تاجیکستان و افغانستان؛ حامی صلح، نگران طالبان

زلمی خلیلزاد؛ نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان به تاجیکستان سفر کرده و با امام‌علی رحمان؛ رییس جمهوری این کشور درباره صلح افغانستان گفتگو کرده‌است.
 
در این دیدار در مورد ابعاد مختلف وضعیت کنونی در افغانستان، به ویژه روند مذاکرات صلح بین الافغانی، همچنین مسائل مهم منطقه‌ای و جهانی بحث و گفتگو شده‌است.
 
رییس جمهوری تاجیکستان تاکید کرده که روند توسعه افغانستان و پیشبرد روابط چندوجهی با این کشور همیشه در مرکز توجه «دوشنبه» قرار دارد.
 
او افزوده که تاجیکستان از موضع دولت افغانستان در زمینه تامین امنیت و صلح و ثبات پشتیبانی می‌کند و تصریح کرده که از مذاکرات بین‌الافغانی که به این منظور صورت می‌گیرد، استقبال می‌کند.
 
بر بنیاد اعلام دولت تاجیکستان، دوطرف در این دیدار بر ضرورت تحکیم و تقویت همکاری در زمینه مبارزه مشترک علیه خطر و تهدیدهای معاصر مانند تروریزم، افراط‌گرایی، قاچاق مواد مخدر و سایر جرایم سازمان یافته فراملی تاکید کرده‌اند.
 
همانگونه که در دیدار رییس جمهوری تاجیکستان با خلیلزاد نیز مورد تأکید قرار گرفته است، صلح در افغانستان، آرزوی این همسایه شمالی است؛ زیرا یکی از کشورهایی که از استمرار جنگ و ناامنی و حضور و فعالیت گروه های تروریستی منطقه ای و بین المللی در افغانستان، آسیب دیده، تاجیکستان است.
 
دوشنبه، خواستار استقرار یک نظم و ثبات و آرامش پایدار در افغانستان است تا به این ترتیب، امنیت مرزی، تأمین شود، قاچاق مواد مخدر، مهار شود، تروریزم و افراط گرایی به ویژه در نوار مرزی افغانستان با تاجیکستان، ریشه کن شود و توسعه و پیشرفت و صلح، آینده ای صلح آمیز را برای افغانستان رقم بزند.
 
از سوی دیگر، دوشنبه در عین حال، نگران بازگشت طالبان به قدرت است. تاجیکستان متحدان سیاسی و قومی خود را در افغانستان دارد که در گذشته عمدتا جبهه ضد طالبان را تشکیل می دادند و در طول سال های جنگ با طالبان، مورد حمایت های قوی و پایدار دوشنبه بودند. بر این اساس، تاجیکستان نگران آن است که با بازگشت طالبان به قدرت، موقعیت نیروهای مورد حمایت دوشنبه در معادلات سیاسی و امنیتی افغانستان، تضعیف شود و طالبان با توجه به سابقه دولت دوشنبه در حمایت از مخالفان طالبان، به حمایت های پیدا و پنهان خود از جریان های جدایی طلب، افراط گرایان و تروریست های ضد دولتی در داخل خاک تاجیکستان، ادامه دهند.
 
حتی اگر طالبان قدرت لازم برای حمایت از جنبش های جدایی طلب و افراط گرا در داخل مرزهای ملی تاجیکستان را نداشته باشند به قدرت رسیدن یک رژیم حامی تروریزم، هرگز به نفع تاجیکستان نیست؛ زیرا از یکسو خطر تبدیل دوباره افغانستان به کانون امن تروریزم منطقه ای و بین المللی را احیا می کند و از جانب دیگر، به طور غیر مستقیم، موجب بسط و توسعه اندیشه های افراط گرایانه و جریان های اسلامی ضد دولتی در منطقه خواهد شد تا با تأسی از الگوی طالبان برای تصاحب قدرت در کشورهای متبوع خود، علیه دولت های ملی، وارد جنگ مسلحانه شوند.
 
بنابراین برای تاجیکستان، اگرچه حامی صلح و ثبات و امنیت و توسعه در افغانستان، بقای دولت کنونی، بهتر از بازگشت طالبان به قدرت است و به همین دلیل، دوشنبه در این اواخر نشان داده است که با مواضع کابل در زمینه صلح مشروط با طالبان در چارچوب نظام جمهوری و دستاوردهای پیرامونی آن، همسو و همصدا است و سفر اخیر حنیف اتمر به دوشنبه و پیشتر از آن، گفتگوی تلفونی رهبران دو کشور و نیز سفر اشرف غنی به تاجیکستان در آینده، همگی در راستای همین موضع، قابل تفسیر است.
 
سفر خلیلزاد به دوشنبه هم احتمالا به این هدف صورت گرفته تا نماینده امریکا به این همسایه شمالی افغانستان، اطمینان دهد که بازگشت طالبان به قدرت، خطری را متوجه امنیت ملی تاجیکستان نمی کند. او سعی خواهد کرد تا حمایت همسایگان افغانستان از طالبان را فراهم کند تا به بازگشت رژيم طالبان به قدرت، مشروعیت ببخشد؛ اما به نظر می رسد که این تلاش ها دست کم درباره تاجیکستان، نافرجام باقی خواهد ماند و به دلایلی که ذکر شد، تاجیکستان همچنان حامی مواضع دولت مستقر در کابل در قبال صلح با طالبان، متحد نیروهای سیاسی و قومی ضد طالبان در داخل افغانستان، و مخالف و نگران بازگشت طالبان به قدرت، باقی خواهد ماند.
 
علی موسوی - جمهور