امریکا در برابر چین؛ ترامپ چه می‌خواهد؟

دونالد ترامپ؛ رئیس‌ جمهوری امریکا بار دیگر چین را به قطع کامل روابط تهدید کرد.
 
ترامپ در پیامی توییتری بار دیگر تهدید کرد که قطع کامل روابط با چین همچنان یکی از گزینه ‌های واشنگتن است.
 
وی در این پیام توئیتری نوشت که «امریکا تحت شرایط مختلف، گزینه قطع کامل روابط با چین را حفظ می‌کند».
 
سخنان ترامپ در حالی بیان می‌ شود که رابرت لایتایزر؛ نماینده تجاری ترامپ در یک جلسه استماعیه در کنگره امریکا گفته بود که قطع کامل روابط با چین گزینه معقولی نیست.
 
مخالفت نماینده تجاری ترامپ با این ایده، بی جهت نیست؛ زیرا قطع کامل روابط در شرایطی که چین  و امریکا به رغم خصومت های ریشه دار، از روابط چندلایه اقتصادی برخوردار اند و قطع این روابط به مثابه تصمیمی سیاسی به آسانی و یکشبه امکان پذیر نیست.
 
با این حال، چرا ترامپ ایده ای را مطرح می کند که عملا امکان تحقق آنی ندارد؟
 
این امر، چند انگیزه مختلف دارد؛ نخست اینکه ترامپ هم مانند هر رهبر غربی دیگری می داند که چین اقتدار و رهبری جهانی ایالات متحده را به چالش کشیده و عملا به عنوان یک ابرقدرت جایگزین، سعی دارد ایالات متحده را عقب براند.
 
دو روز پیش، آنگلا مرکل؛ صدر اعظم آلمان هم به رهبران اروپایی هشدار داد که باید از ارزش های قاره سبز در برابر نفوذ روزافزون چین، پاسداری کنند. پیام مرکل، دو معنای مهم داشت؛ یکی اینکه اروپا اندک اندک از امریکا ناامید می شود. این ناامیدی به ویژه اگر ترامپ بار دیگر در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو، پیروز شود، تشدید خواهد شد و آنگاه رهبران اروپایی مجبور اند راه هایی را جستجو کنند که طی آن، بدون همراهی و حمایت استراتژیک واشنگتن، قادر به صیانت از امنیت و استقلال و ارزش های ایدئولوژيک خود در برابر قدرت های در حال نفوذی مانند چین و روسیه باشند. دوم اینکه مرکل نمی خواهد شاهد سقوط حقارت بار اروپا به کام چین باشد؛ اروپایی که بعد از جنگ جهانی دوم در سایه حمایت های ایالات متحده، توانست به حیات خود ادامه دهد؛ غافل از آنکه این حمایت روزی می تواند با روی کار آمدن عناصر درد سرسازی به نام ترامپ در امریکا یا بوریس جانسون در بریتانیا به پایان برسد یا به خطر بیافتد.
 
ترامپ اخیرا دستور کاهش نیروهای امریکایی در آلمان را صادر کرد. این تصمیم صرف نظر از هر انگیزه دیگری یک پیامد آشکار دارد و آن، کاهش تعهد ایالات متحده در قبال دفاع از اروپا در برابر روسیه و چین است؛ رویکردی که در راستای مواضع مکرر ترامپ قابل ارزیابی است که بارها گفته است امریکا نه پولیس جهان است و نه صندوق پول آن.
 
انگیزه دیگر ترامپ در تقابل با چین، انتشار محتوای بحث برانگیز کتاب جنجالی جان بولتون؛ مشاور پیشین امنیت ملی اوست که در آن، رییس جمهوری امریکا متهم شده که از شی جین پینگ؛ رییس جمهوری چین خواسته بوده که با خرید محصولات کشاورزی بیشتر از امریکا به او کمک کند تا با کسب آرای کشاورزان امریکایی در انتخابات پیروز شود. ترامپ همچنین از سیاست چین مبنی بر سرکوب و بازداشت گسترده اویغورهای مسلمان در اردوگاه ها حمایت کرده است.
 
ترامپ تلاش های مذبوحانه بسیار وسیعی را راه اندازی کرده تا مانع از انتشار کتاب بولتون شود؛ اما بخشی از محتوای این کتاب از طریق رسانه های منتقد کاخ سفید در امریکا منتشر شده است و از هم اکنون، موقعیت ترامپ در انتخابات پیش رو را تحت تأثیر قرار داده است.
 
شاید موضع جدید ترامپ مبنی بر قطع کامل روابط با چین که چندان هم عاقلانه و عملیاتی نیست، بخشی از کارزار تبلیغاتی او برای بی اثر کردن کتاب بولتون باشد. شماری از کارشناسان بدبین تر حتی معتقد اند که ترامپ اگر در نتیجه انتشار این کتاب و کتاب دیگری که قرار است از سوی مری ترامپ؛ برادرزاده او علیه ترامپ منتشر شود، به این جمع بندی برسد که در انتخابات، پیروز نمی شود، شاید قطع کامل رابطه با چین و یا اقدام بحث برانگیز دیگری را در دستور کار قرار دهد تا بتواند با اتکا به این تصمیمات پوپولیستی، آرای میلیون ها امریکایی را در حمایت از خود، بسیج کند.
 
وضعیت ناشی از مرگ جورج فلوید که نژادپرستی دیرینه علیه سیاهان امریکایی را از زیر به سطح آورده هم از بخت بد ترامپ، او را در موقعیتی قرار داده است که شاید برای رهایی از آن به هر اقدام جنون آمیزی از جمله قطع رابطه با چین، حمله به ایران و... دست بزند تا ر‌أی دهندگان امریکایی را به حمایت از خود، بسیج و تهییج کند.
 
شیوع ویروس مرگبار کرونا که از بدبختی ترامپ، از امریکا بیش از هر کشور دیگری حتی خود چین، قربانی گرفته و وال استریت به مثابه مرکز اقتصادی امریکا و جهان را دچار ایست قلبی کرده، دیگر موردی است که خشم ترامپ علیه چین را برانگیخته است. او بارها ادعا کرده که کرونا ویروس چینی یا ویروس ووهان است و افزوده که چین باید در قبال شیوع این ویروس در برابر جامعه جهانی، پاسخگو قرار بگیرد.
 
او در اقدامی دیگر کمک های امریکا به سازمان جهانی صحت را قطع کرد؛ سازمانی که قویا مورد حمایت چین است.
 
با اینهمه، تقابل ترامپ با چین، نمی تواند رویای غرب برای جلوگیری از سقوط از سریر سروری جهان را تعبیر کند. قدرت امریکا در حال افول است و اروپا هم ناتوان تر از آن است که بدون امریکا قادر به بالا نگه‌داشتن پرچم لیبرال دموکراسی باشد.
 
محمدرضا امینی - جمهور