چرا روسیه و امریکا از دولت موقت حمایت می‌‌کنند؟

روسیه اعلام کرد که از ادغام طالبان در دولت موقت افغانستان حمایت می‌کند.
 
اعلام موضع دولت روسیه همزمان است با نزدیک شدن ضرب‌الاجل خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان در ماه می سال جاری میلادی. با آنکه مقام‌های امریکایی و نیروهای ناتو از احتمال تاخیر این ضرب‌الاجل سخن گفته‌اند؛ اما وزیر خارجه امریکا اخیرا در نامه‌ای به اشرف غنی گفت که ممکن است این تصمیم امریکا پا برجا بماند.
                                                                    
در این نامه همچنین به سرعت بخشیدن روند صلح با طالبان و تشکیل "دولت فراگیر" تاکید و درباره بدتر شدن وضعیت امنیتی در افغانستان هشدار داده شده است.
 
همچنین قرار است نشستی درباره صلح افغانستان در هفته آینده (۱۸ مارچ) در مسکو برگزار شود.
 
ماریا زاخارووا؛ سخنگوی وزارت خارجه گفته است: "ایجاد یک دولت موقت فراگیر راه‌ حلی منطقی برای ادغام طالبان در فضای مسالمت‌آمیز سیاسی افغانستان است".
 
او اما اضافه کرد که این تصمیم باید توسط خود افغان‌ها گرفته شود.
 
حمایت روسیه از تشکیل دولت موقت و حضور طالبان در آن به نحو کم سابقه ای همسو با همان موضعی قرار گرفته است که امریکا از آن حمایت می کند و در نامه اخیر آنتونی بلینکن به اشرف غنی نیز مورد تأیید و تأکید قرار گرفته است.
 
دلیل مواضع یگانه دو قدرت متخاصم درباره یک مساله مشترک چیست؟ آیا اهداف روسیه و امریکا از تشکیل دولت موقت و بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، یکی است؟ آیا این بدان معناست که یک اراده جهانی برای پایان جنگ افغانستان شکل گرفته است؟
 
در این شکی نیست که وضعیت در افغانستان به گونه ای است که جز با تشکیل یک سیستم سیاسی تازه، امکان ایجاد تغییر و عبور از این شرایط وجود ندارد.
 
نظام کنونی افغانستان، بدون حضور طالبان تشکیل شد و این اشتباهی راهبردی بود که امریکا و زلمی خلیلزاد مرتکب شدند و اینک پس از ۲۰ سال ایالات متحده و خلیلزاد در صدد جبران آن برآمده اند؛ بی اعتنا به اینکه مردم افغانستان چه هزینه های سنگینی برای این اشتباه مهلک پرداختند.
 
با این حال، رسیدن به این نتیجه که عبور از وضعیت جاری تنها با تشکیل یک دولت تازه، ممکن است، امریکا و روسیه را در یک موضع قرار داده؛ اما این لزوما به آن معنا نیست که دو دشمن سنتی و دیرینه، اهداف مشترکی را دنبال می کنند.
 
امریکا با تشکیل دولت موقت و بسترسازی برای شرکت دادن طالبان در قدرت سیاسی، در صدد پیدا کردن راهی آبرومندانه برای خروج نظامیان خود از افغانستان است. ضمن آنکه مشخص نیست که آیا طالبان در درازمدت نیز امتیازهایی را برای استمرار سلطه غیر مستقیم امریکا بر افغانستان در چارچوب توافقنامه دوحه در نظر گرفته اند یا نه؛ با این حال، مقام های پیشین و کنونی امریکایی بارها گفته اند که امریکا با وجود تعهد به خارج کردن نیروهایش از افغانستان، به حضور محدود و حفظ سیطره استخباراتی خویش ادامه خواهد داد.
 
در مقابل، روسیه اما در صدد است تا با استفاده از این فرصت با طالبان روابط استراتژیک برقرار کند و ضمن حمایت همه جانبه از آن گروه و دولت آینده به رهبری آن، هم به سلطه نظامی ناتو و امریکا بر منطقه راهبردی افغانستان پایان دهد و در مقابل، هژمونی احیاشده خود را گسترش دهد و هم با استفاده از قدرت طالبان به مصاف تهدیدهایی مانند داعش برود که به طور مستقیم، امنیت ملی و نفوذ منطقه ای مسکو را هدف قرار می دهد.
 
روسیه در عین حال، در طول این سال ها با دولت کابل، روابط نسبتا سرد و غیر دوستانه ای داشته است و دولت افغانستان که مورد حمایت غرب است و توسط غربی ها ایجاد شده، در دو نشست قبلی به میزبانی روسیه، به طور رسمی شرکت نکرد تا نشان دهد که مایل به احیای نفوذ روسیه در افغانستان نیست.
 
با این حساب، مسکو در نظر دارد با حمایت از طالبان، دولت کابل را تضعیف کرده و تمهیدات لازم برای برکناری آن را فراهم سازد.
 
در همین راستا در سال های گذشته، اتهام های سنگینی بر روسیه مبنی بر حمایت نظامی از طالبان، وارد شده است؛ اتهام هایی که همواره از جانب روس ها رد شده است.
 
روابط راهبردی مسکو با اسلام آباد و نیز همسویی روسیه با چین و ارتباطات پیچیده و گسترده هردو قدرت با پاکستان، حمایت روس ها از طالبان را قابل توجیه می سازد.
 
با توجه به این مسایل، اگرچه روسیه و امریکا هر دو از ایجاد دولت موقت برای رسیدن به صلح پایدار در افغانستان حمایت می کنند؛ اما اهداف دو قدرت رقیب از این امر، نه تنها یکی نیست؛ بلکه چه بسا با هم در تقابل و تضاد قرار دارد.
 
در این میان، در خوش بینانه ترین حالت، می توان امیدوار بود که این موضع مشترک میان قطب های قدرت در شرق و غرب در نهایت موجب پایان ده ها سال جنگ و بحران در افغانستان شود و نظم و آتش بس و آرامش پایدار را به ارمغان آورد.
 
علی موسوی - جمهور