دیدار پوتین – بایدن؛ تاریخی، نمادین، کاملا غیر دوستانه

اولین دیدار جو بایدن و ولادیمیر پوتین؛ رؤسای جمهور امریکا و روسیه در جنوا در حال برگزاری است. این دو رهبر در جلسه‌ای طولانی درباره تنش‌ها و اختلافات دو کشور گفتگو می‌کنند.
 
دمیتری پسکوف؛ سخنگوی کرملین، مذاکرات دو رهبر را که در مجموع حدود پنج ساعت ادامه خواهد داشت، "بسیار دشوار" خواند و گفت "انتظار تحول چشمگیری نداشته باشید".
 
تحریم‌ها و اتهامات امریکا علیه روسیه درباره حملات سایبری و دخالت در انتخابات ایالات متحده، پیمان‌های کنترل تسلیحات، حقوق بشر و وضعیت اوکراین از جمله محورهای مذاکرات دو رهبر عنوان شده است.
 
در حال حاضر دو کشور سفیری در پایتخت‌های یکدیگر ندارند و روسیه به تازگی امریکا را به فهرست کشورهای "غیر دوست" خود اضافه کرده است.
 
بایدن هم پیشتر پوتین را "قاتل" خوانده و گفته بود که او "خالی از روح است".
 
همانطور که اشاره شد دیدار دو رهبر در بدترین فصل روابط دو ابرقدرت برگزار می شود؛ درست زمانی که یک رییس جمهوری ضد روسی در کاخ سفید روی کار آمده و همزمان قدرت سنتی روسیه در حال احیا است و این امر، چالشی جدی در برابر آینده سلطه امریکا بر جهان و مناسبات جهانی به حساب می آید.
 
وضعیت در روابط دو کشور به اندازه ای وخیم و بحرانی است که هیچکس تصور نمی کند این دیدار طولانی، گرهی از مشکلات فروبسته میان دو کشور و مسایل حاد جهانی باز کند. با این حال، هر دو رهبر با خوش بینی به پای میز مذاکره رفته اند و این می تواند برای مدیریت بحران های هولناک تر در آینده، یک کورسوی امید محسوب شود.
 
این دیدار در عین حال، از اهمیت نمادین و تاریخی برخوردار است؛ زیرا در سال ۱۹۸۵ نیز درست در اوج جنگ سرد، رونالد ریگان و میخاییل گورباچف در شهر جنوای سویس باهم دیدار کردند.
 
آیا انتخاب این شهر به عنوان میزبان نخستین دیدار بایدن- پوتین پس از ریاست جمهوری جو بایدن، تصادفی است؟ آیا این به معنای آغاز یک جنگ سرد دیگر میان دو ابرقدرت رقیب نیست؟ آیا می توان انتظار داشت که این نشست، از گسترش دامنه تنش و تقابل میان دو قطب قدرت جهانی، جلوگیری کند؟
 
هیچ پاسخ قاطعی برای برخی از این پرسش ها وجود ندارد؛ اما کاملا بدیهی است که دوطرف وارد مرحله ای تازه از خصومت و دشمنی استراتژيک برای رهبری و مدیریت مناسبات جهانی شده اند و این چیزی نیست که به سادگی قابل حل و فصل باشد.
 
روسیه را فردی رهبری می کند که با وجود سرکوب منتقدان داخلی، از محبوبیت بسیار بالای ملی برخوردار است؛ زیرا پس از فروپاشی شوروی، یک روسیه ضعیف، درهم شکسته و متلاشی شده را دوباره احیا کرد و به یکی از اصلی ترین مدعیان قدرت جهانی مبدل ساخت.
 
رهبری پوتین از جمله برای بایدن تلخ و تحمل ناپذیر است؛ زیرا او که مدعی «بازگشت امریکا» است و می خواهد اتحاد و شراکت سنتی اش با بلوک غرب را که در دوره ترامپ به شدت آسیب دیده بود، دوباره ترمیم و احیا کند نمی تواند شاهد قدرت گیری کشوری باشد که بزرگترین تهدید و مانع در مسیر سیطره ایالات متحده بر اروپا و جهان است.
 
شاید تعابیر زننده بایدن درباره پوتین، بیش از اندازه خصمانه به نظر برسد؛ اما بیان و بروز بی پرده این خصومت، نشانگر آن است که ایالات متحده، عمیقا احساس خطر کرده و دشمن واقعی خود را بازشناخته است.
 
حملات ویرانگر سایبری، دستبرد یا دخالت در انتخابات و گسترش پیوسته حوزه نفوذ و قدرت خود در محدوده سلطه سنتی ایالات متحده، مواردی نیست که از دید واشنگتن، قابل چشم پوشی باشد.
 
به بیان بهتر، چیزی برای پنهانکاری و محافظه کاری باقی نمانده است. جنگ سرد شاید هنوز از نظر بسیاری از تحلیلگران خوشبین و خیراندیش، تعبیر دقیقی برای توصیف روابط بحرانی و تنش آلود دو ابرقدرت نباشد؛ اما این جنگ مدت ها پیش شروع شده و روز به روز تشدید و تقویت می شود و توسعه می یابد.
 
در چنین شرایطی دیدار دو رهبر در فضایی کاملا عیر دوستانه و با پیامی تاریخی به صورت نمادین در جنوا برگزار می شود تا به یک جهان نگران از تقابل دگرباره غول ها، این پیام ناامیدکننده را مخابره کند که همه چیز خوب نیست و بشر باید خود را برای رویدادهای غیر قابل پیش بینی تری آماده کند.
 
علی موسوی - جمهور