رایج‌ترین شکل خیابان آزاری، متلک گفتن و فحش‌های رکیک است اما در مواردی از این هم فراتر رفته و زنان با تماس‌های فیزیکی نیز اذیت می‌شوند.

شمار زیادی از زنان و دختران در شهر کابل همه روزه در اماکن عمومی با رفتارهای زننده‌ای –بدرفتاری- روبرو می‌شوند که به آن "خیابان آزاری" می‌گویند.

به گزارش خبرگزاری جمهور؛ زنان و دختران، روزانه هنگامی که به قصد رفتن به مکتب، دانشگاه، محل کار، بیمارستان و بازار از خانه بیرون می‌شوند، مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند.

رایج‌ترین شکل خیابان آزاری، متلک گفتن و فحش‌های رکیک است اما در مواردی از این هم فراتر رفته و زنان با تماس‌های فیزیکی نیز اذیت می‌شوند.

کم‌تر زن و دختری است که در شهر کابل با اصطلاحات "آیفون مدل بالا در دست نوکیا"؛ "جگرت را بخورم"؛ "د چشمایت ملاق بزنم"؛ "خاله!!!"؛ "هو مادر کلان"؛ "هو جوان مرگی" از سوی افراد ولگرد و مزاحم، مورد آزار و اذیت قرار نگرفته باشند.

جاده‌های مزدحم و فروشگاه‌ها، مکان‌های اصلی آزار و اذیت دختران گفته می‌شوند. افراد ولگرد و یا مزاحم، تلاش می‌کنند به این مکان‌ها بروند تا باعث آزار و اذیت زنان و دختران شوند.

زنان و دخترانی که از سوی افراد ولگرد مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند می‌گویند که شنیدن همه روزه حرف‌های رکیک در اماکن عمومی از سوی افراد ولگرد، زمینه‌ساز آن شده که بسیاری از دختران از جنسیت‌شان رنج ببرند.

آنان می‌گویند که بدرفتاری در خیابان از رایج ترین روشهای دلسرد کننده، ترسناک و بازدارنده زنان از سهم‌گیری آنها در امور اجتماعی است.

به گفته آنان، خیابان آزاری یک عملِ خشونت‌آمیز است که نه تنها باعث به وجود آمدن احساس خطر و آسیب پذیری در زنان می شود، بلکه از خارج شدن آنها از خانه نیز جلوگیری می‌کند.

هرچند خیابان آزاری تنها مختص جامعه‌ افغانستانی نیست و پدیده‌ای است که تقریبا در همه کشورهای دنیا وجود دارد، اما زشت‌ترین شکل‌اش را ما در کابل شاهدیم.

تجربه تلخ دختران از خیابان آزاری

سیما دختر خانمی که باشنده غرب شهر کابل است به خبرگزاری جمهور در این باره گفت:" زنان عمومآ در جاده‌های مزدحم مورد اذیت قرار می‌گیرند و افردا ولگرد در مکان‌‌هایی که حضور زنان بیشتر است خودشان را رسانیده و باعث آزار و اذیت لفظی و فزیکی بانوان می‌شوند".

سیما با بیان اینکه بار‌ها اذیت‌ و آزارهای خیابانی را تجربه کرده است گفت:" من بسیاری از دختران هم‌سن و سال‌ام را می‌شناسم که از جنسیت خود رنج می‌برند و تمایل به خودکشی دارند".

معصومه بهار یکی از بانوان خبرنگار افغان به خبرگزاری جمهور گفت:" شاید دختری جوانی در کابل نباشد که با خیابان آزاری روبرو نشده باشد، به نظر من خیابان آزاری به یک امر معمول مبدل شده و اکثریت مردان زمانی‌که یک دخترخانم از کنارش رد می‌شود با یک حرف، اشاره و یا با عملکردهای غیراخلاقی باعث اذیت و آزار او می‌شود".

رقیه موسوی یکی دیگر از باشندگان شهر کابل است که خیابان آزاری را تجربه کرده است به خبرگزاری جمهور گفت:" ذهنیت مخالفت با مشارکت اجتماعی زنان در جامعه بسیار عمیق است و این ذهنیت عامل اصلی است تا افراد ولگرد به خودشان حق دهند و به راحتی دست به آزار و اذیت بانوان بزنند".

خانم موسوی گفت:" بار‌ها با خیابان‌آزاری‌ روبرو شده‌ام ولی در برابر این امرغیراخلاقی خاموش مانده‌ام چیز نگفتم به نظرم خیابان‌آزاری به یک رسم در جامعه تبدیل شده است".

پروانه باشنده دیگر شهر کابل آزار و اذیت خیابانی را یک امر معمول در بین جوانان خوانده گفت:" وقتی بیرون می‌رویم در سرک منتظر موتر ایستاده می‌شویم تا سری کار برویم افراد در ظاهر آدم‌های خیلی خوب و روشنفکر، با دیدن یک دختر جوان حرکت‌های عجیبی از خود نشان می‌دهند، حرف‌های بی‌معنی مثلا "قندولک بالا شو"، "برسانمت"، "کجا میروی"، "تنها هستی"، "هر جا بگویی می‌رسانمت"؛ می‌زنند که واقعآ این جملات آدم را سخت اذیت می‌کند".


_{هرچند خیابان آزاری تنها مختص جامعه‌ افغانستانی نیست و پدیده‌ای است که تقریبا در همه کشورهای دنیا وجود دارد، اما زشت‌ترین شکل‌اش را ما در کابل شاهدیم.}

اما چرا خیابان آزاری

فعالان اجتماعی در افغانستان بار از این ابراز نگرانی کرده‌اند که خیابان آزاری به یک هنجار اجتماعی در کشور تبدیل شود، اما حال به نظر می‌رسد که این پدیده زشت به یک هنجار اجتماعی تبدیل شده است تا جایی که وقتی شماری از شهروندان آزار و اذیت یک خانم توسط فردی را در اماکن عمومی می‌بینند، نسبت به آن بی‌تفاوت بوده و از خود واکنشی نشان نمی‌دهند و حتی در مواقعی به عنوان یک تفریحی و سرگرمی به آن می‌نگرند.

سوال اینجاست که نگاه جامعه شناسی چرا افرادی دست به خیابان آزاری می‌زنند، عامل خیابان آزاری در افغانستان چیست و برای مقابله با آن چه باید کرد؟

سید عسکر موسوی، جامعه شناس و نویسنده در این باره به خبرگزاری جمهور گفت که بی‌سوادی، فقر، بیکاری، فرهنگ پایین اجتماعی، مشکلات خانوادگی، تربیت نادرست فامیلی، مشکلات روانی، جنگ‌های چهار دهه اخیر که ساختارهای اجتماعی را بر هم زده‌اند از جمله عواملی که شماری از افراد دست به خیابان آزاری می‌زنند.

آقای موسوی گفت که نبود مکان‌های مناسب تفریحی برای جوانان می‌تواند یکی دیگر از عوامل خیابان آزاری باشد.

وی درباره اینکه چگونه می‌توان با این معضل اجتماعی مقابله کرد گفت:" ایجاد سرگرمی‌های سالم، ایجاد مکان‌های مناسب ورزشی و تفریحی؛ درست کردن تیاتر، افزایش کتابخانه‌های عمومی در سطح شهر و برنامه‌های از قبیل این‌ها می‌تواند مقداری از این معضلات اجتماعی را از جامعه ما حذف کند".


_{سید عسکر موسوی، جامعه شناس و نویسنده سرشناس کشور}

برنامه حکومت برای مقابله با معضل خیابان آزاری چه بوده است؟

دولت افغانستان نزدیک به سه سال پیش پیامدهای مخرب خیابان آزاری را درک کرده و قانون منع آزار و اذیت زنان و کودکان را تصویب کرده است.

اما سوال دیگر است که با نافذ بودن قانون منع آزار و اذیت زنان و کودکان؛ چرا معضل خیابانی آزاری روز به روز رو به افزایش بوده است؟

رویا دادرس سخنگوی وزارت امور زنان در این ارتباط به خبرگزاری جمهورگفت:" متاسفانه با نافذ بودن قانون منع آزار و اذیت بانوان هنوز هم این معضل در دفاتر دولتی و اجتماعات افغانستان وجود دارد".

خانم دادرس گفت:" وزارت امور زنان سه سال قبل، قانون منع آزار و اذیت زنان را در دفاتر دولتی و خیابان‌ها، طرح و تصویب کرد ولی برخی ادارات دولتی در قسمت تطبیق آن همراه ما همکاری صادقانه همکاری نمی‌کنند".

وی بیان داشت که قانون منع آزار واذیت زنان، ادارت دولتی را مکلف ساخته است که کمیته تطبیق قانون منع آزار و اذیت زنان را ایجاد کنند.

سخنگوی وزارت امور زنان گفت:" تا هنوز 34 اداره کمیته تطبیق قانون منع آزار و اذیت زنان در دفاترشان را ایجاد کرده‌اند که ما از آن نظارت کردیم". خانم دادرس با تایید آزار و اذیت زنان در دفاتر دولتی گفت:" از 34 اداره دولتی که ما نظارت کردیم 34 قضیه آزار و اذیت را ثبت نمودیم که 7 قضیه آن بُعدی جرمی دارد و به نهاد‌های عدلی و قضایی راجع شده است".

وی در پاسخ به سوالی که اقدامات عملی وزارت امور زنان برای کاهش آزار و اذیت خیابانی و همچنان در دفاتر دولتی تا هنوز چه بوده گفت:" ما بالای یک طرح جدید که بیشتر بتوانیم قانون منع آزار و اذیت علیه زنان را تطبیق کنیم با هماهنگی ریاست اجراییه کار کردیم که با اجرایی شدن آن آزار و اذیت در دفاتر دولتی و خیابان‌ها کاهش خواهد یافت".


_{رویا دادرس، سخنگوی وزارت امور زنان}

محمد رقیب فیاض- خبرگزاری جمهور