پاکستان و «انقلاب خونین» عمران خان

 

عمران خان در نخستین حضور علنی‌اش پس از ترور نافرجام، شهباز شریف؛ نخست وزیر فعلی پاکستان را به دست داشتن در تلاش برای ترور خودش متهم کرد.

 

عمران خان افزود: بدون برکناری شهباز شریف به همراه وزیر داخله و جنرال فیصل از سازمان استخبارات، امکان تحقق عدالت وجود نخواهد داشت.

 

وی خاطرنشان کرد: از فرمانده ارتش که احترام زیادی برای او قائل هستم می‌خواهم تا برای حفظ اعتبار ارتش وارد عمل شود. آن‌ها فکر می‌کنند ما انسان نیستیم و گوسفندانی هستیم که مطابق خواست آن‌ها حرکت می‌کنیم. اکنون می‌گویم، ما در برابر دو راه قرار داریم: یا انقلاب مسالمت آمیز در پاکستان رخ می‌دهد یا اینکه انقلاب خونین رخ خواهد داد.

 

عمران خان افزود: پیش از این، اطلاعاتی دریافت کرده بودم که چنین اتفاقی رخ خواهد داد. اگر این افراد برکنار نشوند، اعتراضات صورت خواهد گرفت.

 

آنچه اکنون در پاکستان جریان دارد، پیش از این، کاملا قابل پیش بینی بود؛ زیرا حذف عمران خان نه به صورت طبیعی صورت گرفت و نه با توجه به نقش و نفوذ عمیق سیاسی و اجتماعی او، این امر، بدون پرداخت هزینه های سنگین برای طراحان براندازی دولت تحریک انصاف، امکان پذیر بود.

 

بنابراین، راه اندازی اعتراضات خیابانی از سوی عمران خان و تحریک انصاف، بحران را از قوه به فعل رساند و مناقشات سیاسی در پشت پرده سیاست و حکومت و امنیت پاکستان با محوریت ارتش و آی اس آی و احزاب رقیب و دخالت قدرت های خارجی به ویژه امریکا را به روی صحنه آورد و در کف خیابان به جریان انداخت.

 

پس از ترور نافرجام عمران خان، این وضعیت متشنج و پرتنش، وارد یک مرحله تازه شد و بحران، ابعاد جدیدی پیدا کرد.

 

طراحان ترور او که خودش دولت شهباز شریف را مسئول آن معرفی می کند؛ ولی به احتمال قوی، ارتش و آی اس آی هم در آن نقش بارزی ایفا می کنند و بعید نیست که حتی پای یک عامل خارجی هم در میان باشد – همان گونه که در ماجرای براندازی دولت عمران خان نیز وجود داشت – احتمالا در نظر داشتند که همان سناریویی را علیه عمران خان پیاده کنند که چند سال پیش علیه بی نظیر بوتو به اجرا درآوردند و با ترور او، یکی از پرنفوذترین رهبران سیاسی پاکستان را برای همیشه از صحنه سیاست و مناقشات سیاسی پاکستان، حذف کردند.

 

با اینهمه، طرح ترور عمران خان ناکام ماند و حالا او می داند که با چه دشمنانی رو به رو است و طرفدارانش نیز به این نتیجه رسیده اند که طرف شان چه ابزارهایی را برای توقف این جنبش سیاسی به کار می گیرد.

 

بنابراین، بحران بسیار دامنه پیدا کرده؛ به گونه ای که عمران خان با هدف گرفتن چند مقام عالیرتبه از جمله وزیر داخله، رییس آی اس آی و... از «انقلاب خونین» سخن می گوید.

 

این خون با زخمی شدن عمران خان، شاید از هم اکنون جاری شده باشد و روز به روز، افزایش خواهد یافت.

 

بنابراین، پاکستان که اصولا کشور بحران ها بوده، اینک عملا درگیر یک بحران عمیق و احتمالا طولانی سیاسی شده که حتی می تواند به بروز جنگ داخلی منجر شود.

 

در این میان، بعید است عمران خان و جنبش او بتوانند از عهده پیروزی بر ارتش قدرتمند پاکستان برآیند؛ اما تردیدی وجود ندارد که از این توان برخوردار اند که جامعه بحران زده پاکستان را دو تکه کنند که یک بخش آن از دخالت نظامیان در سیاست، حمایت کند و بخشی دیگر، قدرت سیاسی ارتش را به چالش بکشد و برای رهایی سیاست از امنیت و پایان دادن به سلطه جنرال ها بر حکومت غیرنظامی اسلام آباد، مبارزه کند؛ مبارزه ای که در حال حاضر، بار سنگین آن بر دوش عمران خان گذاشته شده و او در نخستین مرحله از یک ترور نافرجام جان بدر برد که هم هشداری باشد درباره هزینه های مرگبار تقابل خطرناک اش با ارتش مداخله جو و سلطه گر پاکستان، و هم مسیر او برای نجات سیاست پاکستان از چنگ نظامیان اقتدارگرا و جنرال های جاه طلب را برای میلیون ها هوادار او موجه جلوه دهد. 

محمدرضا امینی - جمهور