مشروعیت به سبک طالبان

10 سرطان 1401 ساعت 16:15

طالبان با این اقدام، نشان دادند که هیچ تمایل و اراده ای برای برگزاری انتخابات سراسری، آزاد، ملی و رقابتی ندارند و تنها می خواهند سلطه و سیطره خود را با حمایت یک اقلیت دست نشانده، مستحکم و مستقر سازند.


نشست علمای دینی طالبان که در روز اول در پی وقوع چند انفجار و تیراندازی های شدید و مبهم، مختل شد، در روز دوم با یک شگفتانه دیگر همراه شد: اعلام حضور ناگهانی ملا هبت الله آخوندزاده؛ رهبر مذهبی طالبان.
 
پیش از این نیز انتظار می رفت که چنین اتفاقی رخ دهد و یکی از دلایل ممنوعیت پوشش خبری، عدم پخش زنده تلویزیونی و وضع محدودیت های شدید بر اعضای شرکت کننده نیز همین امر بود.
 
حضور ملا هبت الله آخوندزاده در نشست علمای دینی، ادعاهای پیشین دولت طالبان مبنی بر اینکه این نشست، خودانگیخته بوده و هدف از آن، درخواست مستقل علمای دینی به منظور طرح مسایل و دغدغه های خود با دولت و ارائه نظرات شان درباره مسایل ملی بوده را زیر سؤال برد و نشان داد که این نشست نه تنها مستقل نبوده؛ بلکه به سفارش دولت طالبان برگزار شده و تنها کسانی در آن حق حضور پیدا کرده اند که با سیاست های کلی و رویکردهای اصولی طالبان در حوزه های مختلف به ویژه دولت داری و مواجهه با دشمنان و منتقدان و... موافق بوده اند.
 
نکته دیگری که در پی حضور ملا هبت الله آخوندزاده در نشست علما به سرعت از سوی رسانه های دولتی تحت کنترل طالبان، برجسته شد «تجدید بیعت» علمای شرکت کننده با ملا هبت الله آخوندزاده بود.
 
این در حالی است که پیش از این، هیچ توضیحی درباره طرح این مساله در جریان این نشست داده نشده بود؛ اما شماری از تحلیلگران پیش بینی کرده بودند که هدف طالبان، کسب «مشروعیت» است و علمای شرکت کننده، درست همانند سایر جرگه ها و نشست های علمایی در دوران رژیم های گذشته، این بار نیز گرد هم آورده می شوند تا برنامه های از پیش ارائه شده طالبان را تایید کنند و به این ترتیب، به آن اعتبار و وجاهت و مشروعیت اعطا کنند.
 
این در حالی است که سازوکار منسوخ شده بیعت که در جوامع بسیط صدر اسلام رایج بوده، در عصر گسترش اسلام، افزایش جمعیت مسلمانان و توسعه توانمندی های بشر برای برگزاری انتخابات سراسری با امکان مشارکت مستقیم میلیون ها نفر تنها در عرض چند ساعت، دیگر محلی از اعراب ندارد و احیای آن، افزون بر اینکه توده امت مسلمان را از دسترسی به حق شرعی و قانونی خود مبنی بر انتخاب حاکم شرع یا رییس دستگاه سیاسی شان، محروم کند و این حق را به طور انحصاری تنها به چند فرد دستچین شده و انتصابی بدهد، یک عقبگرد آشکار به گذشته است و نمی تواند تامین کننده مشروعیت ملی یک دولت مستقر در دوران شکوفایی مردم سالاری به مثابه ساوزکاری فراگیر و جهانی باشد.
 
با این حال، طالبان با این اقدام، نشان دادند که هیچ تمایل و اراده ای برای برگزاری انتخابات سراسری، آزاد، ملی و رقابتی ندارند و تنها می خواهند سلطه و سیطره خود را با حمایت یک اقلیت دست نشانده، مستحکم و مستقر سازند.
 
از سوی دیگر، طالبان در حالی با کسب «بیعت» علما تنها با بلند کردن دست، بدون ابراز اراده آنها در محیطی آزاد و با تضمین سری بودن رأی شان، تلاش کردند مشروعیت سیاسی کسب کنند که ملا هبت الله آخوندزاده یک رهبر مذهبی به حساب می آید و نقشی مستقیم و تعریف شده در سازوکار دولت ندارد. او رییس جمهور یا نخست وزیر نیست که با کسب مشروعیت از مردم یا نمایندگان برگزیده آنها بتواند این مشروعیت را به کل سیستم اجرایی کشور تعمیم دهد و به این ترتیب، دولت و اعضای کابینه طالبان نیز از قبل مشروعیت رهبر مذهبی شان، مشروعیت پیدا کنند.
 
مساله مهم دیگر، ترکیب اعضای نشست علمای دینی است. افراد شرکت کننده در این نشست از همه طیف های مردم افغانستان نمایندگی نمی کنند. آنها از طریق هیچ سازوکار مشروعی از سوی مردم برگزیده نشده اند. صرف عالم دینی بودن، این حق را به آنها اعطا نمی کند که به نیابت از میلیون ها نفری تصمیم بگیرند که در سیستم مشروعیت یابی طالبان، غایب اند و انکار شده اند.
 
افزون بر همه اینها اگر این «تجدید بیعت» در فضایی آزاد و آرام برگزار شده و هیچ اراده ای خارجی بر آرای علمای شرکت کننده در نشست کابل، تاثیر نگذاشته، پس چرا درباره سایر مسایل و بحران های ملی نیز در این نشست، بحث و تصمیم گیری نمی شود؟ آیا بزرگ ترین مساله ملی «تجدید بیعت» با رهبر طالبان بود؟ فقر و گرسنگی و امنیت و مهاجرت و دولت داری و قوم گرایی و تروریزم و افراط گرایی و انحصارطلبی و زورگویی و سرکوب و سانسور و غیبت اقوام و اقلیت ها در ساختار قدرت و فقدان قانون اساسی و سرود ملی و پرچم ملی و مساله حقوق بشر و تحصیل دختران و کار زنان و... آیا مسایل مبتلابه عموم مردم افغانستان نیست؟ آیا علمایی که با بلندکردن دست با رهبر مذهبی طالبان «تجدید بیعت» کردند، اجازه دارند درباره مسایل یادشده نیز آزادانه و بدون ترس و تهدید، تصمیم بگیرند و تصمیمات شان به اجرا دربیاید؟
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور


کد مطلب: 152100

آدرس مطلب: https://www.jomhornews.com/fa/note/152100/

جمهور
  https://www.jomhornews.com