حضور داعش در افغانستان، تنها تهدیدی برای امنیت ملی افغانستان نیست و ابعاد این خطر، بسیار فراتر از محدوده حضور و نفوذ آن گروه است. به همین دلیل، مبارزه و مقابله با این تهدید هم نیازمند همکاری های فراملی و راهبردهای فرامرزی است.

دومین نشست گفتگوی امنیت منطقه‌ای، با حضور دبیران و مشاوران امنیت ملی و مقام‌های بلندپایه امنیتی کشورهای ایران، روسیه، چین، هند، افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان در تهران برگزار شد.
 
علی شمخانی؛ دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران گفت که بعد از شکست داعش در عراق و سوریه، یکی از دغدغه های امنیتی، انتقال عناصر شکست خورده داعش از عراق و سوریه به افغانستان است تا از این سرزمین، برای طراحی، سازماندهی و اجرای اقدامات تروریستی خود در داخل افغانستان و همسایگان این کشور استفاده کنند.
 
او گفت که بیش از ۴۰ سال است که افغانستان درگیر "اشغال خارجی، جنگ داخلی و جنگ با تروریزم" است.
 
شمخانی گفت: "در منطقه ما، تروریزم و افراط گرایی بلایی است که هنوز ادامه دارد و صلح، امنیت و رفاه همه ما را در کنار عوامل دیگر، تحت تاثیر قرار داده و ما نیز چاره‌ای نداریم که با همکاری و همراهی و شناخت درست از ریشه‌های پیدایش و ترویج این تهدید، در مقابل آن بایستیم."
 
تمرکز اجلاس یادشده بر موضوع افغانستان و ابراز نگرانی صریح مقام های امنیتی و روسیه از حضور و نفوذ داعش در افغانستان، حاکی از آن است که این امر، چالشی جدی در برابر چشم انداز امنیتی همسایگان و کشورهای منطقه محسوب می شود.
 
همانگونه که دبیر شورای امنیت ملی ایران، تأکید کرده، حضور داعش در افغانستان، تنها تهدیدی برای امنیت ملی افغانستان نیست و ابعاد این خطر، بسیار فراتر از محدوده حضور و نفوذ آن گروه است. به همین دلیل، مبارزه و مقابله با این تهدید هم نیازمند همکاری های فراملی و راهبردهای فرامرزی است.
 
دولت افغانستان به عنوان مرجعی که در خط مقدم این نبرد قرار دارد، نباید به تنهایی هزینه جنگی را بپردازد که به نیابت از همه همسایگان و کشورهای منطقه و حتی جهان انجام می دهد. نیروهای امنیتی افغانستان، حتی اگر توان مقابله و مهار داعش را داشته باشند، بی تردید از کمک های دیگران، بی نیاز نیستند.
 
به بیان دیگر، جنگ با داعش درست همانند خطری که این گروه متوجه کشورها و قدرت های مختلف همسایه و منطقه و جهان می کند، باید گسترده و همه جانبه باشد.
 
افغانستان باید از فرصت ها و ظرفیت هایی که در این زمینه در منطقه وجود دارد، به خوبی استفاده کند و نشست تهران و نیز نشست ها و همایش های مشابه در کشورهای همسایه و منطقه، این امکان را در اختیار کابل قرار می دهد تا کشورهای دیگر را به پذیرش بخشی از مسؤولیت های بزرگ جنگ با تروریزم و مأموریت مهار داعش، ترغیب کند.
 
چالش بزرگ در این زمینه اما منافع، اهداف و سیاست های راهبردی متعارض کشورهای همسایه، منطقه و قدرت های بزرگ جهانی در قبال مسایل افغانستان و در این مورد مشخص، معضل داعش است.
 
در اظهارات دبیران شورای امنیت ملی ایران و روسیه در نشست تهران ادعا شد که امریکا مسؤول نفوذ و گسترش داعش در افغانستان است. صرف نظر از اینکه این اتهام، درست است یا نه، این واقعیت را نمی توان انکار کرد که امریکا مانعی در برابر ورود این کشورها در نبردی نابودگر با داعش در افغانستان محسوب می شود.
 
به تعبیر روشن تر، افغانستان، سوریه یا عراق نیست تا ایران و روسیه بتوانند بدون محدودیت در آن عملیات جنگی انجام دهند و داعش را به زانو درآورند. حضور مستقیم هزاران نظامی ناتو در این کشور، مانعی بزرگ در این زمینه است؛ ضمن آنکه کابل هم به دلیل تعاملات گسترده با غرب، هرگز مایل نیست قدرت های شرقی، به عنوان بازیگران جدید، در فضای امنیتی افغانستان، نقش آفرینی کنند.
 
بنابراین، علیرغم تأکید علی شمخانی بر لزوم ایستادگی و مبارزه با داعش در افغانستان به مثابه چالشی برای امنیت منطقه ای، نمی توان تصور کرد که این ایستادگی، تکرار تجربیات سوریه و عراق در افغانستان خواهد بود.
 
با اینهمه، کابل نمی تواند نسبت به نگرانی های مشروع قدرت های همسایه و منطقه درباره خطر داعش برای امنیت ملی آنها و امنیت جمعی سراسر منطقه، بی اعتنا باشد و این نگرانی ها و هشدارها را جدی نگیرد. بنابراین، راه معقول و مبتنی بر مصالح و منافع ملی افغانستان که همزمان متضمن امنیت، حاکمیت و استقلال افغانستان در برابر نفوذ و سلطه قدرت های همسایه و منطقه هم باشد، تعامل سازنده با این کشورها، استفاده از تجربیات و امکانات آنها و ترغیب شان به ادای سهم و نقش مسؤولانه آنان در نبرد با داعش است.
 
علی موسوی - جمهور