از ماه ها پیش این گمانه در رسانه های داخلی مطرح بوده است که اشرف غنی مانع از پیشرفت روند صلح می شود؛ زیرا این روند را که از سوی امریکا به پیش برده شد و معمار اصلی آن زلمی خلیلزاد است تهدیدی جدی برای قدرت و آینده سیاسی خود می داند.

صدیق صدیقی؛ سخنگوی رئیس ‌جمهوری، گزارش نیویارک تایمز درباره نقش اشرف غنی در عدم پیشرفت روند صلح را بی‌اساس خوانده است.
 
در گزارش نیویارک تایمز به نقل از منابعی آمده که با وجود توافق احتمالی طالبان و هیأت مذاکره‌کننده افغانستان درباره سازوکار مذاکرات، اشرف غنی نگذاشته که هیأت مذاکره‌کننده با آن توافق کند و این روند پیشرفت داشته باشد.
 
سخنگوی آقای غنی گفته است: "رئیس ‌جمهور اشرف غنی همواره تلاش‌هایی را در راستای تحرک بخشیدن به گفتگوهای صلح رهبری نموده است. رئیس ‌جمهور کشور با آزادسازی پنج هزار زندانی طالب، یک گام شجاعانه‌ای را به منظور سرعت بخشیدن به گفتگوهای صلح برداشت؛ حسن نیتی که با تاسف از سوی طالبان پاسخ مثبت داده نشد."
 
اعلامیه می‌افزاید که پاسخ طالبان "افزایش بی‌سابقه خشونت علیه مردم افغانستان" بود.
 
آقای صدیقی افزوده که هیأت‌های مذاکره‌کننده تاکنون روی ۲۱ ماده اصول راهنمای مذاکرات توافق کرده‌اند؛ اما در مقدمه این رهنمود "بعضی موضوعات نیاز به وضاحت بیشتر دارد".
 
از ماه ها پیش این گمانه در رسانه های داخلی مطرح بوده است که اشرف غنی مانع از پیشرفت روند صلح می شود؛ زیرا این روند را که از سوی امریکا به پیش برده شد و معمار اصلی آن زلمی خلیلزاد است تهدیدی جدی برای قدرت و آینده سیاسی خود می داند؛ اما این نخستین بار است که یک رسانه معتبر امریکایی رسما این برداشت را تأیید می کند و می گوید که اشرف غنی عامل اصلی بن بست کنونی در روند صلح محسوب می شود.
 
اینکه آقای غنی پنج هزار زندانی طالبان را آزاد کرد؛ اگرچه همواره از سوی سخنگویان ارگ ریاست جمهوری و دیگر ادارات دولتی افغانستان، به عنوان نشانه ای جدی از عزم و اراده استوار رییس جمهوری برای رسیدن به صلح تلقی می شود؛ اما واقعیت این است که حتی همان تصمیم هم در ابتدای امر زمانی که توافقنامه دوحه میان امریکا و طالبان امضا شد، با واکنش تند ارگ ریاست جمهوری، مواجه شد و ارگ اعلام کرد که تصمیم گیری درباره سرنوشت زندانیان طالبان، در حیطه اختیارات دولت افغانستان است نه یک کشور خارجی.
 
با این حال، پس از ماه ها ایستادگی سرانجام آقای غنی مجبور شد با برگزاری یک جرگه صوری به این تصمیم مشروعیت ببخشد، از مسئولیت های حقوقی و تاریخی آن، رهایی یابد و دروازه زندان ها را به روی زندانیان طالبان به ویژه صدها تروریست خطرناک، قاچاقچیان بزرگ مواد مخدر و رهبران دسته های قدرتمند مافیایی باز کند.
 
این در شرایطی بود که امریکا و طالبان، روی کاغذ و به صورت رسمی هیچ شرطی را مبنی بر استقرار آتش بس یا کاهش خشونت قبول نکردند و تنها در موضع گیری های سیاسی و رسانه ای بر این موضوع تأکید ورزیدند.
 
به این ترتیب، آزادی زندانیان که امروزه از آن به عنوان گام بزرگ اشرف غنی برای نشان دادن اراده و حسن نیت خود نسبت به صلح، تفسیر می شود، مثل آنچه اکنون در دوحه جریان دارد، یک تصمیم تحمیلی بود که آقای غنی هیچ تمایلی به انجام آن نداشت.
 
درباره بن بست ایجادشده در روند مذاکرات دوحه نیز به نظر می رسد که همه راه ها به آقای غنی ختم می شود. یعنی تا زمانی که او قادر به مقاومت باشد، مانع از تحقق خواسته های امریکا و طالبان خواهد شد و اجازه نخواهد داد که این روند دست کم بر بنیاد نموداری پیش برود که میان امریکا و طالبان، توافق شده و عملا به ضرر دولت افغانستان و ریاست جمهوری آقای غنی است.
 
ارزیابی های ناظران، حاکی است که به احتمال قوی تا پایان دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، این بن بست پا بر جا خواهد ماند تا پس از آن با ریاست جمهوری بایدن، بر بنیاد راهبرد او درباره صلح و جنگ با طالبان، سیاست های مقتضی، روی دست گرفته شود.
 
افزون بر این، تصور می شود که مخالفت آقای غنی با سازوکار مورد توافق امریکا و طالبان برای مذاکرات صلح، و نیز خشونت های لجام‌گسیخته طالبان، نتیجه یگانه ای در پی دارد و آن تمدید و تشدید بن بست در روند مذاکرات دوحه است؛ زیرا ارگ ریاست جمهوری می گوید که دولت ۵ هزار زندانی را آزاد کرد تا آتش بس برقرار و از حجم خشونت ها کاسته شود؛ اما طالبان پاسخ این اقدام را با خون و خشونت دادند و وضعیت را بدتر کردند. حلقات نزدیک به طالبان هم معتقد اند که خشونت های کنونی، ناشی از ممانعت و مخالفت اشرف غنی در زمینه پیشرفت روند صلح است و تا زمانی که او حاضر به همکاری صادقانه در این زمینه نشده، آنها مجبور اند از راه اعمال فشار نظامی، خواسته خود را پیش ببرند.
 
در این میان، امریکا بر یک دوراهی قرار گرفته است؛ از یکسو نمی تواند به طور آشکار در برابر دولتی قرار بگیرد که خود به وجود آورده و از جانب دیگر، در پی اعمال مفاد توافقنامه دوحه تا پایان مأموریت ترامپ در کاخ سفید است.
 
محمدرضا امینی - جمهور