عمران خان در راه کابل؛ سوغات همسایه چیست؟

25 عقرب 1399 ساعت 15:56

قرار است عمران خان؛ نخست وزیر پاکستان، به زودی راهی کابل شود؛ سفری که به دعوت اشرف غنی صورت می گیرد؛ اما هرگز انتظار نمی رود که کاملا دوستانه و عاری از تنش باشد.


روابط کابل با همسایه به جز دوران سلطه رژيم طالبان، هرگز گرم و دوستانه نبوده است؛ اما آنچه اکنون جریان دارد، شاید یکی از سردترین فصل های تاریخ چندده ساله روابط دو کشور باشد.
 
افغانستان طی چند ماه اخیر سرگرم نبردی مرگبار و جانفرسا با تروریزم و طالبان است. گروه های در حال جنگ با دولت افغانستان به باور مقام های امنیتی افغان، مستقیما از سوی پاکستان حمایت می شوند و نیروهای نیابتی رژيم اسلام آباد علیه دولت افغانستان محسوب می شوند؛ دولتی که متحد استراتژيک هند است و همین برای پاکستانی ها کافی است تا با آن بجنگند.
 
به تازگی سخنگوی ارتش پاکستان در اظهار نظری جنجالی بدون ارائه هیچگونه مدرکی مدعی شده که هند از خاک افغانستان برای حمله به پاکستان، استفاده می کند؛ اتهامی تکراری که قویا از سوی دستگاه دیپلماسی کابل، تکذیب شد و وزارت امور خارجه، خواستار بررسی بین المللی آن گردید.
 
اما این تنها پاکستان نیست که مدام به کابل اتهام می بندد. در جانب مقابل، مقام های دولت افغانستان نیز همه روزه از تریبون های رسمی با انتشار و افشای مدارک و مستندات، ادعا می کنند که نیروهای تروریستی مورد حمایت پاکستان، عامل حملات مرگبار در کابل و ولایت ها هستند.
 
به تازگی وزارت امور داخله اعلام کرده که حدود ۵۰۰ ستیزه جوی پاکستانی متحد طالبان در جنگ های اخیر در هلمند و قندهار کشته شده اند.
 
در چنین شرایطی قرار است عمران خان؛ نخست وزیر پاکستان، به زودی راهی کابل شود؛ سفری که به دعوت اشرف غنی صورت می گیرد؛ اما هرگز انتظار نمی رود که کاملا دوستانه و عاری از تنش باشد.
 
دولت افغانستان از مواضع اسلام آباد در قبال صلح با طالبان نیز عمیقا خشمگین است و خشونت های خونبار جاری در کشور را بخشی از این مواضع برای تسهیل سقوط دولت مرکزی و به قدرت رساندن طالبان می داند.
 
افزون بر آنکه رویدادهای مرگبار اخیر در کابل با توجه به حضور چهره های ضد پاکستانی بسیار پرنفوذ در دولت جدید افغانستان، بر حساسیت دیدار قریب الوقوع رهبران دو کشور می افزاید. با در نظرداشت جو ملتهب امنیتی و اجتماعی در افغانستان، پیش بینی می شود مقام های کابل، عمران خان را تحت فشار قرار دهند تا در رویکرد اسلام آباد در حمایت از تروریزم، تجدید نظر کند.
 
بن بست در روند صلح دولت با طالبان در دوحه هم یکی دیگر از مسایل عمده است؛ رویدادی که دولت و طالبان، یکدیگر را عامل آن می دانند؛ اما به نظر می رسد که این بن بست، ریشه های عمیق تری در تنش های دیرپا میان کابل و اسلام آباد دارد. بنابراین، صلح باید ابتدا میان دو کشور همسایه، شکل بگیرد و به تبع آن، نیروهای نیابتی پاکستان به شمول طالبان، در چارچوب یک روند صلح داخلی، شامل شوند.
 
نکته مهم دیگر اظهارات ماه ها پیش عمران خان درباره لزوم تشکیل دولت موقت در افغانستان است؛ موضعی که اگرچه بعدها از سوی حکومت پاکستان به نحوی توجیه سیاسی شد؛ اما با توجه به تحولات سیاسی و امنیتی هفته های اخیر، تصور نمی شود که به طور کامل و برای همیشه از دستور کار سران اسلام آباد، خارج شده باشد.
 
میزبانی گرم و بی سابقه پاکستان از عبدالله عبدالله و به دنبال آن، پذیرایی از گلبدین حکمتیار به عنوان «نخست وزیر افغانستان» این مدعا را تأیید می کند. موضع گیری های جنجالی گلبدین در اسلام آباد و کابل علیه دولت مرکزی افغانستان و درخواست صریح او برای تشکیل دولت موقت به مثابه «تنها راه» حل بحران، نشان می دهد که این خواسته، دیکته پاکستانی ها بوده است. در پی آن دیدارها و اظهار نظرها در کابل بسیاری از ناظران، درباره خطر استفاده پاکستان از حکمتیار در میدان های صلح و جنگ، هشدار دادند؛ هشداری که یادآور نقش منفی و مرگبار رهبر حزب اسلامی در سال های پس از پیروزی مجاهدین است.
 
میزبانی بی سابقه از عبدالله هم به این معنا تفسیر شد که پاکستان با سرمایه گذاری روی آن بخش از عقبه سیاسی جمعیت اسلامی به عنوان نیرویی که در زمان جنگ علیه شوروی، مورد حمایت مستقیم اسلام آباد بود، سعی می کند حمایت سران این حزب از دولت موقت به رهبری طالبان یا یک عنصر مورد تأیید طالبان را به دست آورد و دولت مرکزی را تضعیف یا ساقط کند.
 
اگرچه آقای عبدالله پس از آن، با وجود دیدارهای پیوسته با حامد کرزی به عنوان یکی دیگر از حامیان دولت موقت، صریحا تشکیل دولت موقت به عنوان راهی برای عبور از بحران را رد کرد.
 
با توجه به این مسایل، انتظار نمی رود عمران خان با یک سوغات دلگرم کننده و ارزشمند، راهی کابل شود. سفر او به احتمال قوی در چارچوب همان برنامه ها و در راستای همان اهدافی صورت می گیرد که در قالب سفرهای عبدالله و حکمتیار به پاکستان و نیز صلح امریکا و طالبان، طراحی شده است.
 
علی موسوی - جمهور


کد مطلب: 133448

آدرس مطلب: https://www.jomhornews.com/fa/note/133448/

جمهور
  https://www.jomhornews.com