انتخاب دشوار خبرنگاران: حفظ جان یا آزادی بیان

شرایط برای خبرنگاران، رسانه ها و کارمندان رسانه ای روز به روز بدتر می شود. تهدیدهایی که ماه هاست عملیاتی شده و تاکنون ده ها خبرنگار و کارمند رسانه ای را به کام مرگ فرستاده، اکنون بی هیچ پرده پوشی و خویشتن داری از سوی طرف های درگیر ابراز می شود.
 
روز سه شنبه (۱۵ ثور) ذبیح‌الله مجاهد؛ سخنگوی طالبان‌ به شماری از رسانه‌ها هشدار داد که "ابزار پروپاگندای حکومت افغانستان" شده‌اند و "در صورت دوام همچو کار، مسئولیت اقدامات بعدی به مسئولین و کارمندان رسانه برخواهد گشت".
 
همزمان یک نماینده غزنی در مجلس به نقل از احمدضیا سراج؛ رئیس امنیت ملی نوشت :"تبلیغات بعضی از تلویزیون‌ها به نفع طالبان شوکه کننده است. این آزادی بیان نیست. سوء‌ استفاده از آزادی بیان است‌. تحمل نمی‌کنیم".
 
اما اداره امنیت ملی این اظهارات را "به دور از واقعیت‌، تحریف‌شده و منحرفانه" خوانده است.
 
صرف نظر از اینکه در جلسه سری مجلس نمایندگان با مقام های امنیتی چه گذشته، هم دولت و هم طالبان در به وجود آمدن این وضعیت وخیم، قصور یا تقصیر دارند.
 
واقعیت این است که تهدیدها و ترورها مستقیما کارمندان رسانه، خبرنگاران و تحلیلگران رسانه ای را آماج قرار می دهد و بی تردید شرایط حتی از این نیز بدتر خواهد شد.
 
یک روز پس از انتشار تهدیدهای منسوب به دولت و طالبان، یک گوینده پیشین تلویزیون، در خیابانی در قندهار آماج تیراندازی قرار گرفت و کشته شد.
 
این نشان می دهد که خبرنگاران میان دو انتخاب دشوار قرار گرفته اند: حفظ جان یا آزادی بیان.
 
آزادی بیان اما برخلاف بیانیه های تبلیغاتی سفارتخانه های خارجی، دیگر هیچ حامی‌ای ندارد. حتی اگر نقل قول منسوب به رییس امنیت ملی، نادرست باشد، دولت درهم‌شکسته اشرف غنی، نه اراده ای برای حمایت و حفاظت از خبرنگاران و رسانه ها دارد و نه توان آن را.
 
بر هیچکس پوشیده نیست و گزارش های رسمی سازمان های ملی و بین المللی حامی رسانه ها هم نشان می دهد که نهادهای امنیتی دولت افغانستان در کنار گروه های ستیزه جوی تروریستی مانند طالبان، طی سال های گذشته همواره تهدیدی علیه خبرنگاران و از نیروهای محدودکننده آزادی بیان بوده اند.
 
اکنون که نیروهای خارجی در حال ترک افغانستان هستند، آزادی بیان حتی به اندازه یک پروژه آب و نان دار برای جلب کمک های بین المللی توسط دولت کابل، اهمیت و جذابیت ندارد؛ زیرا اولویت های مهم تر دیگری وجود دارد که نیازمند اختصاص بودجه و هزینه کردن پول است؛ اولویت هایی که بقا و حیات دولت کنونی به آنها بستگی دارد.
 
از سوی دیگر، حتی این خطر وجود دارد که حلقاتی غیر از طالبان نیز به منظور بدنام کردن آن گروه و نشان دادن جدیت تهدیدهایی که پس از خروج قوای خارجی، آزادی بیان و سایر دستاوردهای ۲۰ سال گذشته را هدف می گیرند، خبرنگاران و کارمندان رسانه ای را آماج قرار دهند. ترور افرادی مانند یما سیاوش که مشاور بانک مرکزی بود و ابهامات زیادی درباره آن وجود دارد و هیچ مرجعی حاضر به پاسخگویی مسئولانه به این پرسش ها و ابهام ها نشده، این گمانه را تقویت می کند.
 
بنابراین، خبرنگاران باید به تنهایی و بدون هیچ حامی و حافظی، خود مسئولیت مستقیم جنگیدن برای آزادی بیان را بر عهده بگیرند و پیوسته قربانی بدهند. البته در این میان، راه دومی نیز وجود دارد و آن، ترجیح حفظ جان بر پاسداری از آزادی بیان است. این عاقلانه تر است و در شرایطی که هردو طرف جنگ، یا اراده و توان حمایت از امنیت خبرنگاران را ندارند و یا مستقیما آنها را دشمن می دارند و بخشی از نیروهای طرف متخاصم به حساب می آورند و بی محابا آماج ترور قرار می دهند، دیگر راهی جز ترجیح حفظ جان بر آزادی بیان باقی نمی ماند.
 
در این میان اما شرم این شکست برای کسانی است که در ۲۰ سال گذشته به نام آزادی بیان، پروژه و پول گرفتند و همواره کار عظیم جامعه رسانه ای و خبرنگاران بی پناه افغان را به حساب کارنامه کاذب و افتخارات مجعول خودشان نوشتند.
 
سفارتخانه های خارجی نیز همانند همه سال های تلخی که خبرنگاران قربانی دادند، کشته شدند و در راه هدفی که برگزیده بودند، جان سپردند، از این پس هم پیوسته، بیانیه صادر خواهند کرد و جنایت های ضد انسانی دشمنان آزادی و آگاهی را محکوم می کنند. در این میان اما چیزی برای خبرنگاران تغییر نخواهد کرد؛ زیرا آزادی بیان و دستاوردهای بی بدیل خبرنگاران و رسانه گران، پیش از این در تبانی ننگین تروریست ها و ضد تروریست ها در پشت درهای بسته هوتل شرایتون قطر، مورد معامله قرار گرفته و دولت از هم‌گسیخته کابل، منفعل‌تر از آن است که برخلاف این معامله، عمل کند.

نرگس اعتماد - جمهور