جنگ طلا در بدخشان وارد فاز تازه می‌شود

بدخشان – خبرگزاری جمهور
منابع محلی در ولایت بدخشان می‌گویند استخراج بی‌رویه معادن طلا در امتداد رود آمو، نه‌تنها سبب تخریب محیط زیست و از بین رفتن چراگاه‌ها و پوشش گیاهی این ولایت شده، بلکه اکنون به تنش‌های مرزی با تاجیکستان نیز انجامیده است.

 ویدیویی که به دست خبرگزاری جمهور رسیده، نشان می‌دهد مرزبانان تاجیکستان از حضور و فعالیت معدن‌کاران وابسته به طالبان در حاشیه‌ی رود آمو به شدت انتقاد کرده و مدعی‌اند که این معدن‌کاران ۱۰۰ تا ۲۰۰ متر وارد خاک تاجیکستان شده‌اند.

درگیری‌های پیشین مرزی
منابع مرزی تاجیکستان تأیید کرده‌اند که این نخستین‌بار نیست که چنین تنش‌هایی رخ می‌دهد. به گفته‌ی آنان، در چندین مورد گذشته نیز میان مرزبانان تاجیکستان و نیروهای طالبان در دو سوی رود آمو بر سر تخریب بستر رودخانه و فعالیت‌های غیرقانونی استخراج طلا درگیری رخ داده است.
این درگیری‌ها هرچند کوتاه و محدود بوده‌اند، اما باعث افزایش نگرانی‌ها درباره احتمال گسترش بحران زیست‌محیطی و امنیتی در مناطق مرزی شده است.

بهره‌برداری از معادن توسط افراد غیرمحلی
ساکنان بدخشان می‌گویند در چهار سال گذشته، شمار زیادی از افراد موسوم به «مزدوران قبیله» زمینه‌ی غارت سازمان‌یافته‌ی معادن طلا در این ولایت را فراهم کرده‌اند.
به گفته‌ی آنان، از مسیر شهر بزرگ تا شیوه، هزاران کارگاه استخراج طلا فعال است که بیشترشان توسط افراد غیرمحلی اداره می‌شود. در این میان، سهم مردم بدخشان تنها به کارگری عادی و مزد روزانه محدود شده است.

منابع محلی مدعی‌اند که افرادی از هلمند، قندهار و حتی چینایی‌ها در هماهنگی با مقام‌های طالبان، در استخراج این معادن دخیل‌اند. هر شرکت استخراجی به‌صورت میانگین میان یک تا ده میلیون افغانی به‌عنوان «هزینه تخریب» به طالبان پرداخت می‌کند؛ اما این پول‌ها نه برای بازسازی مناطق آسیب‌دیده، بلکه برای تطبیق پروژه‌های انکشافی در جنوب کشور به مصرف می‌رسد.

اخذ مالیات‌های سنگین از کارگران
به گفته‌ی منابع، اداره‌ی محلی طالبان در بدخشان علاوه بر دریافت مبالغ کلان از شرکت‌ها، از هر کارگر معدن ۵۰۰ تا ۱۰۰ افغانی مالیات و از هر پنج واحد طلا، یک واحد به‌عنوان سهم «اداره» می‌گیرد. در عرف بدخشانی‌ها، یک «واحد طلا» معادل هزار گرام طلا محاسبه می‌شود.

بی‌توجهی به بحران انسانی و زیست‌محیطی
در پی بالا رفتن سطح آب رود آمو، یک مرد جوان نیز در این منطقه غرق شده است. منابع مردمی می‌گویند مسیر کوف‌آب – درواز به‌دلیل فرسایش زمین و جریان شدید آب مسدود شده و با آنکه مردم با خطر جانی و مشکلات رفت‌وآمد روبه‌رو هستند، اداره طالبان هیچ اقدامی نکرده است.

کارشناسان محیط زیست هشدار می‌دهند که ادامه این روند باعث تخریب بستر رود آمو و فرسایش خاک اطراف معادن خواهد شد. آنان می‌گویند اگر استخراج بی‌رویه ادامه یابد، در آینده نه‌چندان دور، پوشش گیاهی این مناطق از بین رفته و منابع آب‌های زیرزمینی نیز به‌شدت آلوده و آسیب‌پذیر خواهند شد.

استخراج غیرقانونی و بی‌رویه معادن طلا در بدخشان، علاوه بر تهدیدهای زیست‌محیطی، اکنون ابعاد سیاسی و امنیتی نیز پیدا کرده است.

افزایش تنش در مرز تاجیکستان، تداوم درگیری‌های مرزی و نارضایتی مردم محلی از نحوه‌ی تقسیم عواید معادن، نشان می‌دهد که «جنگ طلا» در شمال‌شرق افغانستان وارد مرحله تازه‌ای از منازعه بر سر منابع طبیعی و مرزهای ملی شده است.

خبرگزاری جمهور- بدخشان