این برای استراتژی توسعه طلبانه و امپریالیستی اسلام آباد کافی است که یک دولت همسو با پاکستان در کابل روی کار بیاید؛ زیرا پروژه به قدرت رساندن یک رژيم سرسپرده و صد در صد دست نشانده، شکست خورده و امارت دیگر قابل احیا نیست.

ارتش پاکستان اعلام کرده که اسلام‌آباد هرگز از سلطه طالبان بر افغانستان و وضعیتی که افغانستان را به دهه 90 میلادی ببرد، حمایت نمی‌کند. بابر افتخار؛ سخنگوی ارتش پاکستان اذعان کرده که افغانستان امروز دیگر مانند دهه ۹۰ میلادی نیست و نظام ضعیفی ندارد که بتوان به آسانی بر آن سلطه پیدا کرد و همزمان (مواضع) پاکستان نیز تغییر کرده و این هرگز ممکن نیست.
 
او افزوده که اسلام‌آباد تلاش کرده تا از نفوذ خود بر طالبان در زمینه پیروی این گروه از نقشه راه گفتگوهای صلح استفاده کند. به گفته او رهبران افغانستان نیز به این تلاش پاکستان اذعان دارند و آگاه‌اند که اسلام‌آباد صادقانه برای تسهیل روند صلح تلاش می‌کند.
 
او تاکید کرده‌است: «پاکستان طرفدار هیچ گروه خاصی در افغانستان نیست و هدف نهایی ما برقراری صلح در این کشور همسایه است؛ زیرا تحقق این مهم برای پاکستان و تمام کشورهای منطقه سرنوشت‌ساز تلقی می‌شود.»
 
در اینکه پاکستان از هیچ گروه خاصی در افغانستان حمایت نمی کند، عمیقا تردید وجود دارد. این قابل انکار نیست که طالبان پیاده نظام ارتش پاکستان و نیروی نیابتی آن کشور در افغانستان هستند و این گروه از حمایت های قوی و پایدار پاکستان برخوردار می باشد.
 
اما این می تواند با این هدف که طالبان باید همه قدرت سیاسی را در افغانستان در اختیار داشته باشند، متفاوت باشد.
 
اگرچه روی کار آوردن یک رژيم دست نشانده اسلام آباد در کابل، رویای دیرینه رهبران سیاسی و نظامی پاکستان از گذشته تاکنون بوده؛ اما همان گونه که بابر افتخار هم اذعان کرده، وضعیت کنونی با آنچه در دهه ۹۰ جریان داشت، کاملا متفاوت است.
 
درست است که در حال حاضر یک دولت قوی و پایدار با یک پشتوانه نظامی قدرتمند و غیر قابل شکست، بر سر کار نیست؛ اما در ۲۰ سال گذشته، تغییرات شگرفی رخ داده که بازگشت به دهه ۹۰ را برای کشورهای سلطه جویی مانند پاکستان، عمیقا دشوار می سازد.
 
در ۲۰ سال اخیر بسیاری از اقوام و مذاهب و جریان های سیاسی، سهمی قابل اعتنا در قدرت یافته اند؛ سهمی که برای بسیاری از آنها هرگز پیش از این سابقه نداشته و تجربه نشده است. این بازگشت پذیر نیست و نمی توان به سادگی و با تحمیل یک رژیم تک قومی، اقتدارگرا و تمامیت خواه، این نظم سیاسی تازه را دگردیس کرد و وضعیت را به همان شرایطی بازگرداند که پیش از تحولات ۲۰ سال گذشته وجود داشت.
 
در این شکی نیست که هنوزهم ارکان اصلی قدرت سیاسی در اختیار یک قوم خاص است؛ اما آنها تصمیم گیرنده نهایی نیستند و نمی توانند مقدرات مملکت را بر پایه اراده یکجانبه قومی، مدیریت کنند. آنان مجبور اند در کابینه، شورای ملی، ولایات، بخش های نظامی و امنیتی، ادارات ملکی و سایر عرصه ها و زمینه های حیات سیاسی و اجتماعی افغانستان، سهمی هرچند غیر عادلانه و نامتوازن را برای اقوام دیگر نیز در نظر بگیرند. این به معنای یک تغییر است؛ تغییری که هیچگاه در گذشته نمونه مشابه آن وجود نداشته است.
 
با این حساب، پاکستان هم ظاهرا به این نتیجه رسیده است که طالبان به مثابه یک تشکل قومی- مذهبی خاص نمی توانند نماینده تمام مردم افغانستان باشند. آنها تنها می توانند بخشی از قدرت باشند و این تغییری بسیار مهم در دیدگاه استراتژيک اسلام آباد در قبال افغانستان است.
 
در ماه های اخیر چندین نفر از سران سیاسی و جهادی سابق به اسلام آباد دعوت شده اند. عبدالله عبدالله، گلبدین حکمتیار، کریم خلیلی و اخیرا نیز احمدولی مسعود. این نشان می دهد که پاکستان برای تشکیل یک دولت فراطالبانی تلاش می کند؛ دولتی که البته از نظر اسلام آباد، طالبان باید در آن قدرت اصلی و هسته مرکزی حکومت باشند و سایرین در پیرامون قرار بگیرند.
 
این برای استراتژی توسعه طلبانه و امپریالیستی اسلام آباد کافی است که یک دولت همسو با پاکستان در کابل روی کار بیاید؛ زیرا پروژه به قدرت رساندن یک رژيم سرسپرده و صد در صد دست نشانده، شکست خورده و امارت دیگر قابل احیا نیست.
 
با این حساب، موضع گیری سخنگوی ارتش پاکستان را می توان مثبت ارزیابی کرد؛ اگرچه هنوز برای ایجاد تغییرات بنیادین در راهبرد هژمونیک همسایه جنوبی نسبت به افغانستان، راه درازی در پیش است.
 
محمدرضا امینی - جمهور