مانور خلیلزاد در غیاب غنی و محب

زلمی خلیلزاد؛ نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان، حدود ۲۰ روز پس از پنجمین نشست‌اش با نمایندگان طالبان به کابل سفر کرد.
 
در دوره‌های قبلی مذاکرات با طالبان، آقای خلیلزاد به محض تمام شدن گفتگوها برای آنچه "گزارشدهی از این گفتگوها" خوانده می‌شود، به کابل می‌آمد.
 
آقای خلیلزاد اما دلیل تاخیر سفرش به کابل را "نشستی مهم در امریکا" خواند.
 
او در صفحه رسمی توییترش نوشته: از اینکه به کابل بازگشته خوشحال است و صبح امروز (دوشنبه ۱۲ حمل) را با جلسه‌ای با نمایندگان تعیین‌شده از سوی حکومت برای پیشبرد گفتگوهای صلح از جمله عبدالسلام رحیمی؛ رئیس این هیأت و محمد عمر داوودزی؛ رئیس دبیرخانه شورای عالی صلح آغاز کرده است.
 
آقای خلیلزاد گفته در این جلسه در مورد آغاز هرچه سریعتر مذاکرات صلح بین‌الافغانی بحث شده است.
 
در همین حال، نماینده امریکا برای صلح افغانستان با عبدالله عبدالله، رئیس‌اجرایی و صلاح الدین ربانی؛ وزیر امور خارجه نیز دیدار کرده است.
 
کاملا مشخص است که روند گفتگوهای خلیلزاد با نمایندگان طالبان، وارد مرحله ای استراتژیک و تعیین کننده شده است؛ اما ظاهرا هیچکس جز امریکا و طالبان و چند رژيم حامی طالبان در منطقه از جزئیات دقیق این روند چیزی نمی دانند. این همان چیزی که خشم کابل را برانگیخته است؛ خشمی که امتناع غیرمنتظره زلمی خلیلزاد از سفر به کابل که قاعده دیرینه او در این زمینه را نقض کرد، دوچندان شد و در موضعی بد، در زمانی بد، در مکانی بد، از زبان مقامی بد، عواقب بدتری برای کابل در پی داشت.
 
حمدالله محب که ظاهرا از سوی کابل، مأمور شده بود تا مراتب خشم و عصبانیت ارگ را به اطلاع واشنگتن برساند، در مواضعی صریح و سنگین، خلیلزاد را در واشنگتن، آماج اتهام های تکان دهنده قرار داد و البته همانگونه که انتظار می رفت، هزینه های این موضع گیری نابخردانه و ناشیانه اش را هم پرداخت؛ اما برخلاف انتظار، دامنه این هزینه تنها محدود به شخص محب نیست و اشرف غنی؛ حامی او هم باید بخشی از آن را متحمل شود.
 
در یکی از غیرمعمول ترین رخدادها خلیلزاد که با حدود ۲۰ روز تأخیر پس از پایان آخرین نشست اش با طالبان، وارد کابل شده است، به جای آنکه نخست به دیدار اشرف غنی برود و به تعبیر خودش «گزارش» گفتگوهایش با طالبان را با او در میان بگذارد، با همه دیدار کرد به جز آقای غنی.
 
البته بعید است او بدون دیدار با آقای غنی، کابل را ترک کند؛ زیرا این رویداد، معنایی جز قطع کامل و زودهنگام حمایت واشنگتن از دولت کابل ندارد؛ اگرچه این اتفاق، دیر یا زود، روزی خواهد افتاد. با این حال، نفس تأخیر در دیدار او با رییس جمهوری، گواه آن است که زلمی خلیلزاد در مرکز اقتدار حمدالله محب، آزادانه مانور می دهد، بدون آنکه با او یا حتی اشرف غنی؛ حامی اش دیدار کرده باشد.
 
شاید تعلل یا امتناع آقای غنی از برکناری حمدالله محب، تحت فشار امریکا، از عوامل اصلی این تأخیر و تأنی باشد؛ اما عامل اصلی این رویداد هرچه باشد، این هرگز به نفع ارگ نیست؛ زیرا به هر میزانی که میان ارگ و امریکا فاصله بیافتد، امکان دسترسی کابل به روند صلح، کمتر می شود و از آنسو، احتمال جایگزین شدن اشرف غنی با گزینه ای دیگر یا در نتیجه صلح با طالبان و یا در چارچوب انتخابات ریاست جمهوری، افزایش پیدا خواهد کرد.
 
در چنین شرایطی و در حالی که خلیلزاد آزادانه در کابل، مانور سیاسی برگزار می کند تا به حمدالله محب، عملا نشان دهد که او برای نمایش قدرت در افغانستان، نیازی به ایجاد حکومت موقت و «وایسرا» شدن ندارد، و این آقای محب است که علیرغم مقاومت اشرف غنی، در واقع، معزول و مطرود و عاری از هرگونه قدرت شمرده می شود، نه تنها او که اشرف غنی؛ حامی و پشتیبان‌اش که تاکنون در برابر امریکا ایستاده و مانع از اخراج محب شده است نیز هدف مانورهای خلیلزاد قرار گرفته است.
 
این در حالی است که نماینده امریکا با طیفی متنوع و پرشمار از جریان ها، شخصیت ها و نهادهای سیاسی عمدتا مخالف یا منتقد اشرف غنی و ارگ ریاست جمهوری در کابل دیدار و درباره صلح، رایزنی کرده است.
 
علی موسوی - جمهور