جو بایدن در نامهای درباره وضعیت افغانستان به کنگره امریکا گفتهاست که کشورش کمکهای بشردوستانه و انکشافی خود را به افغانستان حفظ میکند و در کنار آن حمایت دولت امریکا از نیروهای امنیتی و حقوق زنان و دختران افغان نیز ادامه مییابد.
او همچنین از کشورهای منطقه به خصوص پاکستان خواستهاست تا اقدامات بیشتری را در زمینه حمایت از تامین صلح و ثبات در افغانستان انجام دهند.
بایدن در این نامه بار دیگر مدعی شده که امریکا به اهدافی که پای این کشور را به افغانستان کشاند، دست یافتهاست.
به گفته او، با خروج نیروهای امریکایی، واشنگتن از تهدیدهای تروریستی در افغانستان چشمپوشی نخواهد کرد و به خاطر جلوگیری از ظهور مجدد این تهدیدها، امریکا تواناییهای خود را در بخش مبارزه با تروریزم در منطقه تنظیم میکند.
در نامه بایدن آمدهاست که واشنگتن حکومت افغانستان و طالبان را به خاطر تعهداتشان مبنی بر اجازهندادن به تروریزم برای تهدید کردن ایالات متحده نیز پاسخگو قرار خواهد داد.
نامه بایدن اما حاوی تکرار مکررات است و هیچ تعهد قابل تضمینی که بتواند به نگرانی های ملموس و جاری در جهت تغییر وضعیت فاجعه بار افغانستان پاسخ دهد در آن وجود ندارد.
بایدن می گوید که حمایت امریکا از نیروهای امنیتی افغانستان ادامه دارد. این در حالی است که او در اوج قدرت طالبان به نیروهای امریکایی دستور داد افغانستان را ترک کنند. نظامیان امریکایی نیز تجهیزات حساس و کاربردی خود را از افغانستان خارج می کنند و آن بخش از ابزارهایی که قابل انتقال نیست یا ارزش و کاربردی ندارد توسط امریکایی ها معدوم و منهدم می شود.
طالبان همه روزه ولسوالی ها را ساقط می کنند و دولت مرکزی را به شدت در تنگنا قرار داده اند؛ اما بایدن، استولتنبرگ و دیگر رهبران امریکایی و ناتو همچنان از ادامه حمایت از نیروهای امنیتی و دولت افغانستان سخن می گویند. این حمایت چیست و چه زمانی قرار است صورت بگیرد؟
جو بایدن در عین حال، بر حمایت امریکا از حقوق زنان و دختران افغان تأکید می کند؛ موضعی واهی و مبهم که بدون هیچ تعهدی ابراز شده و بی تردید تغییری در وضعیت زندگی، حقوق و سرنوشت آینده این طیف آسیب پذیر و در معرض سرکوب و محرومیت ایجاد نخواهد کرد.
طالبان، داعش یا هر نیروی سرکوبگر دیگری چندی پیش در غرب کابل، ده ها دختر دانش آموز را آماج بی رحمانه ترین حمله قرار دادند و نزدیک به ۱۰۰ نفر را به خاک و خون کشاندند. حمایت مورد اشاره بایدن کجاست و چرا به هیچیک از قربانیان آن فاجعه نرسید و یا عوامل آن جنایت هولناک، مجازات نشدند؟
درخواست جو بایدن از پاکستان برای تلاش بیشتر در راستای تأمین صلح و ثبات در افغانستان نیز تنها برای توجیه است؛ زیرا صلح افغانستان نه برای بایدن اولویت و اهمیت دارد و نه پاکستان به این امر، پایبند است. دولت واشنگتن هم به خوبی از واقعیت آگاه است و چه بسا پیش از این در این باره میان واشنگتن و اسلام آباد، تبانی شده است.
از سوی دیگر، گفته می شود که جو بایدن در نظر دارد یک پایگاه نظامی را به منظور مواجهه با تهدیدهای احتمالی علیه امنیت و منافع ملی ایالات متحده پس از خروج از افغانستان در پاکستان ایجاد کند. این ایده قدیمی آقای بایدن در زمانی بود که به عنوان معاون باراک اوباما در کاخ سفید حضور داشت.
بنابراین، تحقق این مهم، مشروط به حمایت ضمنی واشنگتن از رویکرد مداخله جویانه و سلطه گرانه اسلام آباد نسبت به افغانستان و حمایت بی پرده آن کشور از طالبان و تروریزم است. به این ترتیب، تأکید او بر لزوم تلاش بیشتر پاکستان برای استقرار صلح در افغانستان نیز دروغین و ریاکارانه و غیر واقعی است.
در این میان، شاید مهم ترین نکته نامه بایدن به کنگره، پافشاری او بر مبارزه با تروریزم در افغانستان و مقابله با تهدیدهای احتمالی باشد؛ چیزی که از نظر او باید از طریق ایجاد پایگاه های نظامی امریکا در کشورهای همسایه افغانستان صورت پذیرد نه لزوما حضور نظامی مستقیم، سنگین و پرهزینه در خاک افغانستان.
این رویکرد هیچ کمکی به افغانستان نمی کند و تنها می تواند برای امنیت ملی ایالات متحده مفید باشد؛ زیرا بر بنیاد آن، برای امریکا مهم نیست که یک دولت تروریستی یا حامی تروریزم در کابل روی کار باشد؛ بلکه تنها چیزی که اهمیت دارد این است که چنین دولتی، تهدیدی را علیه امریکا ایجاد نکند.
اینکه رییس جمهوری امریکا می گوید که او طالبان و دولت افغانستان را در زمینه مبارزه با تروریزم، پاسخگو قرار خواهد داد نیز در همین راستا قابل ارزیابی است؛ این در حالی است که نه به لحاظ نظری و نه از نظر عملی، هیچ تفکیک و توفیری میان طالبان و تروریزم وجود ندارد.
بنابراین او در مخمصه افغانستان، تنها مشغول توجیه تصمیم بحث برانگیز و ویرانگرش برای حروج زودهنگام و غیر مسئولانه و نیز تقلا برای پاسخ دادن به حجم سنگین نگرانی هایی است که هر روز بیشتر می شود.
عبدالمتین فرهمند - جمهور