آتش‌بس ۷ روزه؛ چرا و چگونه؟

7 جدی 1398 ساعت 20:26

به نظر می رسد که آتش بس ۷ روزه، انتخاب هوشمندانه ای است که بی تردید، نقش اتاق های فکر طالبان به ویژه سازمان های جاسوسی منطقه و فرامنطقه در این تصمیم، جدی و برجسته می باشد.


روزنامه امریکایی وال استریت ژورنال، به نقل از یک مقام ارشد طالبان که نامش ذکر نشده، نوشته‌است که  شورای طالبان در کویته پاکستان در نشستی با حضور ملا هبت‌الله؛ رهبر این گروه، توافق کرده‌است که یک آتش‌بس هفت‌روزه اعلام شود.
 
در گزارش این روزنامه امریکایی آمده‌است که توافق شورای رهبری طالبان می‌تواند زمینه‌ساز خروج نیروهای امریکایی و شکل‌گیری مذاکرات بین‌الافغانی باشد.
 
گفتنی ‌است که اخیرا گزارش‌هایی وجود داشت که هیأت طالبان چندی قبل از دوحه به پاکستان سفر کرده تا با رهبران‌شان در مورد کاهش خشونت و اعلام آتش‌بس کوتاه‌مدت مشوره کند.
 
دولت افغانستان اما گفته بود که این سفر به معنای آن است که طالبان، توان تصمیم‌گیری مستقلانه را ندارد و برای اعلام آتش‌بس به اجازه آی‌‌اس‌آی نیازمند است. شماری از مراجع همچنین با اشاره به احتمال بروز اختلاف میان بخش‌های سیاسی و نظامی طالبان، از توانایی رهبری آن گروه برای کنترل جنگجویان طالبان به منظور استقرار آتش‌بس، ابراز تردید کرده‌بودند.
 
شاید در نگاه نخست، امیدوارکننده به نظر برسد؛ زیرا این نخستین بار است که فشارها بر طالبان، نتیجه می دهد و رهبری آن گروه به طور یکجانبه، تن به آتش بس می دهد؛ آن‌هم در شرایطی که آتش بس، یک پیش نیاز حیاتی برای عملیاتی شدن گام به گام نقشه راه صلح محسوب می شود و طرف های دیگر این روند را نسبت به ادامه راه، مطمئن تر می سازد.
 
اگر گزارش یادشده، درست باشد و طالبان در عمل، متعهد به اعلام آتش بس شوند، تحول مهمی محسوب می شود؛ زیرا در آن صورت، اول اینکه مشخص خواهد شد که میزان کنترل، سلطه و نفوذ رهبران سیاسی طالبان بر بدنه نظامی و سخت‌افزاری آن گروه چقدر است و از جانب دیگر، تعهد واقعی رهبران طالبان به کاهش خشونت و استقرار یک صلح واقعی، مورد ارزیابی و راستی آزمایی قرار خواهد گرفت.
 
در این میان اما پرسش مهم این است که چرا هفت روز؟ آیا آتش بس هفت روزه برای ارزیابی این دو تحول مهم، کافی است؟
 
امریکا پیش از این، خواستار آتش بس ۱۰ روزه شده بود. دولت افغانستان هم از لزوم آتش بس یکماهه سخن گفته است تا مشخص شود که آیا به راستی شبه نظامیان آماده «جهاد» و «شهادت» طالبان و نیز فرماندهان جنگ افروز آن گروه در جبهات جنگ، به طور کامل از رهبران سیاسی شان فرمان می برند یا نه. به بیان دقیق تر، آیا ملا هبت الله از نفوذ و قدرت و کاریزمای کافی و کاربردی برای کنترل ده ها هزار جنگجوی آن گروه برخوردار است یا خیر.
 
با این وجود، بر بنیاد گزارش وال استریت ژورنال، در نهایت و پس از روزها گفتگو و مذاکره و رایزنی و نشست های فشرده پشت پرده، رهبران طالبان روی آتش بس ۷ روزه توافق کردند. این به چه معناست و چه پیامدهایی می تواند داشته باشد و چطور عملی خواهد شد؟
 
پاسخ به هریک از این شک و پرسش ها، هرگز آسان نیست. طالبان بر گستره وسیعی از خاک افغانستان حکم می رانند. در بسیاری از مناطق، شاید چند جنگجوی محلی، پرچم طالبان را برافراشته و علیه دولت وارد جنگ شده باشند. اینکه ادعا شود که همه ده ها هزار ملیشه منسوب به طالبان، از فرامین فرادستان شان، تبعیت می کنند، به نظر واقع بینانه نیست.
 
از سوی دیگر هنوزهم در خصوص سلطه و نفوذ رهبران سیاسی طالبان بر بدنه نظامی آن گروه، تردیدهایی جدی وجود دارد و حتی احتمال می رود که مذاکره با امریکا، میان آنها یک شکاف عمیق ایجاد کرده باشد.
 
بر بنیاد همین دلایل، به نظر می رسد که آتش بس ۷ روزه، انتخاب هوشمندانه ای است که بی تردید، نقش اتاق های فکر طالبان به ویژه سازمان های جاسوسی منطقه و فرامنطقه در این تصمیم، جدی و برجسته می باشد.
 
همانگونه که در بالا هم اشاره شد، طی ۷ روز شاید حتی فرمان آتش بس رهبر طالبان به گوش شبه نظامیان بیسواد آن گروه در کوهپایه ها و روستاهای دوردست فاقد هرگونه امکانات ارتباطی و دسترسی به رسانه و اطلاعات نرسد. از سوی دیگر، این مهلت، آنقدر کوتاه است که حتی امکان سنجش اینکه اصولا آتش بسی برقرار شده یا نه، وجود ندارد. ضمن آنکه حضور دیگر گروه های تروریستی در افغانستان، این بهانه را در اختیار رهبران طالبان قرار می دهد تا گردنکشی شبه نظامیان تحت امر خود از فرمان آتش بس را به حساب گروه های سرکش دیگر بگذارند.
 
با توجه به این مسایل، آتش بس ۷ روزه، نه تنها به دو ابهام اولیه در قبال کنترل رهبران طالبان بر شبه نظامیان آن گروه و نیز تعهد واقعی آنان به کاهش خشونت و استقرار یک صلح واقعی، پاسخ نمی دهد؛ بلکه آن را تعمیق و تشدید می کند.
 
علی موسوی - جمهور


کد مطلب: 123551

آدرس مطلب: https://www.jomhornews.com/fa/note/123551/

جمهور
  https://www.jomhornews.com