بیم و امید کابل از گفتگوهای تهران و طالبان

دولت افغانستان در واکنش به مذاکرات اخیر مقام‌های ایرانی و طالبان می‌گوید که تلاش‌ها برای صلح باید از طریق دولت صورت بگیرد.
 
محمود واعظی؛ رئیس دفتر رئیس‌جمهوری ایران پیشتر گفته بود مذاکرات با طالبان "با هماهنگی دولت افغانستان انجام می‌شود."
 
آقای واعظی گفته بود:"من در هیچ گزارشی ندیده‌ام که دولت افغانستان از مذاکرات ایران و طالبان ناراضی باشد. پیش از آغاز مذاکرات با طالبان، با دولت افغانستان صحبت داشته‌ایم."
 
صبغت احمدی؛ سخنگوی وزارت خارجه افغانستان در واکنش به اظهارات آقای واعظی گفت: دولت افغانستان از تلاش هر کشوری برای آوردن صلح در افغانستان استقبال می‌کند؛ اما این گفتگوها باید به رهبری و مالکیت افغان‌ها باشد.
 
اخیرا یک هیات از سوی گروه طالبان به تهران سفر کرده است.
 
بهرام قاسمی؛ سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت که هیات طالبان یکشنبه، ۹ جدی در تهران با عباس عراقچی؛ معاون وزارت خارجه آن کشور گفتگوی مفصلی داشته است.
 
آقای عراقچی امروز برای ارائه گزارش آن دیدار به کابل سفر کرده است.
 
این تلاش ها در حالی صورت می گیرد که هنوز شماری از مقام های دولتی و ناظران سیاسی در افغانستان، نسبت به نقش مثبت و سازنده ایران در روند صلح افغانستان، تردید دارند و حتی با بدبینی و سوء ظن به آن نگاه می کنند.
 
این رویکرد اما پیش از آنکه ریشه در واقعیت های حاکم و جاری در روابط دو کشور همسایه داشته باشد، تحت تأثیر جو غالب رسانه ای و فضای سیاسی ناشی از حضور نظامی و سیاسی امریکا و هم پیمانانش در افغانستان، شکل گرفته است.
 
واقع بینانه نیست اگر انتظار داشته باشیم که در کشوری که امریکا حضور نظامی مستقیم و فراگیر دارد، همه چیز به نفع ایران پیش برود. دست کم باید پذیرفت که افغانستان، با عراق و سوریه از بسیاری جهات، متفاوت است.
 
با این وجود و از موضعی مستقل و فارغ از فضاسازی های کاذب تبلیغاتی و رسانه ای، واقعیت این است که دولت افغانستان، هنوز در قبال تحرکات تازه تهران در عرصه گفتگوهای صلح با طالبان، با تردید بین بین بیم و امید نگاه می کند.
 
دولت در حالی که به درستی می داند که امریکا و رژيم های تحت سلطه آن که با طالبان، روابط سنتی و پیچیده دارند، مایل نیستند تا روند مذاکرات صلح، تحت رهبری و مالکیت افغانستان قرار بگیرد؛ اما در عین حال، در خصوص توانایی یا صداقت تهران در این زمینه هم تردید دارد.
 
این تردید هم ناشی از تأثیرات سیاست ایران هراسانه ای است که به ابتکار و حمایت غربی ها در افغانستان، جریان دارد. این سیاست می گوید ایران از طالبان علیه امریکا و گروه تروریستی داعش، حمایت نظامی می کند و به دلیل آنکه متحد روسیه در منطقه است، مایل است امریکا در افغانستان شکست بخورد.
 
با این حال، نشانه هایی از امیدواری کابل به روندی که تهران آغازگر آن است نیز دیده می شود. کابل می خواهد از هر طریق ممکن، یخ رابطه با طالبان را بشکند و آن گروه را به گفتگوهای رویارو با نمایندگان دولت افغانستان بکشاند. این خواسته زیادی نیست؛ اما مدت هاست که با موانعی جدی و ظاهرا غیر قابل حذف و حل، رو به رو شده و کابل با ناامیدی، صرفا نظاره گر بازی دیگران با طالبان است؛ بی آنکه خود به عنوان دولت مشروع افغانستان، در این روند، سهمی داشته باشد.
 
در این میان، اگر تهران بتواند طالبان را با دولت افغانستان بر سر یک میز بنشاند، این رویداد به گرمی از سوی کابل، استقبال خواهد شد و به این ترتیب، ایران از یک حاشیه نشین تماشاچی، به بازیگری خلاق و فعال در روند صلح افغانستان، بدل می شود. بنابراین، کمک تهران به تحقق رویای حداقلی و تأخیرشده کابل برای گفتگوهای رویارو با طالبان، هم به نفع افغانستان است و هم به سود ایران. پس ورود ایران به روند صلح افغانستان، نه تنها خطر و تهدیدی علیه امنیت و حاکمیت ملی افغانستان نیست؛ بلکه به آن کمک خواهد کرد و آن را بهبود خواهد بخشید.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور