طالبان و هند؛ نیاز اقتصادی، هراس امنیتی

طالبان می‌گویند بربنیاد قرارداد تازه‌ای که با هند امضا کرده‌اند، انتظار می‌رود امسال حجم تجارت میان دو کشور افزایش یابد.  
 
نورالدین عزیزی؛ وزیر تجارت طالبان می‌گوید در صورت کاهش واردات گندم از روسیه و قزاقستان، خرید گندم از جمله از هند را روی دست خواهند گرفت.
 
سخنگوی وزارت تجارت و صنعت طالبان هم گفت: «در این اواخر قرارداد تازه با کشور هندوستان امضا شده که از طریق دهلیز هوایی ما می‌توانیم تجارت خود را با هندوستان ادامه بدهیم.»
 
پیش از روی کار آمدن طالبان، ارزش تجارت میان کابل و دهلی به حدود ۱.۵ میلیارد دالر می‌رسید.
 
هند از کشورهایی در منطقه است که با نگرانی تحولات قدرت گرفتن طالبان در افغانستان را دنبال می‌کند؛ اما در ماه‌های گذشته دوطرف در صدد بهبود مناسبات دیپلماتیک و تجاری برآمده‌اند.
 
در دو دهه گذشته، روابط نزدیک کابل و دهلی همواره سبب نگرانی‌ پاکستان می‌شد؛ اما اسلام‌آباد تاکنون درباره از سرگیری روابط هند با طالبان، واکنش جدی نشان نداده‌است.
 
هیچ تردیدی وجود ندارد که طالبان به شدت به باز شدن دروازه های افغانستان به روی اقتصادهای بزرگ جهان به ویژه کشورهای منطقه نیاز دارند. آنها برای بقای دولت خود و پاسخ به نیازهای حداقلی مردم افغانستان به مثابه یک دولت، نیازمند منابع مالی پایدار هستند و تجارت با کشورهایی مانند هند، طالبان را به این هدف نزدیک تر می سازد و به آنها کمک می کند تا در سخت ترین طوفان ها زنده بمانند.
 
از جانب دیگر، هند نیز که در طول دو دهه گذشته یکی از بزرگترین کمک کنندگان خارجی دولت افغانستان بود و پروژه های اقتصادی و توسعه ای مهمی را در کشور راه اندازی و تامین مالی کرد و به سرانجام رساند به طور متقابل، نیازمند احیای روابط اقتصادی با طالبان است و از این رهگذر به منافع سرشاری دست خواهد یافت.
 
افزون بر این با توجه به این واقعیت که هند یکی از ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان به حساب می آید و طالبان به عنوان یک دولت نوبنیاد به دانش، تجربه و قدرت اقتصادی و تکنولوژيک هند برای ایجاد نهادهای دولتی و پیشبرد برنامه های بلندپروازانه توسعه ای شان به شدت محتاج اند.
 
شاید یکی از دلایلی که پاکستان تاکنون به طور جدی در قبال احیای روابط طالبان با هند، واکنش منفی نشان نداده و یا مانع از آن نشده همین باشد. پاکستانی ها می دانند که یکی از نیازهای طالبان برای بقای دولت شان، دسترسی به منابع مالی و اقتصادی است؛ چیزی که در حال حاضر وجود ندارد و رژيم اسلام آباد و اقتصاد بحران زده پاکستان نیز قادر به پاسخ دادن به این نیاز شدید طالبان نیست. بنابراین مجبور است به طالبان اجازه دهد که حتی با دشمن قسم خورده پاکستان یعنی هند نیز وارد داد و ستدهای اقتصادی و تجاری شوند و این داد و ستدها را گسترش دهند.
 
با این حال، روابط اقتصادی طالبان و هند به هر میزانی که گسترش پیدا کند، چیزی از هراس و نگرانی هند از قدرت گیری طالبان، تهدید منافع راهبردی دهلی نو در معادلات داخلی افغانستان و مهم تر از آن، قدرت گیری تروریزم و رشد افراط گرایی در منطقه از جمله کشمیر نخواهد کاست.
 
هند از همان ابتدا درباره قدرت گیری طالبان در افغانستان، نگرانی داشته و هرگز این نگرانی را پنهان نکرده است. مقام های دهلی نو می دانند که طالبان پیاده نظام پاکستان هستند و در جبهه اسلام آباد قرار دارند.
 
از سوی دیگر به لحاظ منطقی نیز سران دهلی نو نباید از فروپاشی دولت متحد راهبردی خود در کابل، خوشنود شده باشند.
 
رهبران سیاسی و نظامی هند بارها درباره خطر توسعه تروریزم از مبدأ افغانستان هشدار داده و کشورهای منطقه و جهان را به جدی گرفتن این خطر فراخوانده اند.
 
بنابراین، طالبان اگرچه با تاکید بر این موضع کلیشه ای که اجازه حمله از خاک افغانستان علیه هیچ کشوری در منطقه داده نخواهد شد، تلاش می کنند به نگرانی کشورهایی مانند هند پاسخ دهند. از سوی دیگر، طالبان به طور مستقیم با داعش در حال جنگ است؛ اما چیزی که در این میان، همچنان مبهم و مایه ترس و هراس باقی می ماند، این است که طالبان هنوز با القاعده ارتباط دارند و رهبر ارشد القاعده چندی پیش در کابل کشته شد.
 
القاعده در سال های اخیر، تمرکز ویژه ای بر شبه قاره هند داشته و در همین راستا شاخه شبه قاره این شبکه تروریستی نیز ایجاد و فعال شده است.
 
با توجه به این واقعیت ها، طالبان و هند علیرغم تلاش برای ارتقای روابط تجاری، هنوز به همدیگر بی اعتماد اند و هند به طور مشخص درباره رشد افراط گرایی و تروریزم مرتبط با تحولات افغانستان در منطقه، عمیقا نگران است و باور دارد که این بخشی از برنامه پاکستان برای تحمیل سلطه خود بر کشورهای مسلمان اطراف‌اش و در نتیجه، ضربه زدن به ملی گرایی توسعه طلب هندو است.
 
محمدرضا امینی - جمهور