تهدید امنیتی در محرم؛ نقش مردم و مسئولیت دولت

معاون دوم رئیس جمهوری اعلام کرده که "تهدیدات امنیتی بر اماکن عزاداری و مراکز تجمع عزاداران حسینی بیش از هر زمان دیگر جدی است".
 
سرور دانش گفته که با توجه به تحولاتی که در سطح منطقه و صفوف گروه‌های افراطی به وجود آمده در رویکردهای تروریستی این گروه ها نیز ممکن است تغییراتی به وجود بیاید.
 
آقای دانش افزوده که "تلاش برای حفظ امنیت عزاداران و همکاری جدی و دوستانه با نیروهای امنیتی یک ضرورت اجتناب ناپذیر است".
 
او سهم مردم را در سال‌های گذشته در تامین امنیت مراکز دینی و محلات عزاداری چشمگیر و قابل تحسین توصیف کرده و افزوده که امیدوار است امسال نیز مسئولان هیات‌های عزاداری، حسینیه‌ها و مساجد از این امر غفلت نکنند و مردم را در تامین امنیت تشویق و بسیج کنند.
 
آقای دانش ضمن تأکید بر نقش اصلی مردم، افزوده که تامین امنیت وظیفه نهادهای امنیتی و اطلاعاتی است و هدایت‌های لازم نیز به نهادهای مربوطه صادر شده است.
 
ناامنی و هراس از اقدامات تروریستی، همه ساله مراسم دهه محرم در افغانستان را تهدید می کند. در سال های گذشته، علیرغم تمهیداتی که از سوی دولت روی دست گرفته می شد، تروریست ها در مواردی توانستند هزینه های خونین و مرگباری را بر عزاداران تحمیل کنند. با این حال، این تهدیدها و حملات، تغییری در عزم مردم برای حضور در مراسم سوگواری دهه عاشورا ایجاد نکرده و چه بسا همه ساله بر شور و شکوه این مراسم افزوده شده است.
 
امسال نیز با وجود محدودیت های سنگینی که به دلیل شیوع کرونا در کشور حاکم است، هیأت های مذهبی به منظور برپایی مراسم سوگواری ایام محرم برگزار شده و بخش های وسیع پایتخت به مناسبت سالگرد شهادت نواده گرامی پیامبر اکرم سیاه‌پوش شده است.
 
در این میان، کابل پایتخت طی روزهای اخیر شاهد موجی از ترورهای هدفمند و راکت باری های مرگبار بوده است. این امر به اندازه ای شدید و جدی بود که حتی به جا به جایی و عزل چند مقام امنیتی هم منجر شد. با این حساب، تروریست های خون آشام در کمین اند و عزاداران حسینی هم یک هدف آسان و در دسترس در پایتختی خواهند بود که امنیت آن به شدت شکننده و رخنه پذیر است.
 
با این وجود اما برخلاف دیدگاه آقای دانش، مسئولیت اصلی تأمین امنیت عزاداران و هیأت های مذهبی در ایام محرم، بر عهده دولت و نهادهای امنیتی، کشفی و استخباراتی است. نمی توان از مردم انتظار داشت که مراسم برگزار نکنند، مناسبت های دینی را تعطیل کنند و به دلیل ناامنی در خانه بمانند.
 
در کابل ده ها هزار نیروی امنیتی مستقر هستند و همانگونه که در مناسبت های مهمی مانند لویه جرگه، سراسر شهر، امنیتی می شود، در ایام عاشورا نیز دولت وظیفه دارد تا به مسئولیت اصولی خود در زمینه تأمین امنیت مردم، عمل کند و امکان برگزاری اجتماعات مذهبی و مناسک آیینی را فراهم سازد.
 
البته بدیهی است که با توجه به شیوع کرونا، این وظیفه اصلی مردم است که باید توصیه های صحی را جدی بگیرند، ماسک بزنند، فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کنند و از برپایی مراسم در فضای سربسته و با حضور جمعیت انبوه، بدون فراهم کردن تجهیزات لازم، پرهیز کنند؛ این الگو اما درباره امنیت، قابل تعمیم نیست. امنیت مسئولیت مستقیم و اصولی دولت و نهادهای مربوطه است و اگر اراده لازم وجود داشته باشد، پایتخت با توجه به تمرکز قوای نظامی و امنیتی و استخباراتی به سادگی ایمن می شود.
 
با اینهمه نمی توان انکار کرد که همکاری مردم با دولت در زمینه برگزاری مراسم مذهبی در ایام محرم در فضایی امن و عاری از تهدید و خطر، بسیار ضروری و حیاتی است. مردم از جهات فراوانی می توانند در این زمینه، نقش ایفا کنند. نخستین اینکه آنها با ایجاد هسته های امنیتی از میان خودشان و زیر نظر دولت، امنیت را محلی سازی کنند؛ الگویی که در سال گذشته هم مورد استفاده قرار گرفت و بسیار کارآمد و مؤثر بود. دوم اینکه از طریق برقراری ارتباطات مستمر و مؤثر با نیروهای امنیتی و ایستگاه های پولیس مستقر در محلات می توانند آنان را از جریان برگزاری مراسم، ساعات شروع و پایان آن و احیانا مبدأ و مقصد دسته های عزاداری آگاه سازند و خواستار تأمین امنیت آن شوند. راه سوم هم همکاری مردم با دستگاه های کشفی و استخباراتی در حوزه نظارت بر کنش ها و واکنش های افراد و گروه ها در مناطق خطرخیز و آسیب پذیر است. مردم می توانند با برقراری ارتباط با مراکز استخباراتی، از آمد و شد افراد مشکوک به آنها اطلاع دهند و یا با اجازه و نظارت دولت، به عنوان مأموران استخباراتی محلی، عمل کنند و به تروریست ها امکان بمب گذاری و حرکت های خرابکارانه در مناطق و محلات خود را ندهند.
 
پرهیز از اختلال در نظم عمومی، توجه به توصیه ها و هشدارهای امنیتی، احتراز از سمپاشی فرقه ای و ایجاد حساسیت در قبال مراسم عزاداری، اذیت و آزار فزیکی و روانی افراد جامعه، احترام به همسایگان و شهروندان دیگر، تأمین آرامش و نظم و... هم از دیگر مواردی است که عزاداران می بایست با رعایت مسئولانه آن، هم بار و بسامد معنوی آیین پسندیده سوگواری را افزایش دهند و هم به نظم و قانون و مدنیت مورد نیاز یک جامعه شهری متمدن و امروزی، متعهد بمانند.
 
علی موسوی - جمهور