسو تقویت رویکرد کابل در قبال این بازی است. این در حالی است که نه اشرف غنی و دولت او در مذکرات قطر، سهم و نقش دارند و نه طالبان تعهدی به او و دولت اش در زمینه ترک جنگ و توقف کشتار و پایان خصومت داده اند.
 
طالبان برای مردم و نیروهای امنیتی افغانستان، همان دشمن خون ریزی است که هرچه خون بریزد، بازهم هارتر و درنده تر می شود.
 
اینکه اشرف غنی و دولت او تصور می کنند که طالبان تغییر کرده اند و باید در قبال گفتارهای شان در میز صلح و اعمال و رفتارهای خود در میدان های جنگ، پاسخگو باشند، از یکسو نشانگر نگاه ساده انگارانه و سطحی آنها به بحران امنیت افغانستان است و از جانب دیگر، بیانگر آن است که دولت او نمی تواند از عهده مهار و مدیریت این وضعیت بحرانی برآید و نماینده ای امین و صادق و شایسته برای مردم افغانستان در این آوردگاه مرگبار و دشوار نیست.
 
آقای غنی پیش از آنکه سعی کند فاصله مشهود میان جنگ و صلح که از قندوز تا قطر، ادامه دارد را به مردم و افکار عمومی افغانستان نشان دهد، مقام ها و مهره های امنیتی منصوب خود را به پاسخگویی شفاف، صادقانه و مسؤولانه در برابر انبوه پرسش های بی جواب مردم افغانستان وادار کند؛ زیرا طالبان در قبال توقف جنگ و جنایت و کشتار و ترور و ناامنی و بحران و فاجعه آفرینی، هیچ تعهدی نداده اند و چه بسا بربنیاد آنچه منابع وابسته به آن گروه، مدعی شده اند، حتی با امریکایی ها به این توافق ضمنی و پنهانی رسیده اند که پس از امضای توافقنامه دوجانبه صلح نیز به جنگ خود علیه نیروهای امنیتی و دولت افغانستان به منظور تصاحب قدرت از راه زور، ادامه خواهند داد؛ اما اشرف غنی و مهره های امنیتی او در قبال قانون اساسی، افکار عمومی و جامعه افغانستان این تعهد را داده اند که از خون و جان و مال و هستی آنها در برابر تروریزم و دهشت افکنی و مزدوران قسم خورده بیگانه و طالبان درون نظام، دفاع می کنند و در کنار مردم و نیروهای امنیتی می ایستند.
 
در دوران سلطه اشرف‌ غنی، تروریست های طالبان، سه بار توانستند بخش های از مرکز شهر استراتژيک قندوز را در اختیار خود بگیرند و بر مردم و نیروهای امنیتی کشور، تلفات سنگینی وارد کنند. این تجربه همچنین در غزنی و فراه نیز رخ داد.
 
بنابراین، آیا بازهم توجیه آقای غنی این است که طالبان باید در قبال تعهدات شان در مذاکرات دوحه پاسخ دهند یا او و مهره های امنیتی اش باید در برابر وعده ها و تعهدات شان نسبت به امنیت افغانستان، پاسخگو باشند؟
 
بیش از نیمی از ادارات دولتی را «سرپرست ها» اداره می کنند. این قاعده مشمول ارگان های اصلی امنیتی هم می شود. آیا این به معنای آن نیست که خود آقای غنی و دولت او در مقابل هیچ مرجع ملی، احساس مسؤولیت نمی کند و پاسخگو نیست؟
 
در طول پنج سال گذشته، اشرف غنی  ۶ بار وزیر داخله و ۵ بار وزیر دفاع را تغییر داده؛ اما معصوم استانکزی همچنان پایه ثابت تیم امنیتی او باقی مانده و علیرغم انتقادهای فراوانی که علیه کارنامه او وجود داشته، هیچگاه مورد پرسش واقع نشده است.
 
بر این اساس، از طالبان چه انتظاری می توان داشت؟ طالبان در برابر کارفرمایان شان متعهد و مصمم به نابودی افغانستان، ساقط کردن دولت، براندازی نظام و ریختن خون همه نیروهای امنیتی هستند. در مقابل، این آقای غنی و تیم امنیتی او هستند که باید به این پرسش ساده، پاسخ دهند که چه برنامه ای برای مقابله یا معامله با آن گروه دارند؟
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور