نقش رهبران فراری در بازی جدید امریکا برای افغانستان

توماس وست؛ نماینده ویژه امریکا برای افغانستان، در ادامه سفرهای منطقه‌ای خود به تاجیکستان رفته تا با مقام‌های آن کشور و شماری از چهره‌های سیاسی افغانستان که در آنجا مستقر هستند، ملاقات کند.
 
آقای وست روز سه شنبه (۱۰ جوزا) در شهر دوشنبه با سراج‌الدین مهر‌الدین؛ وزیر خارجه تاجیکستان دیدار و گفتگو کرده است.
 
بر اساس اطلاعات رسمی در این دیدار درباره تحولات افغانستان و مبارزه علیه "تروریزم بین‌المللی و افراط گرایی" صحبت شده است.
 
برخی رسانه ‌ها پیشتر نوشته بودند که یکی از اهداف دیدار توماس وست از تاجیکستان ملاقات او با شماری از چهره ‌های سیاسی افغانستان، به ویژه احمد مسعود؛ رهبر "جبهه مقاومت ملی" ضد طالبان در شهر دوشنبه است.
 
قرار بود آقای وست یک نشست خبری هم در شهر دوشنبه برگزار کند که بنا به گزارش‌ ها این نشست لغو شده است. دلیلی برای این اتفاق عنوان نشده است.
 
او پیشتر در ازبکستان و ترکیه نیز با شماری از چهره ها و فعالان مخالف طالبان دیدار کرده بود. این در حالی است که بسیاری از ناظران – حتی مقام های پیشین نظام جمهوری که مورد حمایت امریکا بود- ایالات متحده و توافق «صلح» زلمی خلیلزاد با طالبان را عامل اصلی سقوط نظام جمهوری و به قدرت رسیدن طالبان می دانند.
 
به باور آنان، امریکا به آرمان های مردم افغانستان خیانت کرد، قربانی های بزرگ آنان را نادیده گرفت و از طریق لابی گری با پاکستان و طالبان، حتی اصول و شعارهای ادعایی خود در زمینه دموکراسی، حقوق بشر و مبارزه با تروریزم را نیز نادیده گرفت و زیر پا نهاد.
 
با این وصف، پرسش مهم این است که هدف از تور منطقه ای جانشین خلیلزاد و دیدارهای او با فعالان فراری ضد طالبان چیست؟ آیا امریکا برنامه تازه ای برای آینده افغانستان دارد؟ آیا برنامه بعدی واشنگتن برای تقویت و تحکیم دولت طالبان آغاز شده؟ یا ممکن است این سناریو به منظور مختل کردن تلاش برای دستیابی به صلح و آغاز یک جنگ داخلی تازه راه اندازی شده باشد؟
 
واقعیت پشت پرده را هیچکس نمی داند؛ درست همان گونه که بخش های کلیدی معامله و سازش «صلح‌» امریکا و طالبان هنوزهم از دیدرس افکار عمومی، رسانه های جمعی، مردم و رهبران سیاسی و قومی افغانستان و حتی مقام ها و مهره های دست نشانده امریکا در نظام جمهوری، پنهان نگه داشته شده و به راستی مشخص نیست که در آن بخش ها چه چیزی میان دوطرف مورد توافق قرار گرفته و این توافقات چه تاثیری بر سرنوشت سیاسی و امنیتی افغانستان در گذشته و آینده داشته و خواهد داشت.
 
با این وجود، از نظر مردم و ناظران سیاسی، سفرهای جاری توماس وست، هرگز نشانه خوبی برای آینده افغانستان نیست؛ زیرا به باور آنها امریکا عامل مستقیم فجایع و مصایب مرگبار و بنیان برانداز ۹ ماه اخیر در افغانستان بوده و نقش خاینانه واشنگتن در این روند هرگز قابل انکار و کتمان نیست.
 
به این ترتیب، صرف نظر از اینکه مأموریت جاری فرستاده ویژه امریکا، بازگرداندن دوباره واشنگتن به بازی است یا تلاشی مذبوحانه برای جبران شکست و پیامدهای ناشی از آن، نتیجه، برآیند و پیامد آن هیچگاه نمی تواند به نفع مردم افغانستان باشد.
 
در این میان، در صورتی که رهبران فراری بار دیگر به وعده های فریبکارانه و دروغین واشنگتن، اعتماد کنند و یا حتی کمتر از آن، عکس گرفتن با نماینده ویژه امریکا را بزرگترین افتخار و دستاورد خود به شمار آورند و به آن مباهات کنند، بیش از هر زمان دیگری مورد نفرت و انزجار توده مردم قرار می گیرند و بیشتر از پیش از مردم فاصله می گیرند و طرد می شوند؛ زیرا حافظه جمعی مردم به خوبی به یاد دارد ساده انگاری حقارت بار رهبران سیاسی و قومی را که چگونه از یک دیدار ساده با خلیلزاد شادمان می شدند و به آن افتخار می کردند و باری اگر خلیلزاد در یکی از سفرهایش با آنان دیدار نمی کرد و عکس نمی گرفت به شدت گلایه می کردند. این در حالی بود که کل نقشی که امریکا برای این افراد در بازی سرنوشت سیاسی و امنیتی افغانستان قایل بود، همان دیدارهای تشریفاتی و عکس های ریاکارانه بود نه بیشتر.
 
خلیلزاد بزرگترین تصمیم ها را با قمر جاوید باجوا و ملا برادر و سران شبکه حقانی می گرفت و بخشی از نتایج آن را با غنی و محب هم در میان می گذاشت؛ اما تنها دیدارهای تشریفاتی و عکس های یادگاری اش به دوستم و محقق و قانونی و عبدالله و امرالله می رسید.
 
در دور تازه بازی امریکا با سرنوشت افغانستان نیز رهبران فراری در ازبکستان و ترکیه و تاجیکستان و... تنها دست ابزار کارزار رسانه ای نماینده امریکا قرار می گیرند و نقشه جدید واشنگتن با مشارکت بازیگرانی از اسلام آباد و دوحه و بروکسل و کابل طراحی و عملیاتی خواهد شد.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور