طرح عریان و بی پرده اتهام های ضد امریکایی از تریبون رسمی وزارت امور خارجه روسیه، نشان دهنده دو رویداد مهم است؛ یکی افول و زوال قدرت امریکا و دوم آغاز دور تازه تقابل امریکا و روسیه در میدان افغانستان.

وزارت خارجه روسیه می‌گوید که نهادهای استخباراتی امریکا در جنگ ۲۰ ساله افغانستان به‌طور شرم‌آوری شکست خورده‌اند.
 
این وزارت در واکنش به گزارش نیویارک تایمز که در آن به نقل از مقام‌های استخباراتی، مسکو به تلاش برای کشتن نیروهای امریکایی در افغانستان متهم شده بود، گفته‌است که از سازمان‌های استخباراتی امریکا که در جنگ ۲۰ ساله افغانستان شکست خورده‌اند، انتظاری جز این ندارد.
 
وزارت خارجه روسیه افزوده‌است: «اعضای جامعه استخباراتی امریکا در قاچاق مواد مخدر در افغانستان دست دارند و برای عبور امن کاروان‌های حامل این مواد به گروه‌های شبه ‌نظامی پول می‌دهند.»
 
وزارت خارجه روسیه گفته‌است که متهم شدن این کشور به حمایت از کشتن نیروهای امریکایی احتمالاً به این دلیل بوده که نهادهای امریکایی علاقه ندارند تا روسیه و دیپلمات‌های این کشور در روند صلح و آغاز گفتگوهای داخل افغانستان دخیل باشند.
 
روسیه تاکید کرده که نگرانی نهادهای استخباراتی امریکا به‌خاطر این است که نمی‌خواهند از درآمدهای ناشی از مواد مخدر در افغانستان با برقراری صلح، محروم شوند.
 
اتهام سنگینی که در روزنامه نیویارک تایمز علیه روسیه مطرح شده است، یک گزارش رسانه ای صرف نیست و نباید انتظار داشت که در حد موضع گیری های پرتنش دوجانبه باقی بماند. این می تواند سرآغاز دور جدید مواجهه سنتی امریکا و روسیه در زمین افغانستان باشد.
 
افغانستان همواره قربانی جنگ های نیابتی قدرت های بزرگ بوده و اشغال افغانستان توسط این یا آن قدرت خارجی، نشانگر غلبه، سیطره و هژمونی آن در دیگر معادلات مهم بین المللی بوده است. به بیان دیگر، افغانستان را می توان شاخصی برای سنجش ظهور و زوال ابرقدرت ها در مقیاس جهانی به شمار آورد و سلطه خارجی بر این کشور، تعیین کننده برتری قدرت اشغالگر در سایر عرصه ها نیز بوده است.
 
از این منظر، اکنون که امریکا در حال عقب‌نشینی از خاکریزهای جنگ ۲۰ خود در افغانستان است، می توان این امر را از مهم ترین نشانه های زوال امپراتوری یا استعمار امریکایی به حساب آورد؛ همان چیزی که وزارت خارجه روسیه از آن به مثابه «شکست شرم آور» سازمان های استخباراتی امریکا یاد کرده است.
 
تجارت پرسود و پولساز مواد مخدر در افغانستان نیز که با اشغال امریکا چندین برابر رشد کرد و میزان این رشد در مناطق ناامن و درگیر جنگ، به نحو حیرت انگیزی بالا بوده است، به تعبیر وزارت خارجه روسیه، چیزی نیست که از کسی پنهان باشد. در این میان، بسیاری از منتقدان، انگشت اتهام را به سمت خود غربی ها و قوای نظامی آنان نشانه می روند و می گویند که در این باره، تروریست ها و ضد تروریست ها به نوعی همکاری متقابل پنهانی بر سر  منافع مشترک رسیده اند.
 
با این حال، طرح عریان و بی پرده این اتهام از تریبون رسمی وزارت امور خارجه روسیه، نشان دهنده دو رویداد مهم است؛ یکی افول و زوال قدرت امریکا و دوم آغاز دور تازه تقابل امریکا و روسیه در میدان افغانستان.
 
روسیه که با اتهام بزرگ تزریق پول به گروه های شبه نظامی نزدیک به طالبان برای کشتن نظامیان امریکایی رو به رو شده، با این واکنش تند نشان می دهد که اگر امریکایی ها در آخرین ماه های مأموریت شان در افغانستان می خواهند بار مسئولیت شکست شان را بر دوش مسکو بار کنند، روسیه هم متقابلا آماده است تا دشنه زهرآلودش را بر پیکره خسته و زخمی امریکای شکست خورده در جنگی فرساینده، فرو کند.
 
البته این تقابل خصمانه، ابعاد و اهداف دیگری نیز دارد؛ از جمله ضربه زدن به اردوی انتخاباتی ترامپ و عقیم کردن سیستم تبلیغاتی آن در آستانه انتخابات ریاست جمهوری امریکا و برانگیختن خشم و نفرت امریکایی ها از ترامپ به دلیل حفظ نزدیکی به روسیه به بهای بازی با جان نظامیان امریکایی.
 
با اینهمه، مثل همه تجارب مشابه در گذشته، نباید انتظار داشت که این مواجهه به سود ثبات و امنیت و آرامش و صلح در افغانستان تمام شود؛ زیرا تجربه نشان داده است که جنگ نیابتی یا مواجهات مستقیم ابرقدرت های متخاصم در زمین افغانستان یا هر کشور هدف دیگری، اگر تنها یک بازنده همیشگی داشته باشد، آن مردم و دولت آن کشور است.
 
بر این اساس، در حالی که افغانستان هنوز از زیر بار شکست مفتضحانه روسیه شوروی و در پی آن، تسلط عوامل مورد حمایت امریکا کمر راست نکرده، باید مهیای پذیرش تبعات و پرداخت هزینه های شکست مفتضحانه امریکا شود؛ شکستی که شاید این بار بازهم لگام اشغال را به روسیه، چین یا رژيم های مورد حمایت آنها بسپارد.
 
پیشتر این تصور خوش‌بینانه به وجود آمده بود که پروژه صلح با طالبان از حمایت همزمان واشنگتن و مسکو برخوردار است و این می تواند به معنای همزبانی و همگرایی دو قطب متخاصم قدرت جهانی بر سر منافع مشترک در افغانستان باشد؛ اما به نظر می رسد که در صلح با طالبان، ترامپ در امریکا تنها مانده و اگر در انتخابات پیش رو شکست بخورد، معلوم نیست این معامله بحث برانگیز چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد.
 
محمدرضا امینی - جمهور