اولویت امریکا صلح است یا دولت سازی؟

ارگ ریاست جمهوری اعلام کرده که مایک پمپئو؛ وزیر خارجه امریکا با رییس جمهور غنی و آقای عبدالله تلفونی صحبت کرده‌است.

ارگ ریاست جمهوری گفته که آقای پمپیو شامگاه یکشنبه با رییس جمهور غنی و عبدالله عبدالله؛ رییس شورای مصالحه ملی تلفونی صحبت کرده‌است.

آقای پمپئو از استقبال دولت افغانستان از اعلام آتش‌بس طالبان در روزهای عید ستایش کرده است.

مایک پمپئو از فرمان رهایی 2 هزار زندانی طالبان از سوی رییس جمهور غنی نیز قدردانی کرده است.

او در گفتگو با آقای غنی گفته که امریکا تاکید دارد تا در افغانستان آتش‌بس درازمدت و یا کاهش خشونت‌ها به وجود آمده و مذاکرات مستقیم آغاز شود.

پیشتر رییس جمهور اعلام کرده بود که 2 هزار طالب به منظور حسن نیت برای آغاز مذاکرات صلح اززندان‌ رها خواهند شد.
 
پس از آن،  شورای امنیت ملی اعلام کرد که 100 زندانی طالب به هدف حسن نیت از زندان بگرام رها شده اند.
 
اینکه تصمیم آقای غنی مبنی بر آزادی دو هزار زندانی دیگر گروه طالبان از زندان های دولت، تحت فشارهای امریکا صورت گرفته یا نه، مشخص نیست؛ اما واضح است که این تصمیم، نشانگر یک چرخش جدی در سیاست دولت در قبال فرایند صلح است.
 
دولت پیش از این به دلیل افزایش بی رویه خشونت از سوی گروه طالبان، روند آزادی زندانیان را متوقف کرده و خواستار آغاز مذاکرات مستقیم از سوی آن گروه شده بود؛ اما طالبان پاسخ دادند که تا آزادی کامل ۵ هزار زندانی توافق شده با امریکا هیچ مذاکره ای با دولت صورت نخواهد گرفت.
 
این وضعیت، صلح را به بن بست کشانده بود و این بن بست بی تردید بر دامنه نگرانی های امریکا درباره احتمال فروپاشی توافق دوحه افزوده بود. با این حساب، اگر واشنگتن به منظور شکستن این بن بست از سوی دولت افغانستان، بر ارگ ریاست جمهوری، فشار آورده باشد، دور از امکان نیست.
 
این در حالی است که با شکسته شدن بن بست سیاسی در کابل و امضای توافقنامه سیاسی میان دو چهره رقیب، انتظار می رفت این امر با حمایت امریکا و سایر قدرت های همسو با واشنگتن از تشکیل دولت آینده، همراه شود؛ انتظاری که با  تماس اخیر پمپئو، نقش بر آب شد؛ زیرا محتوای گفتگوهای او با سران حکومت نشان داد که دولت سازی دیگر اولویت امریکا در افغانستان نیست و واشنگتن، خواستار تسریع در تحقق صلح امریکایی با طالبان است؛ صلحی که یکی از پیامدهای مستقیم آن، انقضای تاریخ نظام سیاسی کنونی و به قدرت رسیدن دولت مورد نظر طالبان خواهد بود.
 
اینکه امریکا حتی پیش از به قدرت رسیدن ترامپ در واشنگتن به این نتیجه رسیده بود که جنگ با طالبان به بن بست رسیده و به همین دلیل در جستجوی راهی برای صلح با آن گروه بود، شکی نیست؛ اما اکنون این تغییر رویکرد استراتژيک در خدمت منافع کوتاه مدت ترامپ قرار گرفته و روی ریل سرعت افتاده است.
 
ترامپ انتظار دارد که تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری امریکا در ماه نوامبر بتواند بخش های مهم توافق دوحه را به سرانجام برساند تا یک دست ابزار تبلیغاتی نیرومند و مؤثر در اختیار داشته باشد.
 
تشدید بحران مرگبار کرونا در امریکا و زیر سؤال رفتن واکنش اصولی دولت ترامپ در مدیریت و مهار این بحران هم بر شدت این نیاز افزوده و اکنون ترامپ برای پیروزی در انتخابات، نیازمند بزرگنمایی دستاوردهای کوچکی مانند «صلح» با طالبان، خروج نیروهای امریکایی از افغانستان و مهار عواقب اقتصادی یک جنگ بی حاصل ۲۰ ساله است که اکنون بیش از هر زمان دیگری روی شانه های ناتوان مالیات دهندگان امریکایی و اقتصاد درهم‌شکسته ناشی از بحران کرونا در امریکا سنگینی می کند.
 
با این حساب، این نخستین بار در ۲۰ سال اخیر است که امریکا نه به انتخابات و مردم سالاری در افغانستان، اولویت می دهد و نه به نتایج برآمده از آن، از جمله تشکیل کابینه جدید و دولت آینده.
 
این در حالی است که ارگ ریاست جمهوری، همچنان در تلاش است تا با تشکیل دولت جدید، هرچه سریع‌تر استحکام و استقرار پیدا کند تا بتواند در فرایند صلح با طالبان، از موضع قدرتمندتری برخوردار شود و تلاش برای تحقق بخشی از توافقات پشت پرده میان امریکا و طالبان درباره سرنوشت نظام سیاسی افغانستان را به چالش بکشد.
 
بنابراین، اگرچه آقای غنی با صدور فرمان آزادی دو هزار زندانی دیگر طالبان، گام مهمی در مسیر صلح امریکا و طالبان برداشته؛ اما با توجه به تفاوت های جدی میان اولویت های کابل و واشنگتن از دولت سازی تا صلح، بعید به نظر می رسد که این گام جدید، کمک بزرگی به تحقق سریع صلح امریکایی در افغانستان کند.
 
علی موسوی - جمهور