۰

چرا نمی‌توانیم گفتگو کنیم؟

يکشنبه ۱۳ میزان ۱۳۹۹ ساعت ۱۹:۳۴
افغان ها تنها جنگجویان خوب علیه همدیگر هستند و می توانند به نیابت از کشورهای دیگر خون برادران و خواهران خود را بریزند، کشور شان را ویران کنند، روندهای توسعه و ثبات ملی را مختل کنند، جاده ها، پایه های برق، پل ها و سایر زیرساخت های حیاتی را منهدم سازند؛ اما هرگز نمی توانند بدون میانجیگری، ترغیب یا تهدید عناصر بیگانه و خارجی با همدیگر وارد گفتگوی سازنده و منطقی برای حل مسایل تاریخی شوند.
چرا نمی‌توانیم گفتگو کنیم؟
منابعی در هیأت مذاکره‌کننده دولت به بی‌بی‌سی تایید کرده‌اند که برخی کشورهای عضو گروه حامی صلح افغانستان برای رفع "اختلاف موجود میان هیات طالبان و دولت" دست به کار شده‌اند.
 
به گفته آنها، نمایندگان این کشورها برای یافتن راه حل با هیأت‌های دوطرف در تماس اند.
 
همزمان، یک عضو هیأت مذاکره کننده دولت گفته که آن‌ها طرح‌های بدیل‌شان را در مورد دو ماده اختلافی طرزالعمل کاری مذاکرات به هیأت طالبان ارائه کرده و منتظر پاسخ هستند.
 
این در حالی است که اعضای هیأت مذاکره کننده دولت و هیأت طالبان در نخستین روز دیدارشان فیصله کردند که به جز دوطرف، طرف سومی به عنوان تسهیل کننده و میانجی در جریان مذاکرات حضور نداشته باشد؛ اما از همان روزهای آغاز، گروهی متشکل از نمایندگان کشورهای قطر، آلمان، ناروی، ازبکستان و اندونیزیا در دوحه زیر نام گروه کشورهای حامی صلح افغانستان شکل گرفته است.
 
بروز چالش و حتی بن بست در روند مذاکرات میان دو دشمن در حال جنگ آنهم برای پیدا کردن راه حلی صلح آمیز برای جنگی ۴۰ ساله، در هر جای دیگر جهان هم امری طبیعی و اجتناب ناپذیر است.
 
درباره روند صلح دولت و طالبان نیز پیش بینی می شد که گفتگوها در فضایی بسیار سنگین به دشواری پیش برود و دستاوردها اندک باشد؛ اما وضعیت جاری که منجر به دخالت طرف های ثالث برای میانجی گری شده، خطر شکست مذاکرات در همین ابتدای راه را تقویت می کند.
 
شکست مذاکرات به دلیل فاصله عمیق نظام های ارزشی و ایدئولوژيک دوطرف، نامحتمل نیست؛ اما دخالت طرف های ثالث در این روند، ماهیت به اصطلاح «بین الافغانی» آن را زیر سؤال می برد، استقلال مذاکرات را به چالش می کشد، خطر تحمیل خواسته ها و اهداف و منافع غیر مشروع قدرت های خارجی را افزایش می دهد و مهم تر از همه اینکه تجربه های ناموفق پیشین را که عمدتا با دخالت گسترده خارجی ها به دست آمده، دوباره احیا خواهد کرد.
 
اینکه در ابتدای مذاکرات صلح، دوطرف توافق کردند که هیچ «عنصر خارجی»‌ و طرف سومی در روند مذاکرات، دخالت نداشته باشد، مایه امیدواری بود؛ امید به اینکه افغان ها سرانجام می توانند در فضایی عاری از اعمال نفوذ و نظر خارجی ها به طور مستقیم و بلاواسطه، مشکلات شان را حل کنند و برای آینده سیاسی شان، تصمیم بگیرند.
 
این امید خوش بینانه اولیه اما در حال رنگ باختن است و پیش بینی می شود که با دخالت عناصر خارجی و قدرت های ذینفع در بازی جنگ و صلح افغانستان، این روند از مسیر اصلی خود به عنوان گفتگوی بین افغان ها خارج شود و تجربه توافقاتی مانند بن بار دیگر تکرار گردد.
 
نکته ناامیدکننده مهم این است که این رویداد یکبار دیگر، یادآور این واقعیت تلخ است که افغان ها تنها جنگجویان خوب علیه همدیگر هستند و می توانند به نیابت از کشورهای دیگر خون برادران و خواهران خود را بریزند، کشور شان را ویران کنند، روندهای توسعه و ثبات ملی را مختل کنند، جاده ها، پایه های برق، پل ها و سایر زیرساخت های حیاتی را منهدم سازند؛ اما هرگز نمی توانند بدون میانجیگری، ترغیب یا تهدید عناصر بیگانه و خارجی با همدیگر وارد گفتگوی سازنده و منطقی برای حل مسایل تاریخی شوند.
 
آنچه درباره روند جاری در قطر رخ داده، همچنین این برداشت را تأیید می کند که طرف های مذاکره، از استقلال لازم در برابر اعمال نفوذ پیوسته و مستمر قدرت های خارجی برخوردار نیستند و در واقع، این روند، پیش از آنکه فرصتی تاریخی برای حل مسایل و مخاصمات دیرینه و خونین میان دوطرف افغان باشد، امکانی تازه برای مداخلات همیشگی قدرت های رقیب و متخاصم برای کسب امتیاز و منافع در رویدادهای آینده سیاسی و امنیتی در کشور است.
 
به جز اراده خارجی ها برای دخالت، و نیز وابستگی شدید طرف های مذاکره کننده به خارجی ها به مثابه نیروهای نیابتی آنها، عامل دیگری که مانع از گفتگوهای سازنده افغان ها با همدیگر می شود، این تصور ویرانگر است که از راه جنگ می توانیم به پیروزی برسیم و گفتگو نشانه ضعف و استیصال و شکست در خاکریزهای نبرد است.
 
در روند قطر نیز طالبان قویا تصور می کنند که آنها «پیروز» جنگ هستند و دولت از سر ناگزیری و به دلیل عدم توانایی در مقابله با آن گروه در عرصه نبرد، تن به مذاکره داده است.
 
امضای توافقنامه صلح میان طالبان و امریکا هم این تصور را در آن گروه تقویت می کند و به همین دلیل، پیش بینی نمی شود که طالبان از خواسته های کلیدی خود در مذاکرات، کوتاه بیایند؛ به ویژه اینکه چنین خواسته هایی همزمان خواسته رژيم های حامی تروریزم در منطقه نیز هست.
 
با توجه به این وضعیت، حتی اگر مذاکرات جاری در قطر، شکست هم نخورد، احتمال تحقق آمال و آرزوهای مردم افغانستان در نتیجه آن، بسیار ضعیف است؛ زیرا دخالت عناصر خارجی در این روند، عملا امکان چنین رویدادی را سلب می کند.
 
محمدرضا امینی - جمهور
نام شما

آدرس ايميل شما
نظر شما *

پربازدیدترین