کرزی در جستجوی چیست؟

حامد کرزی؛ رئیس جمهوری پیشین که در ادامه سفرهایش به کشورهای خارجی پس از رفع ممنوعیت سفر به خارج از کابل به ترکیه رفته و با مولود چاووش اوغلو؛ وزیر خارجه این کشور در آنکارا دیدار کرده است.
 
آقای چاووش اوغلو در توییتی نوشته که میزبان آقای کرزی بوده و تاکید کرده که «همبستگی ما با مردم و حمایت از ثبات افغانستان ادامه خواهد داشت».
 
همچنین گزارش‌ هایی از دیدار آقای کرزی با شماری از چهره ‌های سیاسی دولت پیشین در ترکیه نیز منتشر شده است.
 
آقای کرزی پس از دریافت اجازه خروج از افغانستان از سوی طالبان در سفرهایی به امارات متحده عربیِ، آلمان و ترکیه با شماری از چهره‌ های سیاسی افغانستان در تبعید دیدار کرده است؛ اما در مورد اهداف دیدارهای خود تاکنون صحبتی نکرده است.
 
او پیشتر در امارات و آلمان نیز با شماری از مقام های داخلی و خارجی در رابطه با صلح و تحولات جاری ناشی از تسلط طالبان بر افغانستان، دیدار و گفتگو کرده بود.
 
این نشان می دهد که سفرهای جاری او به خارج از کشور، برخلاف اعلام اولیه اش، هرگز «شخصی» نیست؛ بلکه او در جریان این سفرها به دنبال اهداف بزرگ سیاسی و قومی است.
 
در این میان، سؤال این است که او از سوی چه کسی مأموریت پیدا کرده تا درباره وضعیت جاری در افغانستان، رایزنی های گسترده ای را با طیف های وسیع سیاسی راه اندازی کند.
 
نخستین گزینه محتمل، طالبان است؛ گروهی که حدود ۱۵ ماه او را در کابل محصور کرد و اجازه نداد که به خارج از کشور، سفر کند؛ اما اخیرا به طور ناگهانی و بی سر و صدا، موضع خود را تغییر داد و مجوز خروج کرزی را صادر کرد.
 
این مجوز در قبال چه شرایط، خواسته ها، پیش شرط ها و با کسب چه تضمین هایی داده شده است؟
 
آگاهی از آنچه در پشت پرده میان کرزی و «برادران ناراضی» اش گذشته، امکان پذیر نیست؛ اما هیچ شکی وجود ندارد که آنها پیشتر در این زمینه، تبانی و تراضی کرده اند و رهبران طالبان پس از کسب اطمینان از اینکه سفرهای خارجی کرزی، خطری را متوجه قدرت و سلطه آنها نمی کند به حصر او پایان داده و اجازه خروج اش را صادر کرده اند.
 
نکته دوم این است که شاید حتی او از سوی طالبان مامور شده باشد که به کسب مشروعیت و اعتبار سیاسی طالبان در میان رهبران سیاسی و قومی داخلی و کشورهای خارجی، کمک کند و با استفاده از نفوذ و اعتبار و روابط پردامنه اش با مراجع گوناگون، یک کارزار گسترده را برای دستیابی به این هدف، راه اندازی کند.
 
احتمال دیگر، توافق طالبان و امریکا درباره پایان دادن به ممنوعیت خروج کرزی از کابل است. اگر این برداشت درست باشد، کرزی این بار نیز در خدمت منافع و اهداف مشترک طالبان و امریکا درآمده و به نیابت از آنها به کشورهای خارجی رفته و با مقام های مختلف دیدار و گفتگو می کند؛ کاری که در ۱۳ سال حکومت خود نیز همواره مامور به انجام آن بود.
 
دیدار کرزی با تام وست؛ نماینده ویژه وزارت خارجه امریکا در امور افغانستان در امارات نیز این برداشت را تقویت می کند و امکان دخالت امریکا در حصر و شکستن حصر کرزی توسط طالبان را افزایش می دهد.
 
در این میان البته این موضوع هم مهم است که خود آقای کرزی به دنبال چیست؟ آیا او از امریکا و طالبان انتظار دارد که شأن و جایگاه وی به عنوان یک میانجی پرنفوذ را به رسمیت بشناسند و در صورتی که رایزنی های جاری اش منجر به شکستن بن بست و انزوای سیاسی جاری در افغانستان شد، سهم او از قدرت را به او بدهند؟
 
هرگز بعید نیست؛ زیرا کسی که ۱۳ سال تمام، همه سازوکارهای دموکراتیک را در خدمت اقتدارگرایی قومی و جاه طلبی شخصی اش قرار داد و بزرگترین ضربات و آسیب ها را به دموکراسی وارداتی امریکا در افغانستان وارد آورد تا همچنان در قدرت باقی بماند و در نهایت هم با به قدرت رساندن اشرف غنی، آخرین میخ را بر تابوت دموکراسی امریکایی کوبید و افغانستان را بار دیگر به کام تروریزم قومی فروبرد، هیچگاه عطش سیری ناپذیرش برای بازگشت به قدرت، فروکش نمی کند.
 
از سوی دیگر، عنصری که تمام حیات سیاسی خود را مرهون امریکا است، علیرغم ژست های ریاکارانه ای که در ضدیت با امریکا می گیرد، همچنان به عنوان مزدور امریکا عمل خواهد کرد و اکنون هم که افغانستان، شاهد اجرای یکی دیگر از پروژه های امریکایی است، برای به سرانجام رساندن آن، چهره ای مانند کرزی می تواند بسیار کاربردی و کارگشا باشد؛ در غیر آن، او مانند دیگر مهره های سوخته و مزدوران رفوزه شده استعمار، زودتر از اینها طرد و منزوی می شد؛ اما نشد.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور