نگرانی طالبان از پایان قدرت عمران خان

عمران خان؛ نخست وزیر پشتون تبار پاکستان که گفته می شود از نظر قبیله ای یک غلجایی محسوب می شود، قدرت اجرایی خود را به طور قابل توجهی از دست داده و اکنون باید با برپایی یک انتخابات زودهنگام، بخت خود را برای ماندن در قدرت یا از دست دادن کرسی نخست وزیری یا حتی پارلمانی دوباره بیازماید.
 
آنچه در نتیجه بحران سیاسی اخیر پاکستان، فشار احزاب مخالف برای برکناری نخست وزیر و در نهایت، انحلال مجلس از سوی رییس جمهوری به درخواست نخست وزیر پاکستان رخ داده، این است که عمران خان دیگر از قدرت سابق برخوردار نیست و تنها یک مهره اجرایی موقت است که دیگر نمی تواند به طور همه جانبه به مثابه یک نخست وزیر منتخب و دارای پشتوانه اکثریت پارلمانی، اعمال قدرت کند.
 
از سوی دیگر، احتمال بسیار اندکی وجود دارد که او بار دیگر در انتخاباتی که قرار است طی سه ماه آینده برگزار شود، اکثریت پارلمان را کسب کند و به این ترتیب، همچنان نخست وزیر باقی بماند.
 
این اما خبر خوشی برای طالبان مورد حمایت دولت پاکستان و شخص عمران خان در افغانستان نیست.
 
طالبان اکنون یک حامی بزرگ و مهم خود را از دست داده اند؛ کسی که بی پروا از آنان حمایت می کرد و با استفاده از قدرت، نفوذ و جایگاه دیپلماتیک پاکستان در معادلات منطقه و جهان، خواستار به رسمیت شناخته شدن دولت طالبان در کابل می شد و آن را تنها راه عبور از بحران جاری در کشور می دانست.
 
عمران خان در عین حال، طالبان را یک واقعیت انکارناپذیر می دانست و معتقد بود که «هیچ جایگزین دیگری برای طالبان در افغانستان وجود ندارد».
 
نخست وزیر پاکستان گاهی حتی در راستای حمایت از طالبان، مرزهای حاکمیت ملی یک کشور مستقل را نیز درمی نوردید و بی محابا به جای سخنگویان طالبان سخن می گفت و موضع می گرفت.
 
او آشکارا ادعا می کرد که حقوق بشر یک مساله فرهنگی است، درست مانند تحصیل زنان و دختران که به باور او در افغانستان با اکثریت پشتونی، امری ممنوع به حساب می آید.
 
افزون بر اینها هیچ شکی وجود ندارد که دولت کنونی طالبان با قدرت قابل توجه رهبران غلجایی تبار شبکه حقانی، قدرت خود را مرهون حمایت های همه جانبه عمران خان در پاکستان است. بنابراین، رفتن او ضربه ای ناامیدکننده به طالبان به حساب می آید.
 
عمران خان اگرچه سفارتخانه و کنسولگری های افغانستان در پاکستان را به طالبان واگذار کرده؛ اما نه خود رسما دولت آنها را به رسمیت شناخته و نه توانسته قدرت های بزرگ و سازمان های جهانی را متقاعد کند که موضع خود در این زمینه را تغییر دهند و طالبان را به رسمیت بشناسند. اگرچه روسیه و چین، گام های اولیه را در این مسیر برداشته اند؛ اما این گام ها هنوز به شناسایی رسمی طالبان منجر نشده و رویای خان در این زمینه ناتمام باقی مانده است.
 
بنابراین، عزل او از قدرت در اسلام آباد می تواند روابط طالبان با پاکستان را دستخوش آشفتگی و تنش کند. با این حال، بعید به نظر می رسد که سیاست اصولی اسلام آباد در حمایت از طالبان تغییر کند؛ زیرا این سیاست از سوی نظامیان قدرتمند و سازمان جاسوسی آی اس آی مدیریت می شود؛ اما حضور چهره ای به نام عمران خان در راس هرم قدرت اجرایی دولت غیرنظامی اسلام آباد، پشتوانه ای ارزشمند برای طالبان بود؛ به ویژه در شرایطی که انتظار نمی رود جانشین بعدی او هم مانند آقای خان، بی پروا و بی ملاحظه از طالبان حمایت کند و از تمام توان اش برای کسب شناسایی رسمی برای دولت طالبان در کابل و جلب حمایت سازمان ها و کشورهای بین المللی از آن مایه بگذارد.
 
به همین دلایل، رهبران طالبان عمیقا نگران تحولات و بحران سیاسی پاکستان هستند و با نگرانی شدید وضعیت متشنج سیاسی در اسلام آباد را دنبال می کنند؛ اگرچه آنها به دلیل عدم اطمینان از آینده بحران جاری، تاکنون هیچگونه موضع گیری رسمی در این زمینه نداشته اند.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور