طالبان و علمای شیعه؛ چه دادند چه گرفتند؟

تازه ترین نشست شماری از مقامات طالبان با علمای شیعه در غرب کابل در حالی برگزار‌ شد که هنوز خبری از تحقق مطالبات و خواسته های پیشین شورای علمای شیعه از دولت طالبان نیست. تشکیل دولت فراگیر، پایان دادن به خودسری، سرکوب، بازداشت های خودسرانه، عدم جمع آوری عشر، مشارکت عادلانه در قدرت، به رسمیت شناختن مذهب جعفری و موارد دیگر از جمله خواسته‌های اساسی علمای شیعه از دولت طالبان بود که هیچیک از آنها تاکنون برآورده نشده است.
 
با این حال، انس حقانی؛ از رهبران ارشد شبکه حقانی که در نشست امروز طالبان با شماری از علمای شیعه در غرب کابل سخنرانی می کرد، ادعا کرد که افراد حاضر در این مجلس، نمایندگان اصلی اقوام تشیع به حساب می‌آیند و حمایت و بیعت آنان با دولت طالبان به معنای مشروعیت داخلی این دولت است. به این ترتیب، طالبان به آنچه انتظار داشتن دست یافتند.
 
آنها می‌خواهند «بیعت» علمای شیعه را کسب کنند تا به جهانیان اعلام بدارند که مشروعیت داخلی شان تامین شده و همه مردم افغانستان حتی شیعیان و اقوام شیعی از دولت جدید طالبان به طور کامل حمایت می کنند.
 
در نظامی غیردموکراتیک که از اراده مردم می ترسد، انتخابات برگزار نمی‌کند، دموکراسی را وارداتی و غربی می داند و از صندوق های رای هراس دارد، توسل به روش های منسوخ شده ای مانند بیعت و شورا، از دید رهبران طالبان برای شان آرامش مشروعیت و اعتبار می آورد و جهان باید این شیوه واپس گرایانه کسب مشروعیت را به رسمیت بشناسد.
 
این در حالی است که افراد با چهره‌ای شرکت کننده در نشست امروز غرب کابل از همه مردم اهل تشیع نمایندگی نمی‌کنند. آنها برگزیده مردم نیستند، در جریان مشکلات، خواسته ها، نیازها و انتظارات شان از دولت جدید قرار ندارند، اغلب شان در پی کسب نام و نان هستند و نکته بسیار مهم اینکه شماری از آنها در کانون اختلافات درون قومی و درون مذهبی قرار دارند؛ بنابراین نمی‌توانند از سوی همه مردم اهل تشیع برای کسب سهم و نقش شان در دولت جدید با حاکمان کنونی وارد گفتگو شوند.
 
برداشت انس حقانی هم درباره اینکه آنها نمایندگان اصلی و واقعی جامعه تشیع به حساب می‌آیند من‌درآوردی و غیرواقعی است.
 
نکته جالب توجه این بود که انس حقانی در سخنرانی امروز خود اعلام کرد که دولت طالبان به هیچکس اجازه برهم زدن وحدت میان شیعه و سنی را نمی‌دهد؛ این در حالی است که نشست امروز تلاشی در راستای هدف طالبان برای متفرق کردن اجتماع شیعیان و ایجاد آدرس‌های گوناگون به منظور دامن زدن به اختلافات درون قومی و درون مذهبی بود.
 
طالبان اگر در صدد کسب حمایت جامعه تشیع از دولت خود هستند انتخابات برگزار کنند و آنان را به طور عادلانه و واقعی در قدرت سهم و نقش بدهند، دست از سرکوب و ارعاب و بازداشت های خودسرانه، کوچ اجباری، کوچی گری و... بردارند، به محرومیت تاریخی شیعیان پایان دهند، حاکمان محلی آنها را از میان اهل تشیع منصوب کنند، امنیت و حاکمیت را در زیست بوم شان به خودشان بازگردانند، اجازه دهند فرزندان شان به مکتب و دانشگاه بروند و مهم تر از همه اینکه مذهب شان را به رسمیت بشناسند.
 
هیچیک از این موارد تاکنون محقق نشده است؛ بنابراین نشست امروز هیچ نتیجه‌ای برای عموم شیعیان در پی نخواهد داشت. چهره های معلوم الحالی که از آدرس شیعیان با طالبان وارد رایزنی‌های مستقل و مستقیم می شوند به منافع و اهداف کوتاه مدت و شخصی خود فکر می‌کنند، آنها نماینده درد و رنج جامعه شیعه کشور نیستند.
 
بر این اساس در این گونه نشست‌ها این تنها طالبان هستند که به طور یکجانبه از آن بهره‌برداری سیاسی می‌کنند و به رسانه‌ها و جامعه جهانی اعلام می‌دارند که آنان مشروعیت داخلی را به دست آورده و مورد تایید و حمایت آحاد ملت افغانستان اند؛ در حالی که واقعا اینگونه نیست.
 
صرف نظر از غوغاسالاری رسانه‌ای و تبلیغات سازمان یافته هر دو جانب، چهره هایی مانند جعفر مهدوی یا شیخ حسن فاضل مورد تایید و اجماع و حمایت حداکثری جامعه تشیع کشور به حساب نمی آیند. آنها از دامن جامعه شیعه، طرد شده و عناصر مطرود و منفور و منزوی هستند. طالبان هم نباید آنان را به مثابه نمایندگان اصلی و برگزیده جامعه شیعه کشور به حساب آورند؛ زیرا این در راستای همان سیاست فتنه انگیزانه و فرقه گرایانه اشرف‌غن؛ رییس جمهوری فراری است که اقوام کشور را به جناح ها و جریان های مختلف و متقابل تقسیم می‌کرد و به این ترتیب از قدرت، اثرگذاری، نفوذ و در نتیجه سهم شان از معادلات و مناسبات سیاست و قدرت می کاست.
 
محمدرضا امینی - جمهور