چرا طالبان دیگر دشمن امریکا نیستند؟

سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله حکومت سرپرست طالبان می‌گوید امریکا را "اکنون" دشمن نمی‌ داند.
 
رهبر شبکه حقانی در نخستین گفتگوی تلویزیونی‌اش، به شبکه خبری سی‌ان‌ان گفت طالبان دنبال رابطه با امریکا و بقیه کشورهای جهان بر بنیاد اصول بین‌المللی هستند.
 
آقای حقانی گفت طالبان خود را "متعهد" به توافق دوحه با امریکا می‌دانند؛ اما "نظر به عملکرد امریکا در گذشته، مردم به این کشور مشکوک هستند".
 
او افزود: "طالبان بر اساس توافق دوحه و آنچه امریکا با آنها موافقت کرده بود، خواهان روابط هستند".
 
وزیر داخله طالبان می‌گوید: "برای مردم خود و جهان یک پیام داریم؛ در حالی که دولت قبلی چهره واقعی ما را پنهان کرده بود، عملکرد خوب ما، چهره ما را آهسته آهسته به جهان نشان می‌دهد."
 
این اظهارات تایید می کند که روابط طالبان به ویژه شبکه حقانی با امریکا بهبود یافته است؛ چیزی که یکی از نخستین نشانگان آن، رونمایی از چهره سراج الدین حقانی علیرغم تعیین جایزه ۱۰ میلیون دالری پولیس فدرال امریکا برای تعقیب و دستگیری او بود.
 
با این حال، این ابهام همچنان وجود دارد که چرا طالبان و به ویژه شبکه حقانی که ظاهرا در متن درگیری های خونبار ۲۰ سال گذشته علیه امریکا و دولت دست نشانده آن قرار داشته، دیگر امریکا را دشمن خود نمی دانند و فراتر از آن به دنبال برقراری «روابط خوب»‌ با ایالات متحده هستند؟
 
دو بحث مهم در این باره وجود دارد: یکی اینکه شاید در طول همه سال های گذشته، هیچ گونه دشمنی واقعی میان طالبان/ شبکه حقانی با امریکا وجود نداشته و دوطرف در نهان باهم روابط دوستانه داشته و اهداف مشترکی را در افغانستان دنبال می کرده اند. دوم اینکه این روابط، پیشتر واقعا خصمانه بوده؛ اما پس از توافق دوحه که منجر به قدرت گیری طالبان و شبکه حقانی و خروج نیروهای اشغالگر امریکایی و متحدان شان از افغانستان شد، تغییر کرده و این تغییر، منجر به تغییر نگاه سراج الدین حقانی نسبت به امریکا هم شده است.
 
در صورتی که برداشت اول درست باشد، به معنای آن است که اعضای رهبری طالبان و شبکه حقانی از زمان اشغال افغانستان توسط نیروهای شوروی پیشین، با امریکا همدست و متحد بوده اند و این اتحاد و دوستی همچنان ادامه داشته تا در نهایت منجر به واگذاری سرنوشت کشور به آنها از سوی امریکا شده است.
 
کارشناسانی که به این ایده اعتقاد دارند می گویند که در طول ۲۰ سال گذشته، قربانیان اصلی مبارزه طالبان، امریکا یا متحدان خارجی اش نبودند؛ بلکه این مردم و نیروهای امنیتی دولت پیشین بودند که بزرگترین هزینه ها را پرداخت کردند و قربانی شدند. بنابراین از دید آنان، اگرچه جنگ را امریکا آغاز کرد؛ اما قربانی را مردم افغانستان پرداختند.
 
با این حال، اگر برداشت دوم درست باشد، دو نکته جدی برجسته می شود: یکی اینکه نبرد طالبان و شبکه حقانی با امریکا، ناشی از یک خصومت ایدئولوژيک و مبنایی میان اسلام و کفر نبوده است؛ در غیر آن، این خصومت هرگز نباید تبدیل به عدم دشمنی و حتی تلاش برای دوستی و تمنای برقراری «روابط خوب» می شد. این جنگی برای «قدرت» بوده و زمانی که امریکا و دولت دست نشانده اش قدرت را براساس توافق دوحه به طالبان و شبکه حقانی واگذار کرده اند، دشمنی هم پایان یافته است؛ بنابراین اکنون به تعبیر آقای حقانی، زمان «دیپلماسی» است تا با برقراری روابط خوب میان کابل و واشنگتن، پول های افغانستان آزاد شود، تحریم ها برداشته شده و طالبان از امتیازات روابط با امریکا بهره مند شوند و پایه های قدرت خود را تحکیم بخشند.
 
در این صورت، کسانی که در طول ۲۰ سال گذشته «جهاد» کردند باید یکبار دیگر از خود بپرسند که آیا هدف از جهادشان دستیابی به قدرت سیاسی بود یا مبارزه مقدس با یک قدرت استکباری که دشمن اسلام و مسلمین است و سرزمین های اسلامی را به بهانه های گوناگون به خاک و خون می کشد؟
 
نکته قابل تامل این است که امریکا هنوز هم در امور داخلی افغانستان و دیگر کشورهای اسلامی، مداخله می کند، ماهیت کفرآمیز دولت امریکا پابرجاست و ضدیت و تخاصم اش با اسلام و مسلمانان، غیرقابل انکار و کتمان و توجیه می باشد. بر این اساس، چرا طالبان و شبکه حقانی که علیه امریکا به عنوان «جهاد» می کردند، اکنون یکی از صریح ترین اصول جهاد را ترک می کنند و در پی برقراری روابط دوستانه با امریکا هستند؟ آیا «دیپلماسی» و منافع معطوف به قدرت بر «ایدئولوژی مقدس»، غالب شده است؟
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور