مقایسه اخیر کرزی می تواند معانی زیادی را در خود مستتر داشته باشد. آیا پیمان امنیتی همان معاهده دیورند است؟ آیا کرزی، عبدالرحمن دیگری است؟ آیا افغانستان میزبان نیروهای نظامی امریکایی، به گونه ای شبیه هند تحت سلطه و استعمار انگلیس است؟ آیا امریکا قدرت استعماری جدیدی است که جایگزین استعمار پیر انگلیس شده است؟ آیا امضای پیمان امنیتی وضعیتی را پدید خواهد آورد که امضای معاهده استعماری دیورند پدید آورد که نتایج بحران زای آن تاکنون ادامه دارد؟

آقای کرزی از لحاظ "فشاری" که بر او وارد می‎شود، وضعیت خود را با وضعیت امیر عبدالرحمان خان در ۱۸۹۳ میلادی در هنگام امضای معاهده دیورند مقایسه کرد و گفت که به همان صورتی که بریتانیایی ها پادشاه پیشین افغانستان را برای امضای این معاهده تحت فشار قرار دادند، حالا تحت فشار امریکا قرار دارد.
عبدالرحمان خان یکی از پادشاهان سلسله بارکزایی در افغانستان که متهم به قتل‌ عام ‌های گسترده در ۱۷ جنگ داخلی در این کشور است، از بریتانیا اسلحه و پول می ‌گرفت و در سال ۱۸۹۳ با امضای معاهده 'دیورند' با هنری مارتیمر دیورند؛ وزیر خارجه هند بریتانیایی، خط مرزی بین افغانستان و هند بریتانیایی را مشخص کرد. در حال حاضر دولت افغانستان این مرز را به رسمیت نمی‌شناسد.
آقای کرزی تاکید کرد:"با درسی که آموختیم از گذشته خود، با قراردادهایی که در گذشته کردیم و با عواقبی که از آن قراردادها در گذشته دیدیم، ابداً افغانستان زیر فشار حاضر به امضای چیزی نیست. نه فشار، نه تهدید. نه جنگ روانی علیه مردم ما، ما را مجبور به آن خواهد کرد که قرارداد امنیتی را امضا نکنیم. اگر می ‌روند، خدا حافظ ‌شان، امروز بروند. ما به زندگی خود ادامه می‌دهیم."
این نخستین بار است که رییس جمهور کرزی، پیمان امنیتی را با معاهده ننگین دیورند مقایسه می کند و موقعیت کنونی خود در برابر امریکا را به موقعیت مشابه امیر عبدالرحمن خان؛ دیکتاتور خون آشام افغانستان در برابر هند تحت سلطه انگلیس تشبیه می نماید.
البته او در گذشته نیز باری امضای پیمان امنیتی را با معاهده گندمک مقایسه کرد و گفت که دولت افغانستان با توجه به اینکه رسانه ‌ها، مردم و صاحب نظران اصرار دارند که این قرارداد زودتر امضا شود؛ ولی با دقت در این زمینه حرکت می‌ کند؛ تا مانند قرارداد 'گندمک' باعث بدبختی کشور نشود. به همین دلیل دولت با تدبیر و جرئت در این راستا گام برمی‌ دارد.
اشاره حامد کرزی به معاهده افغان-انگلیس در حدود ۱۴۰ سال پیش بود که حق حاکمیت ملی افغانستان را عملا نقض کرد و در تاریخ افغانستان به "معاهده ننگین گندمک" معروف شد.
این مقایسه اخیر وی نیز می تواند معانی زیادی را در خود مستتر داشته باشد. آیا پیمان امنیتی همان معاهده دیورند است؟ آیا کرزی، عبدالرحمن دیگری است؟ آیا افغانستان میزبان نیروهای نظامی امریکایی، به گونه ای شبیه هند تحت سلطه و استعمار انگلیس است؟ آیا امریکا قدرت استعماری جدیدی است که جایگزین استعمار پیر انگلیس شده است؟ آیا امضای پیمان امنیتی وضعیتی را پدید خواهد آورد که امضای معاهده استعماری دیورند پدید آورد که نتایج بحران زای آن تاکنون ادامه دارد؟
بسیاری از صاحبنظران مشکلات جاری در افغانستان را ناشی از دخالت های وسیع پاکستان در همه امور این کشور می دانند؛ به این منظور که افغانستان هیچگاه به اندازه ای قدرتمند نشود؛ تا یکبار دیگر داعیه پشتونستان بزرگ و بازپس گیری سرزمین های آنسوی دیورند را مطرح نماید.
داوری در باره امضای تبعات امنیتی و پرسش هایی که در بالا مطرخ شد در حال حاضر دشوار است و ممکن است صحت و سقم این داوری ها، سال ها طول بکشد تا به اثبات برسد؛ اما صرف مقایسه پیمان امنیتی با معاهده دیورند آنهم از سوی رییس جمهور کرزی، نشانگر آن است که نگرانی هایی در این زمینه وجود دارد و نسبت هایی میان این دو معاهده، قابل شناسایی است.
اما نکته مهمی که در این میان مطرح است این است که پیمان امنیتی براساس اظهارات همیشگی آقای کرزی و سایر مقام های دولت افغانستان، سرانجام دیر یا زود امضا خواهد شد؛ اما این سخنان آقای کرزی، نوعی موضع گیری پیشگیرانه نسبت به تبعات امضای این پیمان است.
آقای کرزی بدون شک نمی خواهد از او در تاریخ افغانستان به عبدالرحمان خانی دیگر تعبیر شود؛ یا میراثی که از خود بر جای می گذارد، میراثی سراسر بحران و جنگ و ناامنی و خشونت و سلطه دایمی خارجی ناشی از امضای پیمان امنیتی باشد؛ بنابراین او با این اظهارات،‌ پیشاپیش این پیام را به مردم افغانستان، تاریخ نگاران و نسل های آینده منتقل می کند که او در برابر فشارهای سنگینی قرار دارد و این فشارها را به اطلاع مردم، دولت، رسانه ها و... نیز رسانده است؛ اما سرانجام ناگزیر شده است به دلیل تنهایی،‌ تسلیم فشارها شود و پیمانی که خود می دانست ماهیتا شبیه گندمک یا دیورند است را امضا نماید!

سیدعلی حسینی- خبرگزاری جمهور