صلح مورد نظر اشرف‌غنی چیست؟

حکومت اعلام کرده که در نشست قطر که قرار است روز دوشنبه (۶ حوت) برگزار شود، نمایندگان طالبان و امریکا روی چهار موضوع مذاکره می‌کنند.
 
هارون چخانسوری؛ سخنگوی رئیس جمهوری گفت: "خروج سربازان امریکایی از افغانستان، همکاری طالبان در کار مبارزه با القاعده و داعش در افغانستان، آتش‌بس و آغاز مذاکرات رو در رو با حکومت افغانستان از موضوعاتی ‌اند که روی آن بحث می‌شود."
 
آقای چخانسوری همچنین گفت که طرح صلح حکومت روی میز است و هر زمانی که طالبان خواسته باشند، نمایندگان حکومت در مذاکرات صلح شرکت می‌کنند.
 
در همین حال اشرف غنی؛ رئیس جمهوری به تازگی گفته است که صلح در کشور آمدنی است و رییس جمهوری بعدی را مردم انتخاب می‌کنند.
 
آقای غنی در دیدار با گروهی از جوانان قندهار گفته است که اسلام‌آباد، تهران و مسکو حق انتخاب رئیس جمهوری افغانستان را ندارند. به گفته او طرح حکومت موقت، ساخته‌شده در بیرون از افغانستان و ناکام است.
 
آنگونه که سخنگوی ارگ ریاست جمهوری اعلام کرده، به جز خروج نیروهای خارجی، سه موضوع دیگری که در دستور کار پنجمین دور گفتگوهای امریکا و طالبان قرار دارد، همگی خواسته های امریکا از گروه طالبان است. این در حالی است که پیش بینی نمی شود تصمیم گیری و توافق روی خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، به سادگی و بدون فراهم کردن تمهیدات و مقدمات مهمی در کابل و واشنگتن، امکان پذیر باشد.
 
امریکا با افغانستان، پیمان امنیتی دارد، و تصمیم به خروج نظامیان امریکایی از افغانستان، این پیمان را به خودی خود، فسخ می کند، و این چیزی نیست که به راحتی قابل اجرا باشد.
 
از سوی دیگر، تصور نمی شود که گروه طالبان، بدون دست یافتن به تضمین های قوی و مطمئن برای خروج نظامیان امریکایی از افغانستان در یک بازه زمانی مشخص، حاضر به دادن امتیازهای یکجانبه در روند صلح باشد.
 
نمایندگان این گروه، پیشتر در نشست مسکو اعلام کرده بودند که تا پایان خروج نیروهای خارجی از افغانستان، هیچ توافقی برای آتش بس، در کار نخواهد بود.
 
این بدان معناست که طالبان تا اجرایی کردن آخرین بندهای توافقنامه احتمالی صلح، سلاح های خود را حفظ می کنند تا از آن به عنوان یک ضمانت اجرای قدرتمند و قابل اطمینان، استفاده کنند. ضمن آنکه مشخص نیست که آیا در نهایت این گروه حاضر به واگذاری تسلیحات خود خواهد شد یا نه.
 
با توجه به موارد پیشگفته، این انتظار که طالبان بدون دست یافتن به امتیازات فوق العاده، حاضر به قطع ارتباط خود با القاعده و مبارزه با داعش، تعهد به استقرار آتش بس سراسری، فراگیر و بلندمدت، و مهم تر از همه، آغاز مذاکرات رو در رو با نمایندگان دولت افغانستان شوند، بیش از اندازه خوش بینانه است.
 
حتی اگر در خوش بینانه ترین حالت بتوان پذیرفت که طالبان همه این شرایط و چشمداشت ها را قبول کنند، به نظر می رسد صلح مورد نظر طالبان و حتی امریکا با صلحی که اشرف غنی؛ رییس جمهوری، اراده می کند، تفاوت های بسیار بنیادی و غیرقابل جمع داشته باشد.
 
از نظر طالبان، نظام کنونی کشور «اسلامی» نیست، قانون اساسی، اعتبار ندارد و انتخابات هم یک روند ناکام و آغشته به فساد است و با توجه به تجربه های گذشته، نمی تواند الگویی موفق و قابل اعتماد برای تعیین زمامدار آینده کشور باشد. بنابراین، این گروه می خواهد در پی استقرار صلح، نظام سیاسی موجود، منحل شود و یک ساختار سیاسی جدید بر پایه یک توافقنامه همه جانبه تازه که به مثابه جایگزین قانون اساسی عمل خواهد کرد، تعریف گردد و برای تشکیل دولت جدید، ابتدا باید یک اداره موقت شکل بگیرد.
 
ظاهرا امریکا هم در کلیات، از مواضع طالبان در این خصوص، حمایت می کند؛ اما اشرف غنی، مصرانه در تلاش است تا انتخابات ریاست جمهوری آینده برگزار شود تا او بار دیگر، زمام قدرت را به دست بگیرد. او با تشکیل دولت موقت به شدت مخالف است؛ زیرا با طرح او برای انتخابات آینده ریاست جمهوری، در تنافر و تعارض قرار دارد.
 
اشرف غنی برای آنکه برای این ایده خود مشروعیت ملی فراهم کند، اسلام آباد، تهران و مسکو را از تعیین رییس جمهوری آینده افغانستان برحذر داشته است؛ این در حالی است که دست کم در ۴۰ سال گذشته – حتی در زمانی که در کشور انتخابات برگزار شده- همه رهبران افغانستان را یا مسکو یا واشنگتن و یا اسلام آباد و... انتخاب کرده اند. نمونه بارز و نزدیک به ذهن آن، خود آقای غنی است که با حمایت سفارتخانه های خارجی و در نهایت، با دخالت مستقیم وزیر امور خارجه اسبق امریکا در این سمت، منصوب شد. بنابراین، او اگرچه، سخن حق می گوید؛ اما اراده باطل دارد؛ زیرا اول اینکه نحوه انتصاب خود در این سمت را عمدا نادیده می گیرد، و دوم اینکه در موضعی معنادار، از نقش واشنگتن، لندن  و... در تعیین رییس جمهوری بعدی افغانستان، چشم پوشی می کند!
 
با اینهمه، حتی اگر طالبان روزی با نمایندگان آقای غنی، دور یک میز بنشینند، بسیار بعید به نظر می رسد که نقشه آقای غنی برای استقرار صلحی که متضمن ریاست جمهوری او برای یک دوره دیگر باشد، به سرانجامی برسد.
 
علی موسوی - جمهور