کارزار اینترنتی «به طالبان باج ندهید» بازتاب دهنده صدای واقعی اکثریت مردم افغانستان است که در این بازی، در حاشیه قرار گرفته و نادیده انگاشته شده اند.

کاربران افغان در شبکه‌های اجتماعی، کارزاری اینترنتی را در مخالفت با آنچه "باج‌دهی به طالبان" در مذاکرات صلح با این گروه می‌خوانند، آغاز کرده‌ اند.
 
شمار زیادی از کاربران افغان در شبکه‌های اجتماعی از عدم تغییر در رویکرد افراطی و خشونت‌بار طالبان شاکی هستند و می‌گویند نباید به این گروه "باج‌" داد.
 
به نظر این کاربران، امتیازاتی که به طالبان در قبال صلح داده می‌شود بیش از حد است و در مقابل هیچ تضمینی از سوی گروه طالبان برای حفظ حقوق ابتدایی شهروندان داده نمی‌شود.
 
هشتگ #به‌طالبان‌باج‌ندهید در روزهای اخیر از پرکاربردتربن هشتگ‌ها در میان کاربران افغان شبکه‌های اجتماعی شده است.
 
این بار اول نیست که تعداد زیادی از افغان‌ها نگرانی شدید خود را از دادوستد دولت‌های امریکا و افغانستان در مذاکرات صلح با طالبان ابراز می‌کنند.
 
چندی پیش هم گروهی از فعالان مدنی و رسانه‌ای افغانستان کمپاینی زیر عنوان "یک میلیون صدا" به راه انداختند و خواستار تضمین‌های جدی و ملموس در خصوص حقوق شهروندان افغانستان در مذاکرات صلح شدند.
 
این کارزار در حالی مورد توجه قرار می گیرد که طی سال های اخیر، شبکه های اجتماعی، سازمان دهی، هدایت و رهبری، و آغاز و انجام انقلاب های اجتماعی و مبارزات سیاسی در کشورهای بزرگ را بر عهده گرفته اند. اهمیت این نقش به ویژه پس از شیوع ویروس کرونا افزایش یافته است؛ زیرا مردم عملا امکان تشکیل اجتماعات فراگیر خیابانی را ندارند و مجبور اند صدای اعتراض خود نسبت به رویدادهای بزرگ سیاسی و اجتماعی را از طریق فضای مجازی ابراز کنند.
 
از سوی دیگر، تجربیات تلخ سال های گذشته در افغانستان، نشان داده است که نه دولت توان و تحمل اعطای حق دموکراتیک اعتراض به شهروندان را دارا است، نه نیروهای امنیتی، آموزش های لازم را برای چگونگی برخورد با معترضان و عدم استفاده از تفنگ برای خفه کردن صدای اعتراضات، دریافت کرده اند و نه فضای امنیتی کشور به گونه ای مساعد است که مردم بدون ترس از کشته شدن در حمله های مشکوک و مبهم انتحاری برای رساندن صدای خود به گوش دولتمردان در اعتراض به تصمیم های بزرگ و بحث برانگیز، آزادانه به خیابان بیایند و تظاهرات کنند.
 
با این حساب، هشتگ «به طالبان باج ندهید» تنها یک کارزار مجازی برای سرگرمی یا ناشی از ابراز احساسات کاذب کاربران تحت تأثیر جو و فضا نیست؛ بلکه در حال حاضر، یکی از معدود ابزارهای در دسترس برای رساندن صدای واقعی مردم به گوش مسئولان است.
 
صلح با طالبان و عواقب مبهم و ترسناک آن، برای مردم افغانستان‌ که بیشترین هزینه و قربانی را در نزدیک به سه دهه گذشته پس از ظهور طالبان پرداخته اند، یک مساله جدی و حیاتی است. دولت هم نمی تواند بدون اعتنا به خواسته ها و نگرانی های واقعی مردم، دست به معامله ای با طالبان بزند که تنها کام امریکا و پاکستان و قطر و چند رژيم دیگر حامی طالبان شیرین شود و در این میان، حقوق مشروع و مسلم مردمی که همواره از طالبان، زخم خورده اند و قربانی دهشت افکنی های فاجعه بار آن گروه شده اند، رسما نادیده گرفته شود.
 
اشرف غنی؛ رییس جمهوری هم بارها تصریح و تأکید کرده است که تصمیم‌گیرنده نهایی درباره صلح با طالبان، مردم افغانستان هستند.
 
اینکه سازوکار اعمال نظر مردم در این باره از سوی طالبان در شعاع قوانین ملی، چگونه تعریف می شود، بحثی جداگانه است؛ اما آنچه اکنون اهمیت دارد، این است که صدای مردم باید به جد از سوی دولتمردان و سایر بازیگران بازی صلح با طالبان، شنیده شده و نگرانی ها و دغدغه های مشروع آنان، دیده شده و جدی گرفته شود.
 
این کارزار مجازی در عین حال، یک پیام صریح دیگر هم دارد و آن اینکه دولت نباید تسلیم فشارهای امریکا و پاکستان و اعراب و... شود و به طور یکجانبه به مفاد توافق صلحی عمل کند که خود هیچ نقشی در انعقاد آن نداشته است. آزادی بی رویه هزاران زندانی طالبان بدون توجه به جرایم سنگین ضد حقوق بشری آنان و حتی بی اعتنا به خطرات مستقیم و بالفعل زندانیان آزادشده برای امنیت و ثبات کشور به دلیل خطر پیوستن دوباره شان به تروریست های در حال جنگ، موضوعی نیست که دولت، بدون در نظر داشت دیدگاه های مردم، محق به انجام آن باشد. همین اکنون هم مشخص شده که برخی زندانیان آزادشده طالبان، بار دیگر به جبهه جنگ بازگشته اند. این زندانیان به بهای جانفشانی هزاران نیروی شجاع امنیتی، دستگیر شده اند. برای نگهداری آنان، دولت سال ها هزینه کرده است. شمار زیادی از آنان، مسئول کشتار و خونریزی فجیع مردم و قوای امنیتی و دفاعی کشور اند.
 
از جانب دیگر، با توجه به موضع اولیه اشرف غنی؛ رییس جمهوری در واکنش به امضای توافقنامه دوحه، مبنی بر اینکه تصمیم گیری درباره آزادی زندانیان طالبان، از صلاحیت های دولت افغانستان است نه امریکا، مشخص است که روند آزادی این زندانیان، تحت فشار شدید و مستقیم خارجی و علیرغم میل و مراد دولت کابل صورت می گیرد؛ زیرا کابل حتی بدون آنکه کمترین امتیازی در قبال این حرکت به دست آورده باشد، تن به اجرای ناگزیر آن داده است. طالبان در این مدت حتی خشونت های مرگبار شان را نه تنها کاهش نداده اند؛ بلکه تشدید هم کرده اند. هیچ نشانه ای از انعطاف و خویشتن‌داری هم دیده نمی شود. آتش بس نیز یک رویای دور از دسترس است.
 
بنابراین، کارزار اینترنتی «به طالبان باج ندهید» بازتاب دهنده صدای واقعی اکثریت مردم افغانستان است که در این بازی، در حاشیه قرار گرفته و نادیده انگاشته شده اند.
 
علی موسوی - جمهور