پاکستان و طالبان؛ از تحریم تا تبانی

شاه محمود قریشی؛ وزیر امور خارجه پاکستان سفر هیات طالبان به این کشور را تأیید کرد و گفت که این سفر به منظور پیشبرد گفتگوهای صلح و تامین ثبات در افغانستان انجام شده است. آقای قریشی ابراز امیدواری کرد که این سفر زمینه آغاز گفتگوهای صلح را فراهم سازد.
 
انتظار می‌رود هیات شش نفری طالبان به رهبری ملا برادر نشست‌هایی با رهبران نظامی و غیرنظامی پاکستان نیز داشته باشد.
 
این سفر هیات طالبان چند روز پس از آن صورت می‌گیرد که پاکستان در راستای تعهداتش به کارگروه ویژه اقدام مالی، شماری از اعضای رهبری طالبان از جمله ملا برادر را تحریم‌ کرد.
 
بر اساس این تحریم‌، دارایی ملا برادر و سراج‌الدین حقانی؛ رهبر فعلی شبکه حقانی همراه با شماری از اعضای این گروه، ضبط و سفرهای‌شان محدود می‌شود و حق حمل اسلحه را نخواهند داشت.
 
وزارت خارجه افغانستان، تحریم‌های پاکستان علیه رهبران طالبان را "یک پیشرفت مهم" خواند.
 
به این ترتیب، پاکستان با اعلام تحریم سران طالبان و شبکه حقانی، چند هدف را همزمان نشانه گرفت. از یکسو تلاش کرد تا ظاهرا به مصوبه شورای امنیت سازمان ملل، پس از سال ها عمل کند و به این ترتیب در شرایطی که اکنون در لیست خاکستری FATF قرار دارد، مانع از سقوط به لیست سیاه این سازمان شود. از جانب دیگر، سران اسلام آباد، در تلاشی هرچند صوری و نمادین، سعی کردند بخشی از اتهامات کابل و سایر متحدانش مبنی بر تلاش برای بازگرداندن طالبان به قدرت از طریق حمایت عریان از تروریزم را رد کنند و نشان دهند که اسلام آباد یک دولت متعهد به اصول و قواعد بین المللی است و سران طالبان را در کنار داعش و القاعده و... عناصر تروریستی می داند و تحریم می کند.
 
هدف سوم اسلام آباد و شاید مهم ترین هدف آن، احتمالا تحت فشار قرار دادن طالبان به منظور تمشیت و تأسی کامل آن گروه از دستور کار اسلام آباد برای صلح افغانستان بود. اخیرا خبرهای زیادی از تنش و تقابل در سطوح رهبری طالبان درباره صلح یا جنگ در افغانستان، منتشر شده است. منابع اغلب این خبرها هم رسانه های پاکستانی بوده اند. بدیهی است که پاکستان در این تنش ها بی طرف نیست و از همان مهره هایی حمایت خواهد کرد که بیشترین انقیاد از فرامین آی اس آی را نشان دهند. گفته می شود که ملا برادر از جمله این افراد نیست و پاکستان همواره برای مهار او به اقداماتی مانند زندان و اکنون تحریم، متوسل شده است.
 
با اینهمه، تحریم پاکستان علیه سران طالبان و شبکه حقانی در نهایت یک بازی ریاکارانه بود که خوشبینی ساده لوحانه کابل را برانگیخت. اینکه کارگروه ویژه اقدام مالی بر پایه این تحریم آیا از قرار دادن پاکستان در لیست سیاه رژیم های حامی تروریزم، دست خواهد کشید یا نه، مشخص نیست؛ اما فراخواندن ملا برادر و هیأت همراه او به پاکستان، تنها دو روز پس از اعلام «تحریم ها»ی اسلام آباد نشانگر آن است که این حربه به منظور اعمال فشار به هدف جلوگیری از گردن‌کشی های احتمالی برخی سران طالبان از جمله ملا برادر از سیاست های آی اس آی، مؤثر بوده است.
 
با همه این احوال اما هرگز نباید نسبت به تبانی محکم و عمیق پاکستان و طالبان در قبال افغانستان شک کرد. پاکستان از هم اکنون طالبان را به مثابه دولت آینده افغانستان مد نظر قرار داده است و این چیزی است که در توئیت سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در دوحه درباره اهداف سفر هیأت شش نفری آن گروه به رهبری ملا برادر به اسلام آباد نیز مشهود بود.
 
سهیل شاهین در حساب توییتری ‌اش نوشت که هیاتی سیاسی به ریاست ملا عبدالغنی برادر بر اساس دعوت وزارت خارجه پاکستان به آن کشور رفته تا در مورد فرایند صلح افغانستان، وضعیت مهاجران افغان و تسهیل سفر و تجارت گفتگو کنند.
 
فحوا و محتوای این توئیت به وضوح نشان می دهد که طالبان و پاکستان به مثابه دو دولت با همدیگر مراوده دارند و به سان دو دولت در خصوص روابط دوجانبه، توسعه همکاری ها و مسایل مبتلابه گفتگو، تفاهم و توافق می کنند.
 
نکته قابل تأمل این است که سفر سال گذشته ملا برادر و هیأت همراه او به اسلام آباد با خشم شدید کابل رو به رو شده بود؛ اما این بار، ناجیه نوری؛ سخنگوی وزارت دولت در امور صلح با تأکید بر این‌که پاکستان نقش تاثیرگذاری بر طالبان دارد و با همکاری صادقانه می‌تواند مسیر صلح را هموار کند به طور تلویحی از این سفر، استقبال کرد. این موضع در تعارضی آشکار با موضع وزارت امور خارجه درباره تحریم ملا برادر از سوی پاکستان قرار دارد و نشانگر آشفتگی در سیاست خارجی کابل در قبال پاکستان و طالبان است؛ ضمن آن‌که نشان می دهد که سفرهای ملا برادر به عنوان یک تروریست تحت تحریم بین المللی به کشورهای منطقه و جهان، حتی برای کابل هم به امری عادی تبدیل شده و دولت افغانستان با این رویداد به مثابه یک واقعیت، کنار آمده است.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور