آورنده اند که چون اسکندر جهان را ضبط کرد و بر ممالک عالم مسلَّط شد با ارسطو که استاد وی و مُقّدم، پیشوا و رئیس حکمای آن عهد بود مشورت کرد.
- اسکندر: محافظت اطراف ممالک عالم بهچه کیفیتی میسر شود، و در ضبط ممالک و حفظ مسالک کدام قاعده مُمَهّد (موثر) را باید مدنظر داشت؟
-ارسطو: جهان هرگز از حوادث خالی نباشد و آرام نگیرد و اگر هرجا خصمی پدید آید تو بهدفع آن مشغول شوی هرگز آسایش نیابی و اگر تعلل و تهاون (غفلت) نمایی، خصمان قوی شوند و کار از دست تو بر نیاید، صواب آن باشد که به هرطرف از اطراف هفت کشور نایبی بیدار و والی هوشیار بگماری و هرکدام از والیها را قویدست گردانی؛ اما باید عرصه حکومت بر وی تنگ باشد و دیگری که در شوکت و قدرت با او برابر باشد بر وی نزدیک نما تا ایشان پیوسته با یکدیگر در منازعه و جنگ باشند و تو بدان سبب در آسایش بمانی. (جوامعالحکایات و لوامعالروایات، ص 23).
پ.ن: اکنون امریکا هم همان مشوره ارسطو را در افغانستان تطبیق میکند؛ برای اینکه افغانستان را در اختیار داشته باشد از یکطرف از حکومت آن حمایت میکند و از طرف دیگر که نمیخواهد حکومت افغانستان بهقدرتی دست یابد که به امریکا نیاز نداشته باشد، از مخالفین مسلح حکومت، برای تضعیف قدرت حکومت استفاده مینماید تا حکومت نیازمند به خود را در افغانستان داشته باشد و بدان سبب از نفوذ کشورهای روسیه و چین در منطقه جلوگیری نموده و در آسایش بماند.
رجب صفایی- جمهور