راززدایی از یک ابهام: صلح طالبان و سلطه پاکستان

حامد کرزی؛ رییس جمهوری پیشین با اشاره به نشست نمایندگان طالبان با مقام‌های پاکستانی و امریکایی در اسلام‌آباد تاکید کرده که روند صلح نباید از سوی قدرت‌های رقیب برای اعمال نفوذ در افغانستان به گروگان گرفته شود.

آقای کرزی گفت که برنامه غیرمنتظره دیدار طالبان با نمایندگان امریکا در اسلام‌آباد، این خطر را به همراه دارد که افغانستان را به دامن بازی‌های منطقه‌ای بیاندازد.

وی گفت:"ما نمی‌خواهیم که این روند از سوی قدرت‌های رقیب، برای اعمال نفوذ در افغانستان، به گروگان گرفته شود."

آقای کرزی افزود:"ما نمی‌خواهیم که افغانستان بار دیگر زیر نام روند صلح، تحت نفوذ پاکستان قرار بگیرد. من به امریکایی‌ها واضح گفته‌ام که میان صلح در افغانستان و این‌که امریکا بخواهد بر سر افغانستان، با پاکستان معامله کند، تفاوت وجود دارد."
 
طالبان گفته‌اند که در نظر دارند در دیدار با عمران خان، روی مسایل دوجانبه میان افغانستان و پاکستان، مسایل مهاجران افغان در پاکستان و نیز روابط تجاری دو کشور گفتگو کنند.
 
به نظر می رسد که هشدارهای آقای کرزی، در زمینه معامله امریکا بر سر افغانستان با پاکستان و نیز سیطره یافتن دوباره پاکستان بر افغانستان در پوشش صلح با طالبان، کاملا جدی و واقع بینانه است.
 
امریکا حتی در سردترین و پرتنش ترین فصل رابطه اش با پاکستان نیز در شرایطی که با کابل، پیمان همکاری های مشترک داشته، به پاکستان نگاهی استراتژیک داشته و به عنوان یک شریک راهبردی به آن کشور نگاه می کرده است.
 
در طول این سال ها امریکا به خوبی می دانست که مراکز رهبری، فرماندهی، آموزش و تجهیز طالبان در کدام کشور قرار دارد و چه نیروها و سازمان هایی این گروه تروریستی آماتور را در زمینه طراحی و برنامه ریزی و اجرا و انجام عملیات های تروریستی و جنگ های منظم در افغانستان، کمک می کند؛ اما علیرغم این درک، واشنگتن عمدا نگرانی ها و چشمداشت های مشروع کابل را به نفع اسلام آباد، نادیده گرفت و چشم خود را به روی رویکرد پاکستان در حمایت از شبکه های تروریستی و ایجاد رعب و وحشت و خشونت و جنایت و جنگ در افغانستان، آگاهانه بست.
 
حتی به دنبال روی کار آمدن دونالد ترامپ نیز که به اتخاذ مواضع ضد پاکستانی، شهرت دارد، امریکا هیچگاه به تعهدات استراتژيک خود در قبال امنیت و مبارزه با تروریزم در افغانستان وفادار نماند و روابط کژدار و مریز خود با پاکستان را همچنان حفظ کرد.
 
بنابراین، در حال حاضر که پروژه صلح با طالبان، کلید خورده، واشنگتن به خوبی می داند که موفقیت این پروژه بستگی به میزان همکاری پاکستان دارد، و پاکستان برای این همکاری، اهداف مشخصی دارد که یکی از اصلی ترین آنها تأمین سیطره پاکستان بر افغانستان در پوشش صلح با طالبان است.
 
اصولا هدف پاکستان از تأمین طالبان در تمامی ابعاد، از آغاز تا امروز، سلطه یافتن بر افغانستان بوده است، و اگر این مهم، از راه صلح به دست آید، پاکستان صادقانه با این روند همکاری و زمینه های دستیابی به آن را تسهیل و تسریع خواهد کرد.
 
طالبان نیز با زیر سؤال بردن مکرر استقلال و مشروعیت دولت افغانستان، آشکارا در زمین پاکستان بازی می کند، و قرار است در چارچوب مذاکرات قریب الوقوع میان نمایندگان این گروه با نخست وزیر پاکستان و به احتمال زیاد، ولیعهد رژيم عربستان، هم هیأت طالبان و هم مقام های طرف مذاکره با آن گروه، همانند نمایندگان رسمی و مشروع دولت با دولت، گفتگو کنند؛ نه مذاکره میان نمایندگان دولت ها با یک گروه تروریستی.
 
طالبان گفته اند که در دیدار با عمران خان، در خصوص روابط دوجانبه دو کشور، وضعیت مهاجرین افغان و روابط تجاری دوطرف، گفتگو می کنند؛ این یعنی آن گروه از هم اکنون خود را دولت قانونی افغانستان می داند و نخست وزیر پاکستان و مقام های امریکایی و عربی هم با دیدارهای شان با نمایندگان طالبان، به این داعیه، مشروعیت می بخشند و بر آن مهر تأیید می زنند.
 
بنابراین، کسانی که در افغانستان، صلح با طالبان را به هر قیمتی می خواهند در قبال پیامدهای خطرناک این رویکرد، مسؤول اند و در صورتی که هدف امریکا برای معامله با سرنوشت افغانستان در پوشش روند صلح با طالبان و واگذاری حاکمیت و استقلال افغانستان به پاکستان باشد، یکی از طرف هایی که در این زمینه، مقصر شناخته خواهد شد، همان کسانی هستند که ساده لوحانه بازیچه قدرت های بزرگ و طالبان برای تحمیل این پروژه استعماری بر مردم افغانستان قرار گرفته اند.
 
این امر البته چیزی از مسؤولیت دولت و نهادهای رسمی درگیر صلح با طالبان کم نمی کند. آنها مکلف به صیانت از استقلال و دفاع از حاکمیت ملی افغانستان در این روند هستند، و در شرایطی که قدرت های خارجی به شمول امریکا، پاکستان، روسیه، کشورهای عربی و... بخواهند خارج از چارچوب حاکمیت ملی افغانستان، صلح مورد نظر خود را بر مردم افغانستان، تحمیل کنند، دولت باید تمهیدات لازم را برای مقابله با آن فراهم کند و از همه امکانات لازم برای مهار آن، سود ببرد.
 
علی موسوی - جمهور