چرا طالبان از دیدار با هیأت کابل خودداری کردند؟

هیأت شش نفری حکومت که به هدف ایجاد تماس‌های مقدماتی با طالبان به قطر رفته بود، بدون ملاقات با نمایندگان گروه طالبان، دوباره به کابل برگشت.

شورای امنیت ملی در مورد دیدار این هیأت با نمایندگان طالبان اشاره‌ای نکرده؛ اما تاکید کرده که تلاش‌ها این هیأت برای برقراری تماس با نمایندگان طالبان در هماهنگی جامعه جهانی ادامه خواهد یافت.

شورای امنیت ملی گفته است که قرار بود "هیات مقدماتی تماس حکومت افغانستان" در این سفر با نمایندگان طالبان درباره زمینه‌سازی رهایی زندانیان و آغاز گفتگوهای بین‌الافغانی صحبت کند.

اما طالبان از قبل گفته بودند که نمایندگان آنان در دوحه با هیات حکومت افغانستان دیدار نخواهند داشت.

در اعلامیۀ شورای امنیت ملی آمده است که این هیأت به هدف حسن نیت حکومت و به منظور پیشبرد مراحل بعدی روند صلح در روزهای پیش رو دوباره به دوحه سفر خواهد کرد.
 
کابل هیچ توضیح و توجیهی برای ناکامی هیأت شش نفری اعزامی به دوحه در دیدار با نمایندگان طالبان ندارد؛ در حالی که هدف اصلی سفر این هیأت دیدار با طالبان به منظور تسهیل زمینه های گفتگوی مستقیم میان کابل و کویته بوده است؛ در غیر آن، اعضای این هیأت می توانستند بدون هیچ مانعی در کابل با نمایندگان کشورهای دیگر، سازمان ملل و... درباره صلح دیدار و گفتگو کنند.
 
بنابراین، واضح است که طالبان همچنان مایل به گفتگوهای مستقیم با کابل نیستند و در این زمینه از همان رویکردی تبعیت می کنند که سال هاست در دستور کار رهبران آن گروه قرار دارد.
 
انگیزه طالبان از این رویکرد چیست و ادامه آن به چه معناست؟
 
در حالی که توافقنامه صلح میان امریکا و طالبان امضا شده، انتظار می رفت پس از آن، نوبت به مذاکرات مستقیم طالبان با حکومت افغانستان باشد؛ اتفاقی که ظاهرا هنوز برای وقوع آن از دید طالبان زود است.
 
یکی از مواردی که ممکن است در این زمینه، مانع ایجاد کند، بحران سیاسی جاری در کابل است. طالبان می دانند که حکومتی که در حال حاضر، ارگ ریاست جمهوری را در اختیار دارد، از سوی طیف وسیعی از جریان های سیاسی و قومی داخلی، مشروعیت ندارد و نمی تواند نماینده همه آنان باشد. به همین دلیل، هنوز ترکیب هیأت مذاکره کننده مشخص نشده است. بنابراین، طالبان نخواستند به وسیله دیدار با هیأت اعزامی کابل، به حکومت آقای غنی مشروعیت و اعتبار ببخشند و ناخواسته به تحکیم قدرت آن در معادلات داخلی افغانستان کمک کنند.
 
موضوع دوم این است که طالبان نمی خواهند مذاکرات به اصطلاح بین الافغانی در انحصار کامل ارگ ریاست جمهوری و دولت آقای غنی باشد. آنها می دانند که این امر در مسیر دستیابی به اهداف مورد نظر آنها مشکل ایجاد می کند؛ هم از این حیث که آقای غنی حاضر نیست به سادگی قدرت را ترک کند و به نفع دولت جدیدی که طالبان در آن حد اکثر قدرت را داشته باشند، کنار بکشد، و هم از این جهت که توافق با دولت غنی، لزوما به معنای توافق با همه جریان های سیاسی و قومی نیست و ممکن است عملیاتی نشود.
 
نکته سوم هم این است که آقای غنی در همین ابتدای کار با طالبان و معاهده صلح آن گروه با امریکا سر ناسازگاری دارد. او حاضر نشده همه ۵ هزار زندانی طالبان را به صورت یکجا و بدون قید و شرط آزاد کند. او می خواهد بخشی از این افراد را پیش از آغاز مذاکرات بین الافغانی آزاد کند؛ احتمالا آنهایی که سن شان بیشتر است و توان جنگیدن ندارند و نیز کسانی که دوره محکومیت شان پایان یافته یا رو به پایان است؛ اما بدنه اصلی این افراد یعنی نیروهای جوان و افراط گرایانی که هنوز توان و انگیزه لازم برای جنگیدن دارند، همچنان در بند خواهند ماند تا آقای غنی در میز مذاکره با طالبان با استفاده از آنها امتیاز بگیرد و یا روند مذاکرات را تا پایان دوره ریاست جمهوری اش طولانی کند.
 
در چنین شرایطی طالبان نمی خواهند از راه دیدار با هیأت اعزامی اشرف غنی، بدون آنکه عملا چیزی به دست آورده باشند، بر اساس قواعدی که ارگ طراحی کرده، بازی کنند.
 
به این ترتیب، هیأت اعزامی حکومت به دوحه یکبار دیگر تحقیر شد؛ زیرا مثل گذشته، دست خالی و ناکام به کابل بازگشت. این نشان دهنده آن است که طالبان خود را در موضع قدرت می بینند و حاضر نیستند به سادگی به حکومت اشرف غنی امتیاز بدهند.
 
سیدمحمد مهدی حسینی- خبرگزاری جمهور